Η οικολογική οικονομία δεν είναι ουτοπία

του Γ. Σχίζα, από το Άρδην τ. 43, Ιούλιος 2003

Η οι­κο­λο­γι­κή οι­κο­νο­μί­α, ή έ­στω μια οι­κο­νο­μί­α με πα­ρα­γω­γι­κές δια­δι­κα­σί­ες λι­γό­τε­ρο ρυ­πο­γό­νες και πα­ρα­γω­γι­κό α­πο­τέ­λε­σμα λι­γό­τε­ρο ε­χθρι­κό προς την ποιό­τη­τα ζω­ής, δεν εί­ναι ου­το­πί­α. Κο­ντο­λο­γής δεν α­νή­κει σ’ ε­κεί­νες τις «α­βλα­βείς» γε­νι­κό­τη­τες, που φι­λο­ξε­νού­νται στον δη­μό­σιο λό­γο πα­ρά­γο­ντας χι­λιό­με­τρα χα­σμου­ρη­τών…Η οι­κο­λο­γι­κή οι­κο­νο­μί­α α­πο­τε­λεί ή­δη έ­να «δό­κι­μο» διε­θνές ρεύ­μα, που α­να­ζη­τά πρό­σθε­τη κοι­νω­νι­κή και πο­λι­τι­κή υ­πο­στή­ρι­ξη, που έρ­χε­ται σε ρή­ξη με τις α­δρά­νειες της τρέ­χου­σας ι­δε­ο­λο­γί­ας. Οι δυ­νά­μεις της δια­χεί­ρι­σης του συ­στή­μα­τος θε­ω­ρούν ού­τως ή άλ­λως τη σχέ­ση τους με το κοι­νω­νι­κό σώ­μα ως «πε­λα­τεια­κή», με την έν­νοια ό­τι α­να­λαμ­βά­νουν να διεκ­πε­ραιώ­σουν αι­τή­μα­τα χω­ρίς να αμ­φι­σβη­τούν ου­σια­στι­κά τις πα­ρα­γω­γι­κές και κα­τα­να­λω­τι­κές δο­μές. Α­πό την άλ­λη πλευ­ρά, οι δυ­νά­μεις της «άρ­νη­σης», οι ο­ποί­ες ά­με­σα ή έμ­με­σα α­να­φέ­ρο­νται στις «τά­ξεις» και στην «τα­ξι­κό­τη­τα» των κοι­νω­νι­κών α­γώ­νων, τεί­νουν να υ­ιο­θε­τή­σουν αι­τή­μα­τα και ε­πι­διώ­ξεις των ερ­γα­σια­κών υ­πο­κει­μέ­νων χω­ρίς κρι­τι­κό έ­λεγ­χο. Το α­πο­τέ­λε­σμα εί­ναι μια «με­τά­στα­ση» της πε­λα­τεια­κής λο­γι­κής στον χώ­ρο της «ευ­ρεί­ας α­ρι­στε­ράς», που ο­ξύ­νε­ται μέ­σα σε συν­θή­κες υ­παρ­ξια­κού άγ­χους των α­ρι­στε­ρών κομ­μά­των και πο­λι­τι­κής δη­μα­γω­γί­ας των δια­χει­ρι­στών του συ­στή­μα­τος…
Οι βιο­καλ­λιερ­γη­τές και οι υ­πο­στη­ρι­κτές της ποιο­τι­κής δια­τρο­φής α­ξιώ­νουν μια γε­ωρ­γί­α χω­ρίς χη­μι­κά λι­πά­σμα­τα και φυ­το­φάρ­μα­κα, σε α­ντί­θε­ση π.χ. με τους α­πο­λυ­μέ­νους της Ελ­λη­νι­κής βιο­μη­χα­νί­ας λι­πα­σμά­των, που διεκ­δι­κούν την ε­πα­να­λει­τουρ­γί­α της ε­πι­χεί­ρη­σης λι­πα­σμά­των… Πρό­σφα­τα, οι ερ­γά­τες της υ­πό πτώ­χευ­ση TVX Hellas, στη Χαλ­κι­δι­κή , σε μια φά­ση της κα­τά­λη­ψης των ο­ρυ­χεί­ων της ε­ται­ρεί­ας με στό­χο την ε­πα­να­λει­τουρ­γί­α τους, πα­ρά τη