του Βασίλη Στοϊλόπουλου, από το Άρδην τ. 91, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013
Από την εποχή της έκδοσης του Κομμουνιστικού Μανιφέστου έχουν περάσει πάνω από την Ευρώπη πολλά «φαντάσματα» που, παρότι προκάλεσαν αναταραχές και πολέμους, τελικά καταχωνιάστηκαν στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Τελευταία, μαθαίνουμε πως ένα καινούργιο φάντασμα, ονόματι Μπλοκ «Génération Identitaire», πλανάται πάνω από τη ραγδαία μεταβαλλόμενη Ευρώπη, επαναφέροντας το προκλητικό δίλημμα: Reconquista ή Requiem. Πρόκειται για ένα νεανικό φάντασμα, που αναδύεται μέσα από τις ιστορικές μάχες των Θερμοπυλών και του Πουατιέ, προβάλλει τη μορφή του Λεωνίδα και του Κάρολου Μαρτέλου, έχει σαν σύμβολο το Λάμδα της σπαρτιατικής ασπίδας και συγκροτείται από ανώνυμους νεολαίους, που έχουν ως βασικό σύνθημα: «Χωρίς βία, ρατσισμό και μίσος, αντιστεκόμαστε για αυτοδιάθεση, ταυτότητα και κοινωνική δικαιοσύνη στη δική μας Ευρώπη των λαών».
Τα χαρακτηριστικά
Όσοι ασχολήθηκαν μαζί του, επικριτές και υποστηριχτές, συμφωνούν ότι (θνησιγενές ή μη, ακροδεξιό ή όχι) αυτό που ξεχωρίζει στις αισιόδοξες εξαγγελίες του νεοσύστατου, νεανικού εθνοπολιτιστικού «κινήματος της ταυτότητας», δεν είναι τόσο η «μεταπολιτική» παραίτηση από οποιαδήποτε ιδεολογικό πρόταγμα, πολιτικό και φιλοσοφικό εγκλωβισμό ή κομματικό εναγκαλισμό, όσο η νεανική αγωνιστική του διάθεση, η αντικομφορμιστική αγανάκτηση και οργή και η ισχυρή πεποίθησή του ότι δεν πρόκειται να σιωπήσει άλλο για τα τεκταινόμενα στην Ευρώπη και ότι βρίσκεται ήδη σε πόλεμο για την υπεράσπιση της ταυτότητάς του.
Η ξαφνική εμφάνιση του «κινήματος της ταυτότητας», κατ’ αρχάς στη Γαλλία και κατόπιν σε Γερμανία και Αυστρία, προκάλεσε αίσθηση, πολύ περισσότερο που η εξάπλωση των δικτύων του στο διαδίκτυο, σε Γαλλία, Αυστρία και Γερμανία, είναι όντως εντυπωσιακή, στο πλαίσιο του επικοινωνιακού αξιώματος: Do it yourself. Παρότι μέχρι τώρα οι πρωτοβουλίες και οι δημόσιες εμφανίσεις του «κινήματος της ταυτότητας» είναι σχετικά περιορισμένες –με σημαντικότερη αυτή της κατάληψης της ταράτσας ενός υπό κατασκευή τζαμιού στο Πουατιέ (Occupy Mosque)– διαφαίνεται ήδη πως η στρατηγική αυτής της μέχρι πρότινος «υπνωτισμένης» νέας γενιάς στηρίζεται στο τρίπτυχο: γνώση των προβλημάτων, ανάληψη πρωτοβουλιών, ανατρεπτικά συνθήματα. Στα κείμενα του «κινήματος της ταυτότητας», όπου κυριαρχεί η ψυχολογική διάσταση του πολιτισμικά προσδιορισμένου έθνους και αμφισβητείται ο «γαλλικός Διαφωτισμός», είναι ευδιάκριτες οι επιρροές του Έζρα Πάουντ, του Νίτσε, ακόμη και του Ότο Μπάουερ. Ιδιαιτερότητες παρατηρούνται και στα πολυάριθμα λογότυπα του «κινήματος της ταυτότητας» που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Όντας και οι ίδιοι ένα μέρος μιας αχαλίνωτης ποπ-κουλτούρ, οι νέοι της «Génération Identitaire» αναφέρονται, χωρίς δυσκολία, σ’ ένα, ιδιαίτερα προσφιλές στον διαδικτυακό κόσμο, «μετανεωτερικό μείγμα» σχεδόν σουρεαλιστικών μηνυμάτων, αποτελούμενο, μεταξύ πολλών άλλων, από τους 300, τους Άβαταρ και το Σάουθ Παρκ, τη Σόφι Σολ, τον Τζων Γουέιν, τον Μπέλα Λουγκόζι και τον Χάρι Πότερ, τους Νιμπελούγκεν του Φριτς Λανγκ, τους Σταυροφόρους, την «Κατάρα της Καραϊβικής» ή το Φάιτ Κλαμπ.
