από το Άρδην τ. 28, Δεκέμβριος 2000-Ιανουάριος 2001
Τέλος επιφαίνεται ο Ιησούς Χριστός εις την γην. -Η Ελλάς των φιλοσόφων, του μύθου, της εικασίας ομολογεί, ανακηρύττει πρώτη την αυθεντίαν της καθιερωμένης ιστορίας. Την του Ιησού Χριστού αυθεντίαν δεν εγνώρισαν εν τω άμα τα έθνη· ο Ελληνικός λαός εν τύχει την ησπάσατο. Νέα δι’ αυτόν ζωή· νέος αιών νέον στάδιον ηθική και πολιτική νεκρανάσταση. Τέλος πάντων, θεία βουλήσει, το χρυσούν όναρ του παρελθόντος τελειοποιημένον πραγματοποιείται. Πνεύμα Άγιον, πνεύμα σοφίας λαλεί, και διαιρεί το χάρισμα. Η φωνή αυτού αντηχεί εις τα μυχαίτατα της Ελληνικής καρδίας και εγείρει γενικόν, απερίγραπτον ενθουσιασμόν. Λοιπόν αυτός ο Θεός καθιεροί την ισότητα και διδάσκει την οικουμενικήν χειραφεσίαν! Πάντες ίσοι, πάντες αδελφοί, πάντες απελεύθεροι! Λοιπόν ένωσις κατά πάντα και δια πάντα! -Αλλά τοιαύτη τις ήτο και του Ελληνισμού η ευχή, αν και η σκοτία ουκ έγνω αυτήν.
Αμαθή τέκνα του λαού καταισχύνουσιν έκτοτε σοφιστάς περιβοήτους-απλοϊκότατοι των αγρών κάτοικοι, με-μυημένοι την επιστήμη ταύτην της καρδίας, αποστομίζουσι πολυμαθείς φιλοσόφους και ρήτορας.
Ήτον η βασιλεία του Λαού!
Η εν Ιερουσαλήμ υπό Ρωμάϊκήν υπηρεσίαν διατρίβοντες Έλληνες συρρέουσιν εις την προσκύνησιν, αμμιλλώμενοι αλλήλοις τις να δώσει προς τον Σωτήρα τρανώτερα δείγματα λατρείας και αφοσιώσεως. Φίλιππος ο απόστολος ενεισάγει τινάς εξ αυτών εν τη παρουσία του Υιού του Ανθρώπου ποθούντας να λάβωσι την ευλογίαν αυτού προσωπικώς. 0 Ιησούς εκ πρώτης προσβολής αναγνωρίζει την φίλην και πιστήν γενεάν εις εκείνα τα τέκνα1 και, ίσως άνθρωπος μάλλον ή Θεός βουλόμενος αυτοίς να φανή, χαιρετά τα τέκνα της καθο-λικευτικής Ελλάδος, κραυγάζων.
“Ελύληθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του Ανθρώπου”.
Και από της ελυληθυίας ταύτης ώρας ακριβώς άρχεται της Ελλάδος η παλιγγενεσία- βίος κλήσεως ιεράς και Ευαγγελικής αποστολής! – Ό,τι γαρ ωνομάσθη παρακμή, ημείς παλιγγενεσιών προσονομάζομεν.
Εις των μαθητών του Κυρίου πατεί το Ελληνικόν έδαφος, και η γη πάσα της παραδοσίμου ισότητος συνταράσσεται. Οι εγκατοικούντες Εβραίοι τον βλασφημούσι, τον καθυβρίζουσι, τον διώκουσι, τον καλούσι πλάνον και αγύρτην, τον εξορίζουσιν ως αιρετι-κόν. Εκ δε των Ελλήνων,”Πολλοί α-κούοντες αυτόν, πιστεύουσι και βαπτίζονται”.
Ταύτα συμβαίνουσιν εν Εφέσω, Θεσσαλονίκη, και Αντιόχεια.
Αι γυναίκες, κατ’ εξοχήν, αι Ελληνίδες περικυκλούσι μετά περιεργείας και παρακολουθούσιν αυτόν. Όπου λαμβάνουσιν αι γυναίκες μέρος ενερ-γόν, εκεί φωνή λαού, φωνή Κυρίου.
“Γυναικών τε των πρώτων ουκ ολίγοι.” “Των Ελληνίδων γυναικών των ευσχήμων, και ανδρών ουκ ολίγοι”.
– 0 Παύλος, διστάζων περί της αποστολής αυτού, και δειλιών, διατίθεται ν’ αφήση την Ελλάδα. 0 Κύριος φαίνεται αυτώ “Δι’ οράματος εν νυ-κτί, και λέγει αυτώ, μη φοβού, αλλά λάλει, και μη σιωπήσης, ΕΣΤΙ ΜΟΙ ΛΑΟΣ ΠΟΛΥΣ ΕΝ ΤΗ ΠΟΛΕΙ ΤΑΥΤΗ.