σο­βα­ρό­τα­τη ρύ­παν­ση που προ­κα­λούν αυ­τά στο φυ­σι­κό πε­ρι­βάλ­λον και στους πε­ριοί­κους, εί­χαν υ­ψώ­σει έ­να πα­νώ που έ­γρα­φε «Η ΜΕ­ΓΑ­ΛΥ­ΤΕ­ΡΗ ΡΥ­ΠΑΝ­ΣΗ ΕΙ­ΝΑΙ Η Α­ΝΕΡ­ΓΙΑ» ! Οι ερ­γά­τες στις αυ­το­κι­νη­το­βιο­μη­χα­νί­ες συ­ναι­νούν με την αύ­ξη­ση της πα­ρα­γω­γής αυ­το­κι­νή­των, σε α­ντί­θε­ση με τα κι­νή­μα­τα των πό­λε­ων και με τους ποι­κί­λους ε­πι­κρι­τές του α­στι­κού κυ­κλο­φο­ρια­κού χά­ους, που υ­πο­στη­ρί­ζουν άλ­λα μο­ντέ­λα κυ­κλο­φο­ρί­ας με λι­γό­τε­ρη χρή­ση ι­διω­τι­κών με­τα­φο­ρι­κών μέ­σων… Η ε­κτρο­πή του Α­χε­λώ­ου χαι­ρε­τί­ζε­ται α­πό τους α­γρό­τες της Θεσ­σα­λί­ας ως ση­μα­ντι­κό έρ­γο για τη με­τα­φο­ρά υ­δά­τι­νου δυ­να­μι­κού και για την αύ­ξη­ση της πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας της γε­ωρ­γί­ας, α­πό την άλ­λη ό­μως πλευ­ρά υ­πο­στη­ρί­ζε­ται η α­νά­γκη της «οι­κο­λο­γι­κής ι­σορ­ρο­πί­ας» και η στή­ρι­ξη της γε­ωρ­γί­ας σε ή­πιες και μα­κράς πνο­ής πο­λι­τι­κές…
Οι α­ντι­θέ­σεις αυ­τού του χα­ρα­κτή­ρα ε­πι­βάλ­λουν τη δια­μόρ­φω­ση και χρή­ση θε­ω­ρη­τι­κών ερ­γα­λεί­ων, στον βαθ­μό που ε­πι­διώ­κε­ται μια ρι­ζο­σπα­στι­κή πο­λι­τι­κή α­ντί της πο­λι­τι­κής δι­γλω­σί­ας και των συμ­βι­βα­σμών. Η ε­πι­λο­γή μιας άλ­λης οι­κο­νο­μί­ας, με ποιο­τι­κά προ­ϊ­ό­ντα και πα­ρα­γω­γι­κές με­θο­δεύ­σεις φι­λι­κές με την ποιό­τη­τα ζω­ής, δεν μπο­ρεί να εί­ναι ε­πι­λο­γή «ά­νω­θεν» ή «έ­ξω­θεν» του κό­σμου της ερ­γα­σί­ας, ού­τε μπο­ρεί να πα­ρα­πέ­μπε­ται στη σο­σια­λι­στι­κή «δεύ­τε­ρη πα­ρου­σί­α». Κι α­κό­μη, δεν μπο­ρεί να βα­σί­ζε­ται α­πο­κλει­στι­κά και μό­νο στα κι­νή­μα­τα των ποιο­τι­κών κα­τα­να­λω­τών, των δια­νο­ου­μέ­νων, των χρη­στών του χώ­ρου,των βιο­καλ­λιερ­γη­τών. Ο κό­σμος της ερ­γα­σί­ας πρέ­πει να ε­ξοι­κειω­θεί με τα με­γά­λα ζη­τή­μα­τα ποιό­τη­τας ζω­ής, να α­πο­στα­σιο­ποι­η­θεί α­πό τη «μο­νο­καλ­λιέρ­γεια» των α­να­δια­νε­μη­τι­κών α­γώ­νων, να εν­σω­μα­τώ­σει μέ­σα στις στο­χεύ­σεις του ευ­ρύ­τε­ρες α­ντι­λή­ψεις για το οι­κο­νο­μι­κό το­πί­ο.Με βά­ση αυ­τό το νέ­ο πνεύ­μα μπο­ρεί να συν­δρά­μει σχέ­δια με­τά­βα­σης σε μορ­φές ποιο­τι­κής πα­ρα­γω­γής.