Το γεγονός πάντως ότι το κίνημα «Génération Identitaire» ξεκίνησε από τη Γαλλία δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς, σύμφωνα με μια έκθεση για τη μετανάστευση στη Γαλλία, εδώ και μερικά χρόνια, σε πολλές γαλλικές πόλεις, παρατηρείται ένας εντεινόμενος επιθετικός, αντιγαλλικός (με εθνικά κριτήρια) ρατσισμός και εθνικισμός, ιδιαίτερα των μεταναστών από τις χώρες του Μαγκρέμπ. Επιπλέον, δεν πρέπει να μένει απαρατήρητο ότι, σήμερα, στη γαλλική πρωτεύουσα, το 43% των κατοίκων της, ηλικίας 18 έως 50 ετών, έχουν μεταναστευτική ρίζα και ότι στις γαλλικές φυλακές η πλειοψηφία των κρατουμένων είναι πλέον μουσουλμάνοι.
Το πρόγραμμα
Η επιλογή του κινήματος να υπερτονισθεί η έννοια της ταυτότητας, αλλά και να τεθούν ζητήματα όπως ο σεβασμός στο διαφορετικό, η επιβίωση των ευρωπαϊκών λαών από τη μαζική μετανάστευση, η αποκήρυξη του ναζισμού («Έξω οι ναζί από την φαντασία σου») και η ανεξαρτησία του εθνικού φρονήματος, ενάντια στον οδοστρωτήρα της παγκοσμιοποίησης και στην καθημερινή τυραννία της πολιτικής ορθότητας, που επιβάλλει το πολιτικό σύστημα των ελίτ, αλλά και στην ψυχρή λογιστική όσων δεν αντιλαμβάνονται τη δυναμική που εμπεριέχει η συνθλιβόμενη, κυρίως λόγω της εξωευρωπαϊκής μετανάστευσης, εθνοπολιτισμική υπόσταση εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη, δείχνει ότι, τουλάχιστον σε ψυχολογικό επίπεδο, η επιλογή αυτή μπορεί να βρει πολλούς οπαδούς και τελικά να αποδειχθεί. Έτσι, κατά τα λεγόμενά τους, οι νέοι του «κινήματος της ταυτότητας», που αρέσκονται να πιστεύουν ότι είναι «η χρυσή τομή» της κοινωνίας:
ανακάλυψαν ότι έχουν ρίζες, ταυτότητα, ιστορική μνήμη και προγόνους, γι’ αυτό και πιστεύουν πως θα έχουν και μέλλον («Μπορείτε να έχετε μέλλον»), χωρίς απώλεια της ιδιοπροσωπίας τους.
αποδέχονται τη διαφορετικότητα και την ελεύθερη ανάπτυξη των όπου γης εθνών και των πολιτισμών, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα υπερασπιστούν τον δικό τους πολιτισμό, με μέσα που δεν θα μπορούν να χαρακτηριστούν ρατσιστικά, σοβινιστικά ή εθνικιστικά («ούτε ναζί, ούτε πολυπολιτισμικοί»).
