Η άνοδος του φονταμενταλισμού

Ο συ­νή­θης δι­χα­σμός της ε­βρα­ϊ­κής κοι­νω­νί­ας του Ισ­ρα­ήλ στη­ρί­ζε­ται στη θε­με­λια­κή α­να­γνώ­ρι­ση του γε­γο­νό­τος ό­τι, σαν ο­μά­δα, οι Ισ­ρα­η­λι­νοί-Ε­βραί­οι εί­ναι υ­περ-ι­δε­ο­λο­γι­κοί. Η κα­λύ­τε­ρη α­πό­δει­ξη εί­ναι το υ­ψη­λό πο­σο­στό συμ­με­το­χής στις ε­κλο­γές, που συ­νή­θως φτά­νει στο 80%. Στις ε­κλο­γές το 1996, πά­νω α­πό το 95% των κο­σμι­κών, κα­λύ­τε­ρα μορ­φω­μέ­νων και πλού­σιων Ε­βραί­ων κα­θώς και οι θρη­σκευό­με­νοι Ε­βραί­οι ό­λων των κα­τη­γο­ριών εκ­παί­δευ­σης και ει­σο­δή­μα­τος συμ­με­τεί­χαν στην ψη­φο­φο­ρί­α. Α­φαι­ρώ­ντας πά­νω α­πό 400.000 Ισ­ρα­η­λι­νούς-Ε­βραί­ους που ζουν ε­κτός Ισ­ρα­ήλ και δεν ψή­φι­σαν, μπο­ρού­με α­σφα­λώς να συ­μπε­ρά­νου­με ό­τι κά­θε νό­μι­μος ψη­φο­φό­ρος των δύ­ο κρί­σι­μων τμη­μά­των του πλη­θυ­σμού ψή­φι­σε. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι Ισ­ρα­η­λι­νοί πο­λι­τι­κοί πα­ρα­τη­ρη­τές, τώ­ρα, α­πο­δέ­χο­νται ό­τι οι Ε­βραί­οι του Ισ­ρα­ήλ χω­ρί­ζο­νται σε δύ­ο κα­τη­γο­ρί­ες: “Ισ­ρα­ήλ Α” και “Ισ­ρα­ήλ Β”. Το “Ισ­ρα­ήλ Α” συ­χνά α­να­φέ­ρε­ται σαν “α­ρι­στε­ρά” και εκ­προ­σω­πεί­ται πο­λι­τι­κά α­πό το Ερ­γα­τι­κό Κόμ­μα και το ΜΕΡΕΤΖ.
Το “Ισ­ρα­ήλ Β” α­να­φέ­ρε­ται ως η “Δε­ξιά” ή ως τα “Δε­ξιά και Θρη­σκευ­τι­κά κόμ­μα­τα” και α­πο­τε­λεί­ται απ’ ό­λα τα άλ­λα Ε­βρα­ϊ­κά κόμ­μα­τα. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι α­πό το Ισ­ρα­ήλ Α και η μέ­γι­στη πλειο­ψη­φί­α του Ισ­ρα­ήλ Β (ε­ξαί­ρε­ση α­πο­τε­λούν με­ρι­κοί α­πό τους Ε­βραί­ους φο­ντα­με­ντα­λι­στές) συμ­με­ρί­ζο­νται ε­νερ­γά τη σιω­νι­στι­κή ι­δε­ο­λο­γί­α, η ο­ποί­α υ­πο­στη­ρί­ζει ό­τι ό­λοι, ή του­λά­χι­στον η πλειο­ψη­φί­α των Ε­βραί­ων, πρέ­πει να με­τα­να­στεύ­σουν στην Πα­λαι­στί­νη η ο­ποί­α, σαν Γη του Ισ­ρα­ήλ, α­νή­κει σ’ ό­λους τους Ε­βραί­ους και πρέ­πει να γί­νει έ­να ε­βρα­ϊ­κό κρά­τος. Υ­φί­στα­ται μια ι­σχυ­ρή και α­να­πτυσ­σό­με­νη ε­χθρό­τη­τα με­τα­ξύ των δύ­ο τμη­μά­των της ισ­ρα­η­λι­νής κοι­νω­νί­ας. Υ­πάρ­χουν πολ­λοί λό­γοι γι’ αυ­τή την ε­χθρό­τη­τα. Ο λό­γος που σχε­τί­ζε­ται με αυ­τή την με­λέ­τη εί­ναι ό­τι το Ισ­ρα­ήλ Β, που συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει και τα κο­σμι­κά μέ­λη του, δεί­χνει συ­μπά­θεια στον ε­βρα­ϊ­κό φο­ντα­με­ντα­λι­σμό ε­νώ το Ισ­ρα­ήλ Α ό­χι. Α­πό με­λέ­τη των ε­κλο­γι­κών α­πο­τε­λε­σμά­των, σε μια με­γά­λη διάρ­κεια, συ­μπε­ραί­νε­ται ό­τι το Ισ­ρα­ήλ Β έ­χει πε­τύ­χει μια α­ριθ­μη­τι­κή υ­πε­ρο­χή έ­να­ντι του Ισ­ρα­ήλ Α. Αυ­τό εί­ναι μια έν­δει­ξη ό­τι ο α­ριθ­μός των Ε­βραί­ων που ε­πη­ρε­ά­ζο­νται α­πό τον φο­ντα­με­ντα­λι­σμό αυ­ξά­νε­ται στα­θε­ρά (…)