Σε μια πο­ρεί­α «οι­κο­λο­γι­κο­ποί­η­σης» της οι­κο­νο­μί­ας, με τον ε­πα­κό­λου­θο πε­ριο­ρι­σμό των «εισ­ρο­ών» των φυ­σι­κών παρ­θέ­νων υ­λών και των «ε­κρο­ών» α­πο­βλή­των, νέ­ες θέ­σεις ερ­γα­σί­ας θα δη­μιουρ­γού­νται αλ­λά και κά­ποιες πα­λιές θα χά­νο­νται, ερ­γα­σια­κές ει­δι­κό­τη­τες θα α­να­δύ­ο­νται και ερ­γα­σια­κές ει­δι­κό­τη­τες θα α­πα­ξιώ­νο­νται… Σε ο­ρι­σμέ­νες πε­ριο­χές του ερ­γα­σια­κού χώ­ρου μπο­ρεί να α­να­πτύσ­σε­ται α­νερ­γί­α, ό­μως στην ο­λό­τη­τα του οι­κο­νο­μι­κού το­πί­ου η α­πα­σχό­λη­ση θα αυ­ξά­νε­ται: Και τού­το για­τί, σε γε­νι­κές γραμ­μές, η «οι­κο­λο­γι­κο­ποί­η­ση» ε­νι­σχύ­ει την α­νά­πτυ­ξη του το­μέ­α των υ­πη­ρε­σιών και τις δρα­στη­ριό­τη­τες «ε­ντά­σε­ως ερ­γα­σί­ας».
Σή­με­ρα, μέ­σα σε συν­θή­κες α­πο­στα­θε­ρο­ποί­η­σης της βιό­σφαι­ρας, πρω­τό­γνω­ρες ί­σως α­πό την Ιου­ρά­σεια πε­ρί­ο­δο των Δει­νο­σαύ­ρων και ε­ντεύ­θεν(!), η προ­ο­πτι­κή μιας οι­κο­νο­μί­ας με σε­βα­σμό στη βιο­ποι­κι­λό­τη­τα και στους φυ­σι­κούς πό­ρους εί­ναι έ­να εί­δος ι­δε­ο­λο­γι­κού μο­νό­δρο­μου… Και οι σκε­πτό­με­νοι άν­θρω­ποι που θέ­λουν να λει­τουρ­γούν ό­χι ως πα­θη­τι­κοί συ­μπα­ρα­στά­τες αι­τη­μά­των αλ­λά ως κο­μι­στές ε­νός πνεύ­μα­τος ρι­ζι­κής αλ­λα­γής της υ­πάρ­χου­σας κοι­νω­νί­ας, με ε­πο­πτεί­α της ο­λό­τη­τας των κι­νη­μα­τι­κών κα­τα­στά­σε­ων και ό­χι με βά­ση μια α­θροι­στι­κή α­ντί­λη­ψη ε­πί μέ­ρους συ­γκρού­σε­ων, ο­φεί­λουν να εκ­πέ­μπουν σω­στά και α­δια­πραγ­μά­τευ­τα μη­νύ­μα­τα. Ο­φεί­λουν να ορ­θώ­νο­νται στο ύ­ψος των πε­ρι­στά­σε­ων, υ­περ­βαί­νο­ντας το ή­θος και το ύ­φος γκρου­πού­σκου­λων, με «πα­τε­ντα­ρι­σμέ­νες» α­πό­ψεις και πε­ρίσ­σεια μι­σαλ­λο­δο­ξί­ας…