αποστρέφονται τους ιδεολογικούς μηχανισμούς των ελίτ και απορρίπτουν τις ουτοπίες των γονέων τους, την αποτυχία των οποίων άλλωστε βιώνουν καθημερινά.
έπαψαν να πιστεύουν στο «παγκόσμιο χωριό» των κοσμοπολιτών και δεν θεωρούν υποχρεωτικά σαν αδελφό τους τον Χασάν ή τον Μοχάμεντ.
απορρίπτουν τόσο την ισοπέδωση και την απάμβλυνση του κόσμου στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, όσο και τον πολιτισμικό ιμπεριαλισμό.
ακολουθώντας την έκκληση του Στέφαν Χεσέλ, «εξεγερθείτε ειρηνικά», δίνουν τη δική τους απάντηση για την υπεράσπιση μιας παρακμάζουσας Ευρώπης, όπου η κοινωνική ενσωμάτωση του εξωευρωπαϊκού μεταναστευτικού στοιχείου, ιδιαίτερα του μουσουλμανικού, φαίνεται πως υπάρχει μόνο στον προγραμματικό λόγο των ευρωπαϊκών ελίτ, των υποστηριχτών της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, αλλά και των «καλών ανθρώπων», οι οποίοι, εγκλωβισμένοι στο πολυπολιτισμικό φαντασιακό τους, αδυνατούν να αντιληφθούν τις αρνητικές συνέπειες από την ήδη συντελούμενη μεταναστευτική διάβρωση της ευρωπαϊκής κοινωνίας και του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
δεν αποδέχονται τις καθημερινές κοινωνικές στρεβλώσεις και ούτε εναντιώνονται δογματικά και πάνω απ’ όλα σε κάτι το μη επιθυμητό, αλλά πρωτίστως υπερασπίζονται ό,τι θεωρούν σωστό και δίκαιο,
θέτουν ξανά στην ημερήσια διάταξη το ζήτημα της αυτοδιάθεσης των λαών και ζητούν διενέργεια δημοψηφίσματος για το θέμα της μετανάστευσης.
Στο πλαίσιο αυτό, πριν μερικές εβδομάδες, πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο του γαλλικού «Génération Identitaire», χωρίς διαδηλώσεις, παρελάσεις ή βεβαρημένα από το παρελθόν σύμβολα και ανθρώπους, «όχι λόγω τακτικισμών», όπως ισχυρίζονται οι διοργανωτές του, αλλά από «βαθιά πεποίθηση». Παρά την οργανωτική και πολιτική ανωριμότητα των συμμετεχόντων, το πρόγραμμα δράσης που εγκρίθηκε στηρίζεται σ’ ένα τετράπτυχο που περιλαμβάνει στοιχεία που αξίζει να εξεταστούν:
Συμπληρωματική ταυτότητα, αποτελούμενη από τρεις ταυτότητες: την τοπική (φυσική ταυτότητα), τη γαλλική (ιστορική ταυτότητα) και την ευρωπαϊκή (πολιτισμική ταυτότητα) στην οποία δεν συμπεριλαμβάνεται ούτε η ισλαμική, ούτε και οποιαδήποτε άλλη εξωευρωπαϊκή ταυτότητα.
Κοινωνική δικαιοσύνη, πρωτίστως για τους ευρωπαϊκούς λαούς και εναντίον των στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί η οικονομική παγκοσμιοποίηση, η οποία εμφανίζεται με δύο πρόσωπα, αυτό της φιλελεύθερης Δεξιάς και το έτερο της σοσιαλιστικής Αριστεράς.
Οικολογική ισορροπία, στο πλαίσιο μιας σοφής εκμετάλλευσης των πρώτων υλών, του σεβασμού της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων (φυσικού και ανθρώπινου), της μεταρρύθμισης του οικονομικού συστήματος, του ελέγχου και της φορολόγησης στη διακίνηση των κεφαλαίων, αλλά και σαν απάντηση στην καπιταλιστική εκμετάλλευση προς το συμφέρον των κυρίαρχων τάξεων που οργανώνουν συστηματικά την καταλήστευση του πλανήτη.
