Η σχολική Ιστορία, η εθνική ταυτότητα και ο εξευμενισμός του Ερντογάν

Του Κωνσταντίνου Χολέβα – Πολιτικού Επιστήμονα 

Κατά την περίοδο διακυβερνήσεως της πατρίδας μας από την ομάδα Κ. Σημίτη – Γ. Παπανδρέου προβλήθηκε η άποψη ότι οι «ελληνοτουρκικές διαφορές» θα λυθούν αν ξαναγράψουμε τα σχολικά βιβλία σβήνοντας τα εγκλήματα των Οθωμανών και των Νεοτούρκων. Με αυτό το πνεύμα ο Γ. Παπανδρέου ως Υπουργός Εξωτερικών προχώρησε στην υπογραφή Πρωτοκόλλου Μορφωτικής Συνεργασίας με τον αείμνηστο συγχορευτή του Ισμαήλ Τζεμ.

Έτσι δημιουργήθηκαν μικτές ομάδες εργασίας από Έλληνες και Τούρκους Πανεπιστημιακούς με στόχο να ψαλιδιστούν σελίδες της Ιστορίας που αναφέρονται σε συγκρούσεις των δύο λαών. Από ελληνικής πλευράς είδαμε το πρώτο απτό αποτέλεσμα: Την Ιστορία της Στ΄ Δημοτικού της Μ. Ρεπούση με τον απαράδεκτο «συνωστισμό» στη Σμύρνη και με διάθεση εξωραϊσμού της Οθωμανικής τυρανίας. Από τουρκικής πλευράς ουδεμία υποχώρηση έγινε. Οι Τούρκοι – ασχέτως κυβερνήσεως ή ιδεολογίας- έχουν την απαίτηση εμείς να ξεχάσουμε τους ήρωες και τους μάρτυρες της εθνικής μας ελευθερίας. Εκείνοι δεν αλλάζουν ούτε μία τελεία από τη σχολική Ιστορία τους.

Την ίδια πρόθεση εξευμενισμού της Τουρκίας παρατηρεί κάθε προσεκτικός μελετητής στο Νέο Πρόγραμμα για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Υποχρεωτκή Εκπαίδευση. Πρόκειται για ένα κείμενο 50 σελίδων, το οποίο έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Το κείμενο περιλαμβάνει ένα θεωρητικό μέρος και ένα πρακτικό. Σταχυολογώ ορισμένα σημεία, τα οποία κρίνω ότι δεν οικοδομούν την εθνική ταυτότητα.

Οι συντάκτες της νέας προτάσεως θεωρούν αναγκαίο να απομακρυνθούμε από τη μελέτη των πολιτικών, στρατιωτικών και διπλωματικών γεγονότων και να διδάξουμε στα παιδιά κυρίως την κοινωνική και οικονομική ιστορία, την ιστορία του κλίματος και του περιβάλλοντος κ.λπ. Επίσης προτείνουν να μην δίδεται έμφαση στον ρόλο των προσωπικοτήτων, αλλά να δοθεί προτεραιότητα σε εναλλακτικές μορφές ιστορικής εκπαιδεύσεως. Πιστεύω ότι είναι τεράστιο λάθος να αποκόψουμε τους νέους μας από τα σπουδαία πολιτικά και πολεμικά γεγονότα που διαμόρφωσαν την πορεία, την ταυτότητα και τον χάρτη της Ελλάδος και της Ευρώπης. Αυτός ο λαός αντιμετώπισε κατακτήσεις και επιδρομές, αλλά αντιστάθηκε και επιβίωσε. Η υποβάθμιση των Περσικών Πολέμων ή των μαχών της Ελληνικής Επαναστάσεως τί ανθρώπους θα διαμορφώσει; Μαχητικούς και φιλελεύθερους ή ηττοπαθείς και έτοιμους να υποταγούν σε κάθε μορφή υποδουλώσεως;

Εξάλλου την Ιστορία δεν διαμορφώνουν οι ακαθοδήγητες μάζες, αλλά τα έθνη που έχουν ηγέτες με γνώση και αποφασιστικότητα. Η υποτίμηση των προσωπικοτήτων είναι παιδαγωγικώς εσφαλμένη, δότι στερεί από τα παιδιά μας τα πρότυπα που χρειάζονται. Δηλαδή μορφές ανδρών και γυναικών που διακρίθηκαν σε πολεμικά ή ειρηνικά πεδία.

Διαφωνώ ριζικά με μία ακόμη θεωρητική τοποθέτηση του κειμένου. Οι συντάκτες ορίζουν ως αξιακή παραδοχή ότι «η διαφορετικότητα πρέπει να προστατεύεται και να προωθείται». Να προστατεύεται σε μία δημοκρατική χώρα, βεβαίως. Αλλά να προωθείται και να προβάλλεται εις βάρος της εθνικής ταυτότητος, όχι! Άλλωστε το Σύνταγμά μας ορίζει, στο άρθρο 16, παρ. 2, ως σκοπό της Παιδείας την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως. Πρόθεση των συντακτών του Νέου Προγράματος δεν είναι η καλλιέργεια εθνικής συνειδήσεως. Ο συντονιστής του Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία Αντώνης Λιάκος (διορισμένος από τον Αλέξη Τσίπρα) έχει δηλώσει ότι δεν τον ενδιαφέρει η εθνική συνείδηση, αλλά μόνον η «ιστορική συνείδηση».

Στη γραμμή Ρεπούση κινούνται ορισμένες ενότητες του ειδικού μέρους της προτάσεως. Π.χ. στη Γ΄ Γυμνασίου δεν προβλέπεται ειδικό κεφάλαιο για τα δεινά του Ελληνισμού επί Τουρκοκρατίας ούτε καταγράφονται οι πνευματικές δυνάμεις, οι οποίες χάρισαν την αγωνιστικότητα και την απελευθέρωση στο Έθνος μας. Στους φακέλλους εργασίας της ίδιας τάξης η Βέροια περιγράφεται ως «Οθωμανική πόλη» και γίνεται λόγος για συνύπαρξη θρησκευτικών κοινοτήτων σε μία «πολυθρησκευτική πόλη». Μήπως οι Οθωμανοί ίδρυσαν τη Βέροια; Γιατί οι συντάκτες αρνούνται να μιλήσουν για μία ελληνική πόλη υπό καθεστώς Τουρκοκρατίας; Και σε ποιες πηγές της εποχής εκείνης είδαν την πολυθρησκευτική συνύπαρξη; ΄Έχουν διαβάσει τις ανατριχιαστικές καταδίκες των Χριστιανών από τον Τούρκο ιεροδικαστή (καδή) της Βέροιας, τις οποίες εξέδωσε η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών; Τί άλλο θα μάς πουν; Μήπως ότι οι Ορθόδοξοι Νεομάρτυρες επί Τουρκοκρατίας αυτοκτόνησαν;

Και ένα δώρο στον Ερντογάν: Στην ύλη της Α΄ Λυκείου, ενώ γίνεται αναλυτική εξιστόρηση του 20ού αιώνα, δεν υπάρχει αναφορά στη Γενοκτονία των Ποντίων, των Μικρασιατών και των Αρμενίων.

Ήδη η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων απέρριψε το Νέο Πρόγραμμα για τη διαδασκαλία της Ιστορίας. Ελπίζω τελικά να μην διδαχθεί στα σχολεία μας μία μεταλλαγμένη Ιστορία, η οποία αποδομεί την εθνική ταυτότητα και αποδυναμώνει την Εθνική Άμυνα.