Τα «Ντοκουμέντα 14» και  Τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ  2010-2017

1,K

Τα «Ντοκουμέντα 14» και  Τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ  2010-2017

ΘΕΣΜΟΙ –ΔΕΣΜΟΙ-ΔΕΣΜΑ;

  

ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ 

 

Της Φωτεινής Κοκκολάκη*

Την  τραυματική εμπειρία της εθνικής ταπείνωσης έζησα εγώ μαζί με συναδέλφους εικαστικούς όταν επισκεφτήκαμε  την Γερμανία   στο πλαίσιο της Ντοκουμέντα 13 στο Κάσελ το 2012.

Η όλη περιρρέουσα ατμόσφαιρα για την Ελλάδα την συγκεκριμένη περίοδο ήταν άκρως υβριστική, ειρωνική , ρατσιστική, με μια καταιγιστική ανθελληνική προπαγάνδα των ΜΜΕ  της Γερμανίας   εναντίον της Ελλάδος που είχε βρεθεί αιφνίδια σε οικονομικό αδιέξοδο.

Ήταν τέτοια η χλεύη  πού  οι συνάδελφοί μου  από τρόμο και ντροπή δεν δήλωναν την ελληνική καταγωγή τους.

Ήταν μια βαθειά ταπείνωση  για τον Έλληνα πολίτη να βλέπει την χώρα του να απαξιώνεται  άκριτα  και βάναυσα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνθήκες φόβου, αντίδρασης και έλλειψης διάθεσης αντίστασης.

Σκέφτηκα πώς  είναι δυνατόν ιστορικά πολιτικά συστήματα που διαμόρφωσε ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός  να συμπεριφέρονται με αυτόν τρόπο καταρρακώνοντας το ήθος και την ιστορία ενός λαού;

Αυθόρμητα λειτούργησε η κρητική μου μνήμη και ό,τι έχει υποστεί ή χώρα μου από την γερμανική κατοχή  και αντέδρασα άμεσα, επίμονα σχεδόν εφηβικά.

Φόρεσα ένα αυτοσχέδιο καπέλο το οποίο  κατασκεύασα  πρόχειρα και βιαστικά  και γύρω  στην ταινία έγραψα χειρόγραφα προκλητικά Griechenland (Ελλάδα) και ξεχύθηκα στις αχανείς  εκτάσεις της Ντοκουμέντα  προκαλώντας  αιφνίδιες  συζητήσεις και συνεντεύξεις με το διεθνές πλήθος των  επισκεπτών.

Κέντρο  των συζητήσεων ήταν η έντονη διαμάχη που επικρατούσε εκείνη την περίοδο για την γνωστή αδιάλλακτη στάση και την σκληρή πολιτική  της Γερμανικής κυβέρνησης  για την επίλυση της ελληνικής κρίσης.

Η απόλυτη πεποίθησή μου ότι η χώρα μου αδικείται με οδήγησε στο να αναζητήσω με αυτόν τον τρόπο φίλους και συμμάχους μαζί με μένα και τους πολίτες της χώρας μου για να αποτρέψουμε όσο είναι δυνατόν την κατάφορη αδικία.

Θεώρησα ως αυτονόητο καθήκον μου μέσα σε ένα διεθνές καταξιωμένο χώρο τέχνης και πολιτισμού όπου συντελούνται μεγάλες πνευματικές ,φιλοσοφικές  και καλλιτεχνικές ζυμώσεις να προκαλέσω ως πολίτις και ως καλλιτέχνης προβληματισμούς ακόμη και έντονες αντιδράσεις απλά και μόνο σαν πράξη συνείδησης .

Είναι λοιπόν να εκπλήσσεται κανείς  πώς ύστερα από αυτά τα απαξιωτικά  για την χώρα μου που συνεχίστηκαν έκτοτε επελέγη η Ελλάδα την φετινή χρονιά για πρώτη φορά στα χρονικά  της Ντοκουμέντα και μάλιστα με την μορφή του κατεπείγοντος να επεκτείνει το πρόγραμμά της στην χώρα μας ως ντοκουμέντα 14  με κύριο χρηματοδότη το υπουργείο εξωτερικών της Γερμανίας.

