Αρτέμης/Ευθύμης (Α/Ε), μια τομή στην ελληνική χίπ-χοπ σκηνή
Του Φώτη Μελέτη από την Ρήξη φ. 135
Στα μέσα της περασμένης δεκαετίας, την εποχή που ο εθνομηδενισμός, με τις ευλογίες του ναρκωμένου πνευματικού κατεστημένου, είχε διεισδύσει σχεδόν σε όλο το φάσμα του πολιτισμού (μουσική, θέατρο, βιβλίο, σινεμά), οι όποιες καλλιτεχνικές αναφορές στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα, στους Έλληνες ποιητές και λογοτέχνες και στην ορθόδοξη διδασκαλία θεωρείτο από φασιστικό ως ακροδεξιό!
Σ ε αυτούς λοιπόν που ύψωσαν τοίχο αντίστασης στην πνευματική παρακμή, που κυριαρχεί ακόμη και σήμερα, συμπεριλαμβάνεται και το hip hop δίδυμο, ΑΡΤΕΜΗΣ και ΕΥΘΥΜΗΣ (Α/Ε), που κυκλοφόρησαν δύο σπουδαία άλμπουμ, μουσικά και στιχουργικά διαμάντια. Ας δούμε πώς ξεκίνησαν την κοινή τους διαδρομή, από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι δύο σημαντικοί καλλιτέχνες.
Terror X Crew
Η πορεία του Αρτέμη και του Ευθύμη ξεκίνησε μέσω του συγκροτήματος Terror X Crew, το 1992, στην Αθήνα, μαζί με τον DJ ΑLX, με την ανταπόκριση του κόσμου να είναι άμεση (σε αυτό βοήθησε «ο αντιεξουσιαστικός στίχος»]. αυτό φάνηκε στις πολύ επιτυχημένες συναυλίες που έδωσαν, μιας και, για τα μουσικά δρώμενα της Ελλάδος, ο συνδυασμός ήταν καινοτόμος και πρωτοποριακός, καθώς έφεραν το κοινό σε επαφή με τα τέσσερα στοιχεία του hip – hop (rap, dj – ing, break – dance, graffiti). Η πρώτη τους δισκογραφική δουλειά κυκλοφορεί το 1995, σε μικρή ανεξάρτητη εταιρεία (Studio II), και σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα ξεπεράσει τα 10.000 αντίτυπα.
Ακολουθούν ζωντανές εμφανίσεις σε πολλές πόλεις, οι οποίες θα καθιερώσουν το συγκρότημα ως τον πιο αυθεντικό εκπρόσωπο του ραπ στην Ελλάδα, ενώ, στα τέλη του 1998, κυκλοφορούν σε cd single το «Μη φοβάσαι», ένα κομμάτι με τη φωνή της Δήμητρας Γαλάνη. Οι Terror X Crew ταράζουν τα λιμνάζοντα νερά της ντόπιας μουσικής σκηνής κυκλοφορώντας μία σειρά πετυχημένων άλμπουμ. Αρχικά κυκλοφορούν το, Η πόλις εάλω (1997), που περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, τα τραγούδια, Ο Έλληνας που έχεις συνηθίσει, Hip hop χούλιγκανς και, το 1999, κυκλοφορούν το δεύτερο άλμπουμ τους με τίτλο, Η γεύση του μένους, που έγινε «χρυσός δίσκος» ενώ οι κριτικοί τους χαρακτηρίζουν ως «το καλύτερο συγκρότημα των ’90s». Το 2000, κερδίζουν τον τίτλο του «Καλύτερου Ξενόγλωσσου Χιπ Χοπ Βίντεο», από το γαλλικό κανάλι TV5, για το cd single, Ξύπνιος μέσα στα όνειρα κάποιων άλλων.
