Καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες μαστίζονται από επιδημία «πλαστών ειδήσεων», φαίνεται πως ανάλογη έξαρση υπάρχει και στην Τουρκία.
Τα ΜΜΕ της Τουρκίας έχουν παραφορτωθεί με υπερβολικά και ενίοτε απίθανα ρεπορτάζ για την αμυντική βιομηχανία και την ασφάλεια, τα οποία χρησιμεύουν για την πολιτική προπαγάνδα της κυβέρνησης.
Του Metin GURCAN από το al-monitor
Η Τουρκία αναμένει το δημοψήφισμα του Απριλίου για την συνταγματική τροποποίηση, και τις πιθανές προεδρικές εκλογές στο τέλος του 2017. Αυτά τα δύο σημαντικά γεγονότα θα καθορίσουν το πολιτικό κλίμα. Άρα, τα μέσα ενημέρωσης που υποστηρίζουν τον πρόεδρο Ερντογάν θέλουν απεγνωσμένα να παράγουν ειδήσεις που να τονίζουν την ασταμάτητη άνοδο της Τουρκίας.
Πολλές μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις της Τουρκίας, γνωρίζοντας ότι ο κατασκευαστικός τομέας δεν είναι τόσο κερδοφόρος όπως πριν, θέλουν να στραφούν προς την αμυντική βιομηχανία, την οποία βλέπουν ως ανερχόμενο αστέρι, λόγω των γενναιόδωρων κινήτρων της κυβέρνησης. Αν προσθέσει κάποιος την έλλειψη εμπειρογνωμόνων που γράφουν για την άμυνα και τη στρατιωτική τεχνολογία, στην καθορισμένη από το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν (AKP) αναζήτηση για νέες επιτυχίες, δεν είναι περίεργο που βλέπετε συχνά υπερβολικές ή ακόμη και κατασκευασμένες ειδήσεις. Από τον Δεκέμβριο, παρατηρείται αισθητή αύξηση αυτού του νοητικώς θολού τύπου «μετάδοσης ειδήσεων», που προβάλει κυρίως θέματα όπως:
• Η κατά 100% τοπική παραγωγή όπλων και άμυνας από την Τουρκία προκαλεί κατάπληξη στον κόσμο.
- Η εξάρτηση από εξωτερικές πηγές της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας είναι τώρα στο 30% και συνεχίζει να μειώνεται.
- Όλος ο κόσμος ζηλεύει την ακμάζουσα αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, που είναι πλέον πλήρως ανεξάρτητη παγκοσμίως και λανσάρει συνεχώς νέα σχέδια και καινοτομίες.
Σύμφωνα με ένα ρεπορτάζ που είχε τίτλο «Τα αυτόχθονα όπλα μας που συγκλόνισαν τη Γη», ο κόσμος είναι έκπληκτος από τα έργα της αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας.
Μεταξύ αυτών των «συνταρακτικών» πρότζεκτ είναι: η πρώτη εθνικά κατασκευασμένη φρεγάτα της Τουρκίας, το Javelin, υποτίθεται «το πρώτο κατευθυνόμενο βλήμα ελικοπτέρου στον κόσμο», και το βλήμα Bora που μπορεί να φθάσει ως τη Ρώμη και ερμηνεύτηκε ως όχι και τόσο φιλικό μήνυμα προς την Ευρώπη.
Μια άλλη πιο απίθανη αναφορά ήταν στην ημερήσια φιλοκυβερνητική Αkit στις 16 Ιανουαρίου. Η έκθεση περιέγραφε στην πραγματικότητα το χαμηλού υψόμετρου σύστημα αεράμυνας Korkut, (δύο κανονιών 35mm, εμβέλειας 2,4 μιλίων), ως «προϊόν βιομηχανίας στρατιωτικών ηλεκτρονικών ειδών που μπορεί να σταματήσει ακόμη και πυρηνικές βόμβες». Οι γνώσεις του συγγραφέα αυτού του άρθρου σχετικά με το τι είναι βαλλιστικός πυρηνικός πύραυλος και πώς μια χώρα μπορεί να αμυνθεί κατά των πυρηνικών όπλων, προφανώς περιορίζονται στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας που είχε δει.
Ο αναλυτής άμυνας Turan Oguz είπε στο al-Monitor ότι η πρωταρχική αιτία τέτοιων παράλογων ιστοριών στα τουρκικά ΜΜΕ είναι η έλλειψη ειδικευμένων ανταποκριτών ασφάλειας/άμυνας και επιμελητών σύνταξης. Ο Oguz πιστεύει, επίσης, ότι οι προσπάθειες για δημόσιες σχέσεις της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας συμβάλουν στην πληθώρα των παραπλανητικών ακόμη και πλαστών δελτίων ειδήσεων. Εξήγησε ότι «κάθε μηντιακή ομάδα στην Τουρκία απερίσκεπτα, χωρίς δισταγμό, εξωραΐζει συνειδητά εξωφρενικές υποκειμενικές αναφορές που θα εκτιμηθούν από την ιδεολογική ομάδα με την οποία σχετίζεται».
Για παράδειγμα, απλές εργασίες έρευνας και ανάπτυξης από μια αμυντική εταιρεία μεταβάλλονται σε ολοσέλιδη έκθεση φιλοκυβερνητικής εφημερίδας υπό τον τίτλο «Τούρκοι μηχανικοί αναπτύσσουν σημαντικές διαστημικές τεχνολογίες».