Οι θρη­σκευό­με­νοι Ε­βραί­οι του Ισ­ρα­ήλ χω­ρί­ζο­νται σε δύ­ο ευ­κρι­νώς δια­φο­ρε­τι­κές ο­μά­δες. Τα μέ­λη της πιο α­κραί­ας θρη­σκευ­τι­κής ο­μά­δας ο­νο­μά­ζο­νται Χα­ρε­ντίμ (στον ε­νι­κό Χα­ρέ­ντι ή Χά­ρε­ντ). Τα μέ­λη της πιο με­τριο­πα­θούς ο­μά­δας α­πο­κα­λού­νται ε­θνο-θρη­σκευ­τι­κοί Ε­βραί­οι. Αυ­τοί, ο­ρι­σμέ­νες φο­ρές, ο­νο­μά­ζο­νται “υ­φα­ντά σκου­φά­κια” ε­ξαι­τί­ας του κα­λύμ­μα­τος της κε­φα­λής. Οι Χα­ρε­ντίμ συ­νή­θως φο­ρούν μαύ­ρα σκου­φά­κια, ό­χι υ­φα­ντά ή κα­πέ­λα, και σχε­δόν πά­ντα φο­ρούν μαύ­ρα ρού­χα, ε­νώ, α­ντι­θέ­τως, οι ε­θνο-θρη­σκευό­με­νοι ντύ­νο­νται συ­νή­θως με την πιο συ­νη­θι­σμέ­νη ισ­ρα­η­λι­τι­κή μό­δα.
Οι ί­διοι οι Χα­ρε­ντίμ χω­ρί­ζο­νται σε δύ­ο ο­μά­δες. Η πρώ­τη, Για­ρα­ντούτ Χα’ Το­ρά, (Ιου­δα­ϊ­σμός του Νό­μου) εί­ναι το κόμ­μα των Α­σκε­νά­ζι Χα­ρε­ντίμ που προ­έρ­χο­νται α­πό την Αν. Ευ­ρώ­πη. Η ίδια η Για­ρα­ντούτ Χα’ Το­ρά εί­ναι συμ­μα­χί­α δύ­ο τμη­μά­των. Το δεύ­τε­ρο εί­ναι το SHAS, το κόμ­μα των Α­να­το­λι­κών Χα­ρε­ντίμ που έ­χουν με­σα­να­το­λι­κή προ­έ­λευ­ση. Οι ε­θνο-θρη­σκευό­με­νοι Ε­βραί­οι εί­ναι ορ­γα­νω­μέ­νοι στο Ε­θνι­κό Θρη­σκευ­τι­κό Κόμ­μα (NRP).
Α­να­λύ­ο­ντας τις ε­κλο­γές του 1996, μπο­ρού­με να προ­σεγ­γί­σου­με το πο­σο­στό ε­πί του πλη­θυ­σμού αυ­τών των δύ­ο ο­μά­δων των θρη­σκευό­με­νων Ε­βραί­ων. Στις ε­κλο­γές του 1996, τα κόμ­μα­τα Χα­ρε­ντίμ κέρ­δι­σαν μα­ζί 14 α­πό τις συ­νο­λι­κά 120 έ­δρες της Ισ­ρα­η­λι­νής Βου­λής, Κνεσ­σέτ. Το SHAS κέρ­δι­σε 10 έ­δρες. Το Για­ρα­ντούτ Χα’ Το­ρά κέρ­δι­σε 4. Το NRP 9. Ο­ρι­σμέ­νοι Ε­βραί­οι του Ισ­ρα­ήλ συμ­βα­τι­κά ψή­φι­σαν το SHAS ε­ξαι­τί­ας των φυ­λα­κτών που δια­κί­νη­σε το κόμ­μα και που υ­πο­τί­θε­ται ό­τι θα έ­παιρ­ναν α­ξί­α με­τά α­πό μια “ορ­θή” ψή­φο. Ο­ρι­σμέ­να μέ­λη του NRP και συ­μπα­θού­ντες εί­ναι βέ­βαιο ό­τι ψή­φι­σαν τα κο­σμι­κά δε­ξιά κόμ­μα­τα. Έ­τσι οι Χα­ρε­ντίμ, πι­θα­νώς, α­πο­τε­λούν το 11% του συ­νο­λι­κού πλη­θυ­σμού του Ισ­ρα­ήλ και το 13,4% των Ε­βραί­ων. Οι ο­πα­δοί του NRP κα­τέ­χουν 9% του πλη­θυ­σμού και το 11% των Ε­βραί­ων.

Το κεί­με­νο εί­ναι α­πό­σπα­σμα α­πό το βι­βλί­ο των Israel Shahak & Norton Mezvinsky, Jewish Fundamentalism in Israel, PlutoPress, Λον­δί­νο 1999, σσ. 6-7.
Με­τά­φρα­ση: Βαγ­γέ­λης Πα­τσός