Το 2001, κάνουν μία μεγάλη αλλαγή πορείας που ξαφνιάζει πολλούς από τους οπαδούς τους. Κυκλοφορούν το εξαιρετικό Έσσεται Ήμαρ, με στίχο καθαρά ελληνοκεντρικό, στοχεύοντας, όπως τονίζουν, στην εθνική αφύπνιση, κάτι που ενόχλησε πολλούς δήθεν ειδήμονες του συγκεκριμένου ήχου αλλά και τους γνωστούς «αριστερόστροφους εθνομηδενιστές». Ειδικά συνθέσεις όπως το «Το ξόδι (σκοταδισμός Β Α)», «Που ‘ν’ οι πέννες σας;» και «Πυθαγόρειον» αποδεικνύουν τον στιχουργικό οίστρο του γκρουπ, όμως, το 2002, μετά από εσωτερικές διαφωνίες, διαλύονται.
Η προσφορά των Α/Ε
Το 2004, το δίδυμο Αρτέμης/Ευθύμης επιστρέφει δυναμικά με τη βοήθεια του DJ Smartie, με τον δίσκο Εγείρεσθε, Άγωμεν Εντεύθεν και, εκτός από τον γνώριμο καταιγιστικό hip hop ήχο τους, το άλμπουμ έχει έναν πιο πειραματικό προσανατολισμό. Το στοιχείο που εντυπωσιάζει στη νέα δουλειά των Α/Ε είναι ότι γράφουν στίχους στην καθαρεύουσα ακόμα και στα αρχαία ελληνικά. Ο τίτλος του άλμπουμ είναι εμπνευσμένος από την Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα από το Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον [ιδ’,31] και ακολουθεί τα βήματα που χάραξε το «Έσσεται Ήμαρ» [Ομήρου Ιλιάς/Ραψωδία Δ-164], με αναφορές στην αρχαιοελληνική γραμματεία και φιλοσοφία και στην ελληνορθόδοξη παράδοση. Ξεχωρίζουν τα κομμάτια, «Η Αιμορροούσα», «ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ», «ΕΛΕΥΣΙΣ», ενώ ένα σύγχρονο ποιητικό κομψοτέχνημα είναι το: «ΟΔΥΣΣΕΥ, ΜΗΝ ΕΠΙΣΤΡΕΨΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗΝ».
Το 2007, οι Α/Ε κυκλοφορούν το δεύτερο άλμπουμ τους που ονομάζεται «Ο Διαλεχτός της Άρνησης κι ο Ακριβογιός της Πίστης», τίτλος εμπνευσμένος από το ποίημα του Κ. Παλαμά, «Ο Γκρεμιστής». O δίσκος ηχητικά είναι πιο επιθετικός από το προηγούμενο άλμπουμ τους, αφού είναι εμπλουτισμένος με rapcore και metal ρυθμούς, ενώ εντυπωσιάζουν οι αναφορές σε μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες της πατρίδας μας όπως ο Νίκος Γκάτσος, ο Φώτης Κόντογλου, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Κωστής Παλαμάς, ο Περικλής Γιαννόπουλος. Όμως, εκτός από τις αναφορές σε ογκόλιθους του ελληνικού πνευματικού κόσμου, κάνουν ευφυή περάσματα, μέσα από τους εμπνευσμένους στίχους τους, σε λογοτέχνες, λόγιους, συγγραφείς που είναι οι αφανείς ήρωες στη διαμόρφωση της ελληνικής διανόησης των δύο τελευταίων αιώνων. Πράγματι, αναφέρονται στους: Κωνσταντίνο Οικονόμο (Έλληνα λόγιο του νεοελληνικού Διαφωτισμού), Γεώργιο Μιστριώτη (κλασικό φιλόλογο και υπέρμαχο της καθαρεύουσας), Μάρκο Ρενιέρη (λόγιο του 19ου αιώνα), Κοσμά Φλαμιάτο (Κεφαλλονίτη κοσμοκαλόγερο, ησυχαστή στο μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου), Δημήτρη Πικιώνη (αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό με πλούσιο έργο), Αλέξανδρο Μωραϊτίδη (διηγηματογράφο, δημοσιογράφο, θεατρικό συγγραφέα), Γ. Βερίτη, ή Αλέξανδρο Γκιάλα (θεολόγο, ιστορικό, ποιητή)!!!
Οι Α/Ε τιμούν, μέσα από σκληροπυρηνικούς hip hop και metal ρυθμούς, όλες αυτές τις μεγάλες μορφές ενώ παράλληλα δημιουργούν εκπληκτικές ρίμες.