Όταν βλέπουν τη δημοτικότητα τέτοιων εκθέσεων, μερικές κοσμικές και σοβαρότερες εφημερίδες αισθάνονται τότε την ανάγκη να ακολουθήσουν. Μία απ’ αυτές τις ημερήσιες, έφτασε να βγει με ένα εντελώς φτιαχτό άρθρο, «Η ειδική μονάδα εναέριας παρακολούθησης του Ατατούρκ» και υποστήριξε, στα σοβαρά, ότι πίσω στο 1922 ο ιδρυτής της Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, είχε συστήσει μια ειδική μονάδα επίλεκτων αξιωματικών για να εργαστούν στο άκρως απόρρητο σχέδιο«Anka 10 T001 K» παρακολούθησης με drone (μη επανδρωμένα αεροσκάφη). Έτσι σήμερα η Anka, εταιρεία κατασκευής drones, μπόρεσε να συνδέσει το προϊόν της με τον Ατατούρκ και να επιτύχει ένα θεαματικό κέρδος στις δημόσιες σχέσεις.
Παραφουσκωμένες και ψευδείς αναφορές της αμυντικής βιομηχανίας δεν περιορίζονται μόνο στα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, εμφανίζονται εξίσου συχνά στα αντικυβερνητικά μέσα ενημέρωσης. Ο Arda Mevlutoglu, ειδικός στην αμυντική βιομηχανία και τη στρατιωτική τεχνολογία στην Τουρκία, στο Twitter του εκθέτει τις υπερβολικές και ψευδείς αναφορές περί της αμυντικής βιομηχανίας. Όπως ο Oguz, κατηγορεί κι αυτός τη διανοητική ανεπάρκεια των δημοσιογράφων σε θέματα Άμυνας για την επικράτηση ανακριβών και παραφουσκωμένων στοιχείων.
«Τα στρατιωτικά θέματα παρακολουθούνται πάντα με ενδιαφέρον από ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού στην Τουρκία. Οι λόγοι του ενδιαφέροντος είναι πολλοί, μεταξύ αυτών η πολιτιστική μας προσήλωση στα όπλα, τους στρατιώτες και τον στρατό, και η πικρή και τραυματική εμπειρία που βίωσε η Τουρκία όταν βρέθηκε σε καταστάσεις εμπάργκο. Τα υπέρ και τα κατά της κυβέρνησης ΜΜΕ και οι ερευνητές, θυμούνται εκείνα τα τραύματα όταν γράφουν πομπώδη άρθρα που συμβαδίζουν με τις δικές τους πολιτικές προτιμήσεις. Όταν μια εφημερίδα γράφει: Χτίζουμε την εθνική μας αεροπορία, η άλλη λέει, Το αεροπλάνο είναι ντόπιο, αλλά όλα τα μέρη του είναι εισαγόμενα. Και οι δύο θα μπορούσαν να έχουν κάποιο δίκιο».
Από πρόθεση ή όχι, οι υπερβολές των τουρκικών ΜΜΕ, για την αμυντική βιομηχανία, αποκαλύπτουν μία πικρή αλήθεια: Η Τουρκία που είχε επιτρέψει να διαχειρίζονται από το ΝΑΤΟ όλοι οι μηχανισμοί άμυνας και ασφάλειας, μαζί με τις πολιτικές της, την εποχής του Ψυχρού Πολέμου, δεν μπόρεσε ακόμη να απαλλαγεί απ’ αυτά τα δεσμά. Ο Mevlutoglu είπε ότι επαφίεται ολοκληρωτικά στη στρατιωτική γραφειοκρατία να καθορίσει το σύνολο των θεμάτων άμυνας και ασφάλειας.
«Αυτή η εξάρτηση από τον στρατό εμπόδισε την ανάπτυξη ειδικευμένου ακαδημαϊκού στελεχικού δυναμικού και μέσων ενημέρωσης, εξ ου και Η ευκολία στην εξάπλωση ψεύτικων ειδήσεων. Το τελευταίο παράδειγμα ήταν η κατάρριψη του RF-4E αναγνωριστικού αεροπλάνου μας το 2012, πάνω από την ανατολική Μεσόγειο. Ούτε οι αρμόδιοι κρατικοί υπάλληλοι, ούτε τα μέσα ενημέρωσης και οι λεγόμενοι ειδικοί τους μπορούσαν να καταλήξουν σε μια αξιόπιστη εξήγηση για το τι συνέβη».
Επίσης, σε αυτό το πλαίσιο των υπερβολικών και ενίοτε ψευδών ειδήσεων, έχει το μερίδιό της και η τουρκική επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη, που φαίνεται να χρονοτριβεί στην αλ-Μπαμπ της Συρίας. Για παράδειγμα, τις πρώτες μέρες της επέμβασης κάποιες εφημερίδες ανέφεραν ότι ο στρατός μετακινείτο στο πεδίο της μάχης με «ειδικά τεθωρακισμένα τανκ Leopard 2Α4». Αλλά τα Leopard 2Α4, που είχε αγοράσει η Τουρκία από δεύτερο χέρι, από τη Γερμανία, δεν εκσυγχρονίστηκαν ποτέ και υπέστησαν σοβαρές ζημιές στη συριακή επέμβαση.
Είναι αλήθεια πως η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας έκανε σημαντικά βήματα από το 2010 – 2015. Αλλά μια ματιά στα σχετικά έγγραφα δείχνουν έκτοτε μια επιβράδυνση. Αυτό που δυστυχώς βλέπουμε τώρα, είναι προσπάθειες να συγκαλυφθεί –με αποχαυνωτικό εντυπωσιασμό– αυτή η επιβράδυνση που προκλήθηκε από περιορισμένη ευφυία, ανεπαρκή κονδύλια για έρευνα και ανάπτυξη, έλλειψη καινοτομιών, υπερβολική πολιτικοποίηση και κακοσχεδιασμένα ερευνητικά σχέδια.
6 Φεβρουαρίου 2017
Μετάφραση Νίκος Κελέρμενος