Πώς αλλιώς θα φαινόταν με την μορφή του κατεπείγοντος  Έλληνες καλλιτέχνες  να  ζητούσαν  από το γερμανικό δημόσιο να καταλάβουν  δημόσιους  χώρους και να εκθέσουν με την μορφή  ελληνικών ντοκουμέντων την ελληνική σημερινή δυστυχία για την οποία δεν είναι  ανεύθυνη και η Γερμανία;

Αναρωτιέμαι επίσης  γιατί άραγε το υπουργείο εξωτερικών της Γερμανίας  χρηματοδότησε την  «Ντοκουμέντα 14» και το πρόγραμμα  της «Μαθαίνοντας από την Αθήνα» και μάλιστα με την μορφή του κατεπείγοντος;

Τι λοιπόν το υπουργείο εξωτερικών της Γερμανίας  αγνοούσε από την ελληνική πραγματικότητα  και ήθελε με τόση σπατάλη χρήματος  να το μάθει και μάλιστα  επειγόντως;

Το βέβαιο είναι ότι η «Ντοκουμέντα 14» πέτυχε απόλυτα το εγχείρημά της μέσα στο ποιο επικίνδυνο ναρκοπέδιο χωρίς να σκάσει ούτε καν ένα βεγγαλικό έστω για την τιμή των όπλων!

Η όλη μου αναφορά ούτε θέλει ούτε αγγίζει το καθαρά αισθητικό  περιεχόμενο του θεσμού της Ντοκουμέντα. Είναι μια κριτική και μόνο των πολιτικών ριζών και των πολιτικών παραφυάδων της.

Προφανώς όπως εξάλλου φαίνεται και από τον κατάλογο των  χορηγών  με μεγάλη μερίδα συμμέτοχης με προεξάρχον το υπουργείο εξωτερικών  της Γερμανίας, ο θεσμός αυτός δεν είναι φιλανθρωπικός άρα πρέπει να υποθέσουμε ότι βασίζεται πάνω σε ανταλλαγές συμφερόντων και ως εκ τούτου θα πρέπει να θεωρηθεί αυτονόητο πως και οι Ελληνικοί οργανισμοί που φιλοξένησαν τις εκδηλώσεις θα ωφεληθούν  ισότιμα και  θα αποκομίσουν ανάλογα  κέρδη.

Έτσι λοιπόν στην όλη αυτή  κατάσταση που  δημιουργήθηκε ορθώθηκε στην συνείδηση μου μια καταλυτική απορία:

Πώς τα ίδια ΜΜΕ της Γερμανίας που γελοιοποιούσαν με χυδαίο τρόπο τον ελληνικό λαό, την οικονομική του κατάσταση και την απελπισία του έσπευσαν να στείλουν εκατοντάδες εκπροσώπους τους  για να προβάλουν το  πρόγραμμα  “Μαθαίνοντας από την Αθήνα”;

Η απορία μου μεγάλωσε όταν συνέκρινα τον τρόμο και την ταπείνωση που αισθανόταν ο  Έλληνας που επισκεπτόταν την Γερμανία προ πέντε ετών και την αδυναμία του να αντιδράσει τότε, με την απόλυτη πρόσφατη σιωπή και αδράνεια που αντιμετώπισε η ελληνική κοινωνία  στην επικράτεια της την επέλαση της πολιτιστικής πολιτικής της Γερμανίας.

 

Μετά από εκείνη την παλιά τραυματική εμπειρία και εξ αιτίας των νέων συνθηκών ανέλαβα την πρωτοβουλία να προκληθεί  μια αντίδραση με  εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μιας κοινωνίας που διαθέτει αποθέματα ιδεών, αξιών και μορφών με κύριο σκοπό, να ανταμώσουμε μπροστά στο τείχος τις τρομοκρατίας των αριθμών και  να σπάσουμε το φράγμα του φόβου, της αδράνειας  και της ηττοπάθειας πού για κατανοητούς  λόγους  συνείχε τους Έλληνες.

Έτσι   οργάνωσα χωρίς καμιά ηθική και οικονομική βοήθεια από πουθενά δηλ. αδέσμευτα την δράση “Τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ  2010-2017» ΘΕΣΜΟΙ –ΔΕΣΜΟΙ-ΔΕΣΜΑ; για να κινητοποιήσω τις ευαίσθητες ζωντανές και δημιουργικές δυνάμεις με κύριο χαρακτηριστικό την συλλογικότητα σε ένα μεγάλο Κοινωνικό – Πολιτιστικό και καλλιτεχνικό  ΑΝΤΑΜΩΜΑ.