Ισχυρή Ευρώπη, ενωμένη με τη Ρωσία και απαλλαγμένη από τα δεσμά του ΝΑΤΟ, η οποία θα απαλλάξει τους λαούς της Ευρώπης από την κυριαρχία των παγκοσμιοποιημένων τεχνοκρατών, των τραπεζιτών και των αρτηριοσκληροποιημένων γραφειοκρατών των Βρυξελλών.
Σε κάθε περίπτωση, επιδίωξη του «κινήματος της ταυτότητας» είναι να δείξει πως δεν υπάρχει καμία αντίφαση μεταξύ της περιφέρειας, της πατρίδας και μιας ισχυρής Ευρώπης, που θα απαλλάξει τους λαούς της Ευρώπης από την κυριαρχία των παγκοσμιοποιημένων τεχνοκρατών και της αρτηριοσκληρωμένης γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.
Οι αντιδράσεις
Μετά την ομολογουμένως πετυχημένη επικοινωνιακά ενέργεια στο τζαμί του ιστορικού Πουατιέ, πολλοί Γάλλοι πολιτικοί, από τη Δεξιά και την Αριστερά, μίλησαν αμέσως για «διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου» και κίνδυνο για τη δημόσια τάξη της Γαλλίας, ενώ κάποιοι πρότειναν ακόμη και την απαγόρευση. Σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, που ασχολήθηκαν με την εμφάνιση του μπλοκ «Génération Identitaire», αντέδρασαν άκρως αρνητικά, χαρακτηρίζοντας τις αιτιάσεις του για «εθνική ομοιογένεια» ισλαμοφοβικές και καμουφλαρισμένη ρατσιστική παρέμβαση, που δεν απέχουν πολύ από τα γνωστά νεοναζιστικά πρότυπα. Ορισμένοι αναλυτές μάλιστα το εξέλαβαν σαν το ιδανικό μοντέλο μεταξύ της Λίγκας του Βορρά, του αυστριακού FPÖ και του Εθνικού Μετώπου της Λε Πεν, ενώ ο πολιτειολόγος του γαλλικού Ινστιτούτου για Διεθνείς και Στρατηγικές Σχέσεις, Ζαν Υβ Καμύ, κατέταξε τη «δεξιολαϊκίστικη ρητορική» της «Génération Identitaire» στον «πολιτισμικό ρατσισμό». Για δε την Αριστερά, πρόκειται απλώς για κρυπτορατσιστές ακροδεξιούς, που αδιαφορούν για τις βαθύτερες αιτίες της μετανάστευσης και του πολυπολιτισμού, ενάντια στον οποίο η «Génération Identitaire», σύμφωνα με τα λεγόμενά της, «κήρυξε τον πόλεμο». Γι’ αυτό και η απάντηση στο «άρωμα φασιστικής σκέψης» που εκπέμπει το «κίνημα της ταυτότητας» πρέπει να είναι η «σύνδεσή του με τα εγκλήματα των ναζί και των συμμάχων τους» και η εμμονή στην επικοινωνιακή «ανάδειξη των κινδύνων που συσχετίζονται με τον ρατσισμό και την ακροδεξιά».
