Του Σπύρου Κουτρούλη από το ιστολόγιό του
Το 1944 ο Άγγελος Σικελιανός γράφει το δοκίμιο “Το κοινωνικό περιεχόμενο του χριστιανισμού” που περιλαμβάνεται στην συλλογή “Πεζός Λόγος” Τόμος Δ’, εκδόσεις Ίκαρος, 1983 σε επιμέλεια του Γ. Σαββίδη, που στηρίχτηκε στην βιβλιογραφική υποδομή του Γ. Κατσίμπαλη. Στο σύντομο αυτό δοκίμιο ο Σικελιανός θέλει να επισημάνει την κοινωνική σημασία του χριστιανισμού στην οποία βλέπει να είναι πιστός εν μέσω κατοχής και μεγάλων κακουχιών για την ελληνική κοινωνία ο τότε αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός. Γι’ αυτό το λόγο αναφέρει δύο αποσπάσματα του Μεγάλου Βασιλείου και του Αγίου Ιωάννου του Χρυσόστομου τα οποία αξίζει να δούμε:
“Πές μου”, απευθύνεται ο Βασίλειος στον πλούσιο, “είναι πραγματική δική σου η ιδιοχτησία αυτή; Από που και πως την πήρες σαν ήρθες στον κόσμο; Τι θα να’ λεγες, αν ένας πιάσει από νωρίς το θεωρείο ενός θεάτρου και διεκδικεί έπειτα το δικαίωμα να μην επιτρέπει την είσοδο σε κανένα άλλον; Το θέαμα ήταν προορισμένο για όλους, αλλά αυτός “τα κοινά προκατασχών ίδια ποιείται”. Κι ας ακούσουμε πιο κάτου το Χρυσόστομο, πραγματικό κοινωνικόν επαναστάτη στον καιρό του, κυκλωμένο από την αφοσίωση των μεγάλων λαϊκών μαζών, όσο σύγχρονα και υποβλεπόμενο τον ίδιο αυτό καιρό από την απληστία και την υποκρισία των μοναχών των πλουσίων και του τότε Κλήρου: “Να μη λέτε πως ξοδεύετε”, κηρύττει, “ό,τι σας ανήκει. Ξοδεύετε αυτό που ανήκει και στον άλλο. Τ’ αγαθά ανήκουν τόσο σε Σας όσο και στους άλλους. Ο ήλιος ανατέλλει για όλους. Στη φυσιολογική μας ζωή υπάρχει μια υπηρεσία γενική ολάκερου του σώματος και μια μερική για κάθε μέλος. Αν ένα από τα μέλη θέλει να ζήσει μοναχό του, χάνει τη δύναμή του. Μπορεί το στομάχι να πει: “θα κρατήσω όλη την τροφή, αφού τη δέχομαι”; Να μην πείτε το ίδιο στο ζήτημα του πλούτου. Κάτι ανάλογο συμβαίνει με τη χρήση του πλούτου. Αδύνατο να γίνει κανένας πλούσιος χωρίς ν’ αδικήσει κανένα. Η κληρονομία δεν είναι παρά συνέπεια περασμένης αδικίας. “Τα των πενήτων έχουσιν οι πλούσιοι, καν πατρώον διαδέξωνται κλήρον”. Μα κι ο εργάτης που δεν θέλει να επωφελούνται κ’ οι άλλοι από τις τεχνικές του γνώσεις, καταστρέφει και τους άλλους και τον εαυτό του. Το ίδιο για τον γεωργό, τον παπουτσή, τον ψωμά. Η άρνησή τους να κάμουν και τους άλλους μέτοχους των αγαθών της τέχνης τους, θα φέρει την κοινή καταστροφή”. Αυτά έλεγε ο Χρυσόστομος στις μέρες του, ζητώντας ν’ αναγάγει τη Χριστιανοσύνη στην αληθινήν αποστολή της, στο πρωταρχικό κοινωνικό της περιεχόμενο και πρόγραμμα. Και να σήμερα, έπειτα από τόσους αιώνες, στη στιγμή μιας γενικής κοινωνικής μας παρακμής, σε μια στιγμή εθνικών συγχρόνως και κοινωνικών ωδίνων, που απ’ τη μια μεριά οργιάζει η αποσυνθετική μανία του εύκολου και απάνθρωπου πλουτισμού κι από την άλλη οξύνεται η αθλιότητα κ’ η οδύνη των πολλών, ένας καινούργιος ηρωικός μας Ιεράρχης, ο Δαμασκηνός, ωσάν να’ ‘ρχότανε κατόπιν από ένα ηρωικό Βασίλειο, Γρηγόριο ή Χρυσόστομο, υψώνεται απολύτως συνεπής στην ουσιαστική και κεντρική Χριστιανική κοινωνική παράδοση, για να κηρύξει με τα παρακάτου λόγια την ανάγκη της αναγωγής της Ελληνικής Χριστιανικής κοινωνίας στο θετικό κοινωνικό της περιεχόμενο και χρέος.” (σελ. 105, 106).
Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις Εναλλακτικές εκδόσεις το νέο βιβλίο του Σπύρου Κουτρούλη, Παράδοση και Μοντερνισμός στον νέο ελληνισμό.
