Του Παναγιώτη Χούπα
Την Τρίτη 12/01/2021 δηλώθηκαν παγκοσμίως 15.816 θάνατοι από COVID-19, αριθμός ρεκόρ από την έναρξη της πανδημίας. Ακόμη και αν δεν συνέβησαν όλοι κατά τη διάρκεια τού συγκεκριμένου 24ώρου και ορισμένοι παλαιότεροι δηλώθηκαν μόλις χθες, το νούμερο είναι απογοητευτικό. Ο επιδημιολογικά-στατιστικά αντικειμενικότερος δείκτης, δηλαδή ο κυλιόμενος μέσος όρος θανάτων των τελευταίων 7 ημερών σημείωσε χθες επίσης νέο ρεκόρ, εξίσου αποκαρδιωτικό: 13.164 θάνατοι.
Είναι σαφές ότι η πανδημία είναι σε πλήρη ακμή και όλοι οι δείκτες το πιστοποιούν.
Στις ΗΠΑ, ο κυλιόμενος μέσος όρος θανάτων των τελευταίων 7 ημερών ήταν χθες 3.387 (ρεκόρ), με δηλωθέντα αριθμό θανάτων 4.281 (ρεκόρ).
Η χώρα αυτή έχει απωλέσει περίπου το 0,12% ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ της (περίπου 390.000 νεκροί επί 330.000.000 κατοίκων).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στατιστικά στοιχεία 2 συγκεκριμένων Πολιτειών (New Jersey και New York). Η Νέα Ιερσέη έχει το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων αναλογικά με τον πληθυσμό της (0,22% ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ της έχει αποβιώσει από κορωνοϊό, περίπου 20 χιλ. θάνατοι σε 9 εκατ. κατοίκων) και η Νέα Υόρκη είναι στη δεύτερη θέση (0,20%, περίπου 40 χιλ. νεκροί σε 20 εκατ. κατοίκων).
Από πλευράς κυρίαρχων κρατών, αν εξαιρεθούν 2-3 κράτη με πληθυσμούς μερικών δεκάδων χιλιάδων κατοίκων, την πρώτη θέση σε ποσοστό απωλειών κατέχει το Βέλγιο, το οποίο μέχρι στιγμής έχει χάσει από τον ιό το 0,17% ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ του.
Ακολουθούν:
Σλοβενία (0,15% περίπου)
Βοσνία (0,13% περίπου)
Ιταλία (0,13%)
Σκόπια (0,13%)
Τσεχία (0,13%)
Ηνωμένο Βασίλειο (0,12%)
Βουλγαρία (0,12%)
ΗΠΑ (0,12%)
Χώρες με πληθυσμούς δεκάδων εκατομμυρίων, όπως Γαλλία, Ισπανία, Περού, Μεξικό, έπονται