Αντιθέτως, για τους υποστηριχτές του, το «κίνημα της ταυτότητας» παρουσιάζει και επικρίνει με παρρησία τα κοινωνικά δρώμενα που ενοχλούν ευρύτατα κοινωνικά στρώματα, χωρίς όμως να υποκρύπτεται πίσω από αυτά ρατσιστικό μίσος ή εθνικισμός. Εκτιμούν μάλιστα ότι η υπέρμετρη αντίδραση του πολιτικού συστήματος, εξαιτίας μιας κατάληψης της οροφής ενός υπό ανέγερση τζαμιού, δείχνει τον πανικό των ελίτ στο ενδεχόμενο να προκύψει ένα ανεξέλεγκτο λαϊκό κίνημα, που θα ανατρέψει τη φιλοπαγκοσμιοποιητική και κατ’ επέκταση φιλομεταναστευτική τους πολιτική. Γι’ αυτό και κατηγορούν την κυρίαρχη πολιτική τάξη για διγλωσσία, καθώς ήταν η ίδια που εκθείαζε τις αμφιλεγόμενες ενέργειες των Pussy Riot μέσα στον καθεδρικό ναό της Μόσχας, εν ώρα λειτουργίας, σαν νόμιμη πράξη αντίστασης. Έχουν δε έτοιμη και την απάντηση στην «καραμέλα του ρατσισμού και του εθνικισμού» που προβάλλει η Αριστερά και ο Νεοφιλελευθερισμός για οποιαδήποτε ενέργεια υπεράσπισης της εθνικής ταυτότητας: «100% ταυτότητα, 0% ρατσισμός». Όσο για την άποψη των επικριτών του «κινήματος της ταυτότητας» ότι, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, παρατηρούνται διαλυτικά φαινόμενα στα έθνη-κράτη, δεν ισχύει, τουλάχιστον στον ισλαμικό πολιτισμικό χώρο, όπου, κάτω από την ισχυρή πίεση της παγκοσμιοποίησης, η συνείδηση της ταυτότητας αυξάνεται ραγδαία, με απρόβλεπτες επιπτώσεις κυρίως στον χριστιανικό ευρωπαϊκό πολιτισμικό χώρο, όπου η «ουτοπία του ενός κόσμου» εξακολουθεί να είναι κυρίαρχη σε μεγάλο τμήμα όχι μόνο των ελίτ, αλλά και την κοινωνία συνολικά.
Eίναι σαφές πάντως ότι, στο πλαίσιο της πολιτικής ορθότητας, η τυχόν εξωτερίκευση, έστω και σαν διαμαρτυρία, για την καταθλιπτική αίσθηση της μεταναστευτικής πραγματικότητας, ισοδυναμεί με ρατσισμό, γεγονός που λειτουργεί αποτρεπτικά για ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας που αγωνιά για το μέλλον του, αλλά και γι’ αυτό της πατρίδας του.
Επίλογος
Το ερώτημα βεβαίως που τίθεται είναι αν το νέο φάντασμα θα έχει τη τύχη όλων των προηγούμενων και η αντίσταση, με πρόταγμα την εθνική ταυτότητα, που ευαγγελίζεται το κίνημα «Génération Identitaire», θα περιοριστεί στον εικονικό κόσμο του διαδικτύου και σε «προβοκατόρικες» ενέργειες εντυπωσιασμού από μερικές χιλιάδες ανθρώπους. Πρόκειται άραγε μόνο για άλλη μία εκ προοιμίου αποτυχημένη προσπάθεια, αυτή τη φορά ορισμένων «ανιστόρητων» της «Νέας Δεξιάς» του διαδικτύου, που απεγνωσμένα θέλουν να στρέψουν αλλού τον ρου της ευρωπαϊκής ιστορίας, επιμένοντας στον εθνοπλουραλισμό και σε μια μελλοντική ομόσπονδη Ευρώπη των «λευκών εθνών»; Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ένα είναι σίγουρο. Ένα κίνημα με τα χαρακτηριστικά της «Génération Identitaire» μπορεί να ξεκινήσει με μεγάλη επιτυχία στο διαδίκτυο, ασκώντας «πολιτική των εικόνων», όμως το επόμενο βήμα πρέπει να γίνει μέσα στην κοινωνία, με ξεκάθαρο πολιτικό λόγο και ει δυνατόν με χαρισματικούς ηγέτες. Μόνο που αυτό μπορεί να αργήσει ή και να μην έρθει ποτέ, και αν έρθει μπορεί και να έχει όντως «άρωμα φασιστικής σκέψης». Σε μια οικονομικά, δημογραφικά και πολιτισμικά φθίνουσα Ευρώπη, όλα πλέον είναι δυνατά. Και όλα αυτά την ώρα που στην Κίνα και τη Ρωσία η τόνωση του πατριωτικού φρονήματος προωθείται ποικιλοτρόπως, ακόμη και με νομοθετικές ρυθμίσεις.