Με αυτό τo σκεπτικό  μια Ελληνική Ντοκουμέντα με την συμμετοχή Θεωρητικών, Μουσικών, Ποιητών, Εικαστικών  κατέθεσαν   τον ελληνικό αντίλογο σε κάθε απόπειρα να εμφανιστεί η χώρα μου σαν φτωχή αποικία επαιτείας  η κατεξοχήν  χώρα η πλούσια σε παραδώσεις  σε γόνιμες ιδέες και σε διαχρονικούς δημιουργούς.

Το γεγονός  αυτό αποτελεί κατάθεση ψυχής και δεν συνδέεται με καμία σκοπιμότητα.

Είναι εξέγερση συνείδησης ανθρώπων που νοιάζονται για την αναγέννηση  αυτού του τόπου.

Η πρωτοβουλία αυτή στέφτηκε από  επιτυχία με ευρεία συμμετοχή ευαισθητοποιημένων πολιτών ,με την ελπίδα να διευρύνουμε τις συναντήσεις μας  με   πρισματικούς  προβληματισμούς στο προσεχές μέλλον.

Η όλη αντίδρασή μου δεν με εξαιρεί από την γενικότερη αδράνεια αλλά υπάρχουν στιγμές που νοιώθεις την πιεστική ανάγκη να αντιδράσεις καλώντας σε συσπείρωση όσους συμμερίζονται αυτά τα αισθήματα.

 

Tήν Ημερίδα του προγράμματος Κοινωνικής παρέμβασης και Πολιτισμού ‘’Τα Ελληνικά Ντοκουμέντα 2010-2017’’ Θεσμοί -Δεσμοί – Δεσμά;  στο αίθριο του Polis art της στοάς του βιβλίου στις 10 Ιουλίου 2017 ,τίμησαν με την συμμετοχή τους οι παρακάτω διακεκριμένοι ειδικοί σύμφωνα με την θεματολογία του προγράμματος:

Α) Εισηγητές: Γιώργος Καραμπελιάς,,συγγραφέας, Ιδρυτής και Διευθυντής του περιοδικού Άρδην, Γιώργος Κοντογιώργης, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης πρ.Πρύτανης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο,Παύλος Σακκάς,καθηγητής ψυχιατρικής Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α, Κώστας Γεωργουσόπουλος, επιτ.διδ. Ε.Κ.Π.Α,συντονιστής και εισηγητής.
Παρεμβάσεις για τον πολιτισμό έκαναν οι:
Γιώργος Κουρουπός, Συνθέτης, Θανάσης Ρεντζής, Σκηνοθέτης.

Β) Μουσική συμβολή Μανώλης Μητσιάς με τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του Γιάννη Μαρκόπουλου.
Κιθάρα: Μανώλης Ανδρουλιδάκης.

Γ) Αναγνώσεις ποιητών με θέματα την κοινωνική και την υπαρξιακή κρίση.

Μετείχαν: Τίτος Πατρίκιος, Κατερίνα Αγγελάκη-Ρούκ, Χριστόφορος Λιοντάκης, Μανώλης Πρατικάκης Γιώργος Βέης, Γιώργος Μαρκόπουλος, Ζέφη Δαράκη, Γιώργος Μπλάνας, Δήμητρα Χριστοδούλου, Κ.Χ.Μύρης,Τασούλα Καραγεωργίου, Αθηνά Παπαδάκη,  Μαριγώ Αλεξοπούλου, Αριστέα Παπαλεξάνδρου ,Παναγιώτης Βούζης.

Γ) Παράλληλα προβλήθηκε βιωματική εμπειρία της εικαστικού  Φωτεινής Κοκολάκη‘’ Ελληνική ψυχολογία-Γερμανική προπαγάνδα των ΜΜΕ’’2012 Kassel, Documenta 13,

Δ) Στον υπαίθριο και εσωτερικό χώρο του Polis art εξετέθησαν έργα των αποφοίτων της Σχολής Καλών Τεχνών, 2017.
Μετείχαν οι:  Μαρία Δημάκη, Λίλα Καρατζά, Ναταλία Κουρσούμη, Ίσις Λύκου, Σοφία Παπαδοπούλου, Στέλιος Ράιδος, Βίκη Τσάκαλη.

Ο Μανώλης Γλέζος που είχε προγραμματιστεί να παρέμβει με ομιλία δεν μπόρεσε να παραστεί διότι εισήχθη για λόγους υγείας εκτάκτως στο Κ.Α.Τ. και απέστειλε μήνυμα χαιρετίζοντας την εκδήλωση.

 

*Υπεύθυνη για την ιδέα και την εφαρμογή του προγράμματος

ΦΩΤΕΙΝΗ ΚΟΚΟΛΑΚΗ

εικαστικός