του Β. Κρομμύδα, από το Άρδην τ. 64, Απρίλιος – Μάιος 2007
Δημήτρης Καραγιάννης
Ρωγμές και Αγγίγματα
Σελίδες: 255, εκδόσεις «ΑΡΜΟΣ»,
Αθήνα 2005
Αν και κυκλοφόρησε εδώ και έναν χρόνο, ωστόσο το βιβλίο του ψυχοθεραπευτή-παιδοψυχιάτρου κ. Δημήτρη Καραγιάννη εξακολουθεί να μας επηρεάζει ποικιλοτρόπως –κυρίως θετικά.
Πρόκειται για μια σειρά από μελετήματα, σύντομα και περιεκτικά, που επιχειρούν να φέρουν σε επαφή δύο χώρους οι οποίοι παραδοσιακά δεν χαρακτηρίζονται από τη στενή τους συνεργασία: τον εκκλησιαστικό και εκείνον της ψυχολογικής-ψυχιατρικής επιστήμης.
Στον τόμο Ρωγμές και αγγίγματα διερευνώνται, χωρίς προκαταλήψεις και ιδεολογικές αγκυλώσεις, τα στερεότυπα που επικρατούν σε αυτά τα δύο πεδία της ανθρώπινης εμπειρίας και αναζητείται ένα κοινά αποδεκτό σημείο αναφοράς τόσο από τους εκκλησιαστικούς ανθρώπους όσο και από εκείνους που ασχολούνται με την ψυχιατρική ή την ψυχανάλυση. Ο διάλογος είναι επιβεβλημένος, αφού κανείς δεν μπορεί να μονοπωλήσει, εξ επαγγέλματος ή από θέση ισχύος, την αναζήτηση νοήματος στη ζωή. Πιστοί, λιγότερο πιστοί αλλά και άθεοι χρειάζεται να διαρρήξουν, έστω στοιχειωδώς τα ιδεολογικά τους τείχη και να αφήσουν τις ψυχές τους να τους αγγίξει το φως του διαφορετικού. Η απολυτοποίηση του ορθού λόγου, από τον επιστήμονα, οδηγεί σε πνευματική στειρότητα, ενώ η βίωση του χαρμόσυνου μηνύματος του ευαγγελίου, από τους πιστούς, ως αυστηρή τήρηση κανόνων και τύπων προσανατολίζει σε ψυχολογική μιζέρια, σε μιαν καταναγκαστική νεύρωση που στερεί από το άτομο τη δυνατότητα να βιώνει με πληρότητα και ευφρόσυνη διάθεση αυτό που πιστεύει.
Όσα αναλύονται στις σελίδες αυτού του ενδιαφέροντος πονήματος αποτελούν την καταγραφή της εμπειρίας του συγγραφέα από τη σχέση του με ομάδες –νεανικές συντροφιές, ενοριακές συνάξεις– του εκκλησιαστικού χώρου. Έτσι, βλέπουμε άρθρα που αναφέρονται στην ποιμαντική διακονία της εκκλησίας στον σύγχρονο άνθρωπο, η οποία επιμερίζεται σε θέματα όπως είναι η κατήχηση και το κήρυγμα, η δυναμική του μαθήματος των θρησκευτικών, η ποιμαντική του μυστηρίου του γάμου καθώς και του θεσμού της οικογένειας, η εκκλησιαστική αντιμετώπιση του μετανοούντος, του ψυχικά πάσχοντος ανθρώπου αλλά και εκείνου που ζει στη μεταμοντέρνα κατάσταση της παγκοσμιοποίησης. Ο κ. Καραγιάννης αφήνει την κλινική του εμπειρία να διυλισθεί μέσα από την ψυχοσύνθεση αρκετών ανθρώπων που του εμπιστεύονται τα προβλήματά τους. Διασαφηνίζοντας περισσότερο την προηγουμένη άποψη, μπορούμε να αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα μέσα από το βιβλίο· πιο συγκεκριμένα, λοιπόν, στο άρθρο «Μετανοούντες και αμετανόητοι. Ψυχολογική κατάσταση του μετανοούντος» δίνεται με απόλυτη ψυχολογική στόχευση το ψυχικό πορτρέτο του κοσμικά θρησκευόμενου ανθρώπου, ο οποίος φαίνεται σε όλον τον περίγυρό του πως «είναι ο ‘σίγουρος’ άνθρωπος που έχει τακτοποιήσει τα πάντα. Όμως πάντα παραμένει ο ανασφαλής και εύθραυστος άνθρωπος που δεν τολμά να σχετισθεί, γιατί κάθε γνήσια σχέση είναι απειλή για την ισορροπία του, αφού μπορεί να καταδείξει και την κενότητά του» (σ. 37).
Η δεύτερη περίπτωση αφορά στην εργασία «Γονείς και σύντροφοι: Η διάσωση του έρωτα», όπου παρατίθεται στέρεη επιχειρηματολογία για το πόσο επηρεάζει τη ζωή ενός νέου ζευγαριού η γέννηση ενός παιδιού. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται και μια αρκετά δύσκολη συνεδρία (συνάντηση του ενδιαφερόμενου προσώπου με τον ειδικό ψυχολόγο), στην οποία μια νεαρή μητέρα «ένιωθε συντετριμμένη, γιατί έβριζε την Παναγία, αντί να την επικαλείται για να την στηρίξει στο μητρικό της ρόλο. Η Έρευνα όμως των γεγονότων απέδειξε ότι ο άνδρας της, ένας παθολογικά θρησκευόμενος άνθρωπος, που αναρωτιόταν για καιρό αν θα γίνει μοναχός ή έγγαμος, την ημέρα που αυτή γεννούσε, δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, έλειπε στο άγιο όρος, στον κήπο της Παναγίας, όπως συνήθιζε να κάνει όλα τα προηγούμενα Χριστούγεννα, εγκαταλείποντας τη σύζυγό του…» (σσ. 103-104).
Μετά την ανάγνωση, τελικά, αυτού του βιβλίου είναι σίγουρο πως το αρραγές κέλυφος της επηρμένης αυτάρκειάς μας αρχίζει να ραγίζει, ενώ η ανέγγιχτη και κρυμμένη ευαισθησία μας σταδιακά αγγίζεται από τη ζωηφόρα θεία πνοή.
Ο Δημήτρης Καραγιάννης είναι Παιδοψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής και διευθύνει το Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής. Απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και δίδαξε στους μετεκπαιδευόμενους δασκάλους της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Έχει ιδρύσει με τη σύζυγό του, Ελένη Καραγιάννη, το θεραπευτικό και εκπαιδευτικό Ινστιτούτο «Αντίστιξη», στο οποίο εκπαιδεύονται ειδικοί της ψυχικής υγείας ως ψυχοθεραπευτές στην οικογενειακή και ομαδική ψυχοθεραπεία με βάση την υπαρξιακή συστημική θεώρηση. Ασχολείται ιδιαίτερα με τα προβλήματα γάμου και διερευνά τους όρους που λειτουργούν οι διαπροσωπικές σχέσεις. Η επιστημονική του ιδιότητα δεν τον εμποδίζει να αναζητά τις δυνατότητες που προσφέρει η ορθόδοξη πίστη, όταν βιώνεται με ορθό τρόπο στην καθημερινή ζωή, δίνοντας έτσι απαντήσεις και σε δυσεπίλυτα, εκ πρώτης όψεως, προβλήματα οικογενειακού βίου. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε εκκλησιαστικά και επιστημονικά περιοδικά, ενώ έχει συμβάλει με εργασίες του σε συλλογικού τόμους όπως «Για τη ζωή και την οικογένεια», «θεολογία και ψυχιατρική σε διάλογο», «παιδιά με υπερκινητικό σύνδρομο και διαταραχές αγωγής» και «Αιμομιξία και θεραπευτικό πλαίσιο».