Με λίγα λόγια, θα λέγαμε ότι, με τις δύο στούντιο κυκλοφορίες των Α/Ε (αλλά και το τελευταίο άλμπουμ των Τ.Χ.C.), αντιμάχονται τόσο το έρεβος της επιδοτούμενης ψευδοϋποκουλτούρας όσο και την ηθική και πνευματική παρακμή που βιώνει η χώρα, ενώ, παράλληλα, με μαχητικό τρόπο, κομίζουν το μήνυμα της ελπίδας, αντιπροτείνοντας τον πόλεμο κατά των παθών, κατά της ιστορικής λήθης, κατά του εθνομηδενισμού και τη μεταστροφή προς τις μεγάλες πνευματικές και ηθικές αξίες που έχει αναδείξει ο τόπος. Εδώ, αξίζει να σημειώσουμε ότι μία από τις κορυφαίες στιγμές τους ήταν η εμφάνισή τους, το 2008, στα Mad Video Music Awards, όπου έπαιξαν, σε μία καταιγιστική εκτέλεση, το κομμάτι, «Όλος Ο Κόσμος Σου», που είναι μίγμα τριών συνθέσεων, με ρεφρέν «δανεισμένο» από το «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης» (στίχοι Νίκος Γκάτσος, μουσική Μάνος Χατζιδάκις), ενώ το πρώτο κουπλέ είναι η «Επιστημονική Πραγματικότητα» (Terror X Crew) και το δεύτερο κουπλέ είναι το δικό τους, η «Ηλιακή φύσις».
Σόλο κυκλοφορίες
Ύστερα από μία σειρά εμφανίσεων, οι δρόμοι των δύο καλλιτεχνών χωρίζουν με τον Αρτέμη να είναι πιο δραστήριος δισκογραφικά. Συγκεκριμένα, το 2010, κυκλοφόρησε, σε συνεργασία με τον γνωστό μουσικοσυνθέτη Σταμάτη Σπανουδάκη, τον δίσκο Mash Up Sessions I, με έντονες αναφορές πάλι στην αρχαία παράδοση, ενώ περιλαμβάνει ένα μίγμα μουσικής του Σταμάτη Σπανουδάκη και στίχων νέων και παλιών του Αρτέμη. Το 2010, κυκλοφορεί το άλμπουμ Λυκόσχημος Αμνός, σε πιο hip hop και battle στοιχεία, με το τραγούδι, “Το Ξόδι 2”, να γίνεται ένας μικρός ύμνος. Η πιο πρόσφατη κυκλοφορία του ήταν, το 2014, η συνεργασία με τον σπουδαίο συνθέτη, μουσικό και δημιουργό Νίκο Παπακώστα, με το άλμπουμ Mash-Up Sessions II, με ακόμη μεγαλύτερες στιχουργικές αναφορές στην ορθοδοξία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Ο Ευθύμης έχει, μέχρι στιγμής, μία σόλο κυκλοφορία, το 2015, με το αριστουργηματικό Εκδοχή Έψιλον, όπου, εκτός από το γνωστό hip hop ύφος, συναντάμε μέχρι και ρεμπέτικα στοιχεία.
Σε επόμενο φύλλο της εφημερίδας, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μία πιο αναλυτική παρουσίαση των προσωπικών κυκλοφοριών του Αρτέμη και του Ευθύμη, μιας και σε αυτές συναντάμε έναν μικρό θησαυρό σύγχρονου ποιητικού λόγου που αδικείται ηθελημένα από τα μήντια.
Μάταια όμως, διότι, όπως λένε οι A/E, στο Οι στίχοι μας ποτέ δε σταματάνε:
Γι’ αυτό μοιραία πρέπει να σηκώσεις την κεραία
είναι η παρέα που διατηρεί τη φάση ακεραία,
κι αφού η γραμμή πηγαίνει πίσω μέχρι τον Ορφέα,
τιμής ένεκεν, γυρίζω από τα νέα στα αρχαία!
Έπου θεώ, όρκω μη χρω,
τέχνη χρω, επί ρώμη μη καυχώ
βίας μη έχου, ευτυχίαν εύχου.
κακίας απέχου, παιδείας αντέχου!