0 απόστολος διατρίβει εν έτος και ήμισυ εις Κόρινθον, προς την νεο-σύστατον εκκλησίαν της οποίας απευθύνει μετέπειτα τας θεσπεσίας εκείνος επιστολάς.-Ελλάς, Ελλάς, εκφωνεί, συ ει η πρωτότοκος θυγάτηρ, “συ σκεύος εκλογής, σφραγίς της αποστολής μου”.
Ο Χριστιανισμός γίνεται στοιχείον Ελληνισμού
Ο μέγας της φιλοσοφίας σκόπελος εν τη αρχαιότητι υπήρξε το σπουδαίον ζήτημα της δουλείας. Αι κοινωνίαι επί τη βάσει της δουλείας διωργανισμέναι, δεν ηδυνήθησαν να διανοήσωσιν άλλο μέσον επιτήδειον προς αντικατάστασιν αυτής. Η δουλεία ήτον όρος απαραίτητος κοινωνικής ευταξίας όχι μόνον προς τους οφθαλμούς των δεσποτών, αλλά προσέτι και εις αυτήν την διάνοιαν των κορυφαίων της πολιτικής και φιλοσοφίας. Ο Αριστοτέλης και ο Πλάτων, και τοι επιστήθιοι φίλοι της ελευθερίας αμφότεροι, αλλ’ ωμολόγησαν ρητώς κατά τούτο την ανικανότητα των, ώστε μεταρρυθμίσαντες ακεραίως το σύστημα της κοινωνίας, εγκατέλιπον την πολιτείαν αυτών αθεραπεύτως υπό την δίαιταν της δουλείας, ομολογήσαντες ούτω του πράγματος το αδιόρθωτον και ανοικονόμητον.
Και αύτη ουσιωδώς είναι η νίκη του Ευαγγελίου, και η πανέξοχος αυτού υπεροχή. Από του νυν, υπερτέρα πάσης συζητήσεως εγκαθίδρυται αλήθειά τις αναμφισβήτητος. Αλήθεια λαών, ουχί προνομιούχων τάξεων αλήθεια καθολική, υπ’ αυτής της Θεότητος κεκηρυγμένη.
Δια τοιούτου κηρύγματος, το ευαγγέλιον δεν αποτείνεται προς ταύτην εκείνην την μερίδα πολιτών, αλλά γενικώς και αδιακρίτως προς άπασαν την ανθρωπότητα. Ουδέ ευχαριστείται εις μερικάς τινας επαναστάσεις- απαιτεί την εθνεγερσίαν των όλων κοινωνιών. Κτυπούν την δουλείαν κατά πρόσωπον, μοχλεύει την βάσιν της κοινωνίας· εμφιλοχωρούν δε εις τα μύχια της κοινωνίας αισθήματα, αναμορφοίταήθη και παρασκευάζει μεγίστας πολιτικός μεταβολάς.
Έχει, γουν χρείαν εξηγήσεως ο διάπυρος ζήλος, μεθ’ ου ο της Ελλάδος δημοτικός λαός απ’ αρχής περιέθαλψε ταύτην την φιλάνθρωπον, φιλελευθέραν και πολυτελή φιλοσοφίαν; Ο Ρωμαϊκός πέλεκυς είχεν εξισώσει πάντων τας κεφαλάς· η πανελληνική συμμαχία είχεν αποσκυβαλίσει τα τελευταία ίχνη της αριστοκρατίας.-Από μιάς άκρας μέχρι της άλλης, η Ελλάς είναι λαός. – Ιδού ο λόγος δι’ ου ο Χριστιανισμός γίνεται νέα πατρίς δια την Ελλάδα η δε Ελλάς πρωτεύουσα Χριστιανισμού.
– Διότι τις, η φύσις και ο σκοπός της Χριστιανικής αποκαλύψεως;
Αναγκαζόμεθα, χάριν μείζονος ευκρίνειας, να χρησθώμεν νεολογίας
Η ΠΑΝΙΣΟΠΟΛΙΤΕΙΑ,
Τουτέστιν η του Ελληνισμού απερίληπτος επέκτασις-
Η φιλοσοφία λοιπόν, εν των δύο στοιχείων του Ελληνισμού, γίνεται θρησκεία’ θρησκεία και πατρίς από τούδε συμμαχούσιν, αν και δεν συνταυτίζονται εν τω Ελληνισμώ.
Επεκτασις και σύμπηξις της Ελληνικής φυλής
Και τωόντι, κατά τας πρώτας μάλιστα της εκκλησίας ημέρας, εκάστη νεοσύστατος κοινότης δικαίως δύναται να θεωρηθή ώσπερ μικρά δημοκρατική πολιτεία, ανεξάρτητος μεν κατά μέρος της Ρωμαϊκής αρχής, ερρυθμι-σμένη δε δια θεσμών ιδίων, και χαίρουσα ανεπηρεάστως της ηθικής ελευθερίας τας απαρχάς. Εκάστη μικρά θρησκευτική κοινότης σύγκειται εκ συμπολιτών ίσων κατά πάντα, και εκ του αρχηγού, εκλεγομένου δια δημοτικής ψήφου. Ενταύθα ουδέ κύριος, ουδέ δεσπότης, ουδέ πλούσιος, ουδέ πένης, ουδέ ιδιώτης, ουδέ άρχων. Η εν Εφέσω, η εν Σμύρνη, η εν Περγάμω, η εν θυατείροις, η εν Σάρδεσιν, η εν Φιλαδελφία, η Λαοδικέων Εκκλησίαι, η επτάφωτος αύτη και συμβολική συμπολιτεία της Ανακαλύψεως, καθώς επίσης και αι προς τας εκκλησίας της Ελλάδος αποστολικοί επιστολαί, συμμαρτυρούσι των αρχικών εκείνων πολιτευμάτων το δημοκρατικόν και αφελέστατον.
Ο δε αρχηγός, τουτέστιν ο Επίσκοπος, εκλέγεται κατά πλειοψηφίαν εν ταις δεσποτικαίς εορταίς. Υπάρχουσιν επίσκοποι γεωργοί, ποιμένες, ανθρακοποιοί, καθώς ωσαύτως υπάρχουσι σοφοί και πεπαιδευμένοι, εύγλωποι μεν δια τας μεγαλοπόλεις, απλοϊκοί δε και βιομήχανοι δια τας εξοχάς- πολλάκις δε στρατηγοί και στρατιώται προς υπεράσπισιν της μι-κροπολιτείας ή προς ειρήνευσιν αυτής.
Μετ’ ολίγον ο αριθμός των κοινοτήτων πολλαπλασιάζεται επί πάσαν την Ελλάδα, ώστε ουδέ πόλις υπάρχει, ουδέ κώμη, ουδέ πολίχνιον μη συμπεριλαμβανόμενα εν τη εκκλησιαστική περιφερεία. Τούτο δε, ενώ ακόμη εις την Δύσιν βασιλεύει η πολυθεΐα, ενώ εκεί η κοινωνία κυλίεται εις τον βόρβορον της αμαρτίας και εις τα καθάρματα της αρχαιότητος.
Ούτω και δευτέραν φοράν ο Ελληνικός λαός, τιθέμενος επί κεφαλής της ανθρωπινής βελτιώσεως, παρέχει αρχέτυπον ισονόμου και δημοκρατικής πολιτείας. Εμπνεόμενος υπό νέου Πνεύματος κοινωνικής σοφίας, άλλα όρια εθνολογικά και γεωγραφικά τώρα δεν γινώσκει, παρά τα του Ευαγγελίου. Η Ελλάς κατά τοσούτον πλατύνεται, καθ’ όσον αυξάνει ο χριστιανισμός. Εις Ασίαν, εις Ευρώπην, από Νικομήδειας μέχρι Αχαίας· εν Μακεδονία, εν θετταλία, εν Ηπείρω, εν Αθήναις, πανταχού Έλληνες υπάρχουσιν οι αυτοί, όχι ως οι πρότερον αλληλομαχούντες Έλληνες, αλλ’ όμοιοι νυν κατ’ εθνισμόν, κατά θρήσκευμα, και πολίτευμα και γλώσσαν. Επαρχιακοί διχόνοιαι δεν χωρίζουσι πλέον τους λαούς· πνεύμα εγχώριον ζηλοτυπίας δεν ενεισάγει τα πρότερον σκάνδαλα’ αντιζηλίαι αριστοκρατικοί ή μοναρχικοί παντάπασιν εξέλιπον αι δε διάφοροι εκκλησίαι, τήδε κακείσε εγκατεστημένοι, καθάπερ μέλη του συνόλου γένους, υπό την ρωμαϊκήν δεσποτείαν διεσπαρμένα και παράκοπτα, συνακούονται αδελφικώς περί των κοινή συμφερόντων, συγκοινωνούσι προς αλλήλας δια πιστών αποστόλων, ώστε συγκροτούσι πολιτείαν, ούτως ειπείν, ομόσπονδον, παραδόξως εγκεκλεισμένην εντός της Αυτοκρατορίας, και καθεκάστην επεκτείνουσαν δια του προσηλυτισμού τον κύκλον της δικαιοδοσίας της.
Και ιδού η πηγή του μεσαιωνικού Ελληνισμού, του προοιμιαζομένου καί ήδη συντασσομένου υπό τους οιωνούς της θρησκείας.- Ήδη άρχεται της Ελλάδος η νέα διαθήκη.
Απόσπασμα από τα Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος, Εκδοθέντα μετά μελέτης ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού, του Σπ. Ζαμπέλιου, Κέρκυρα 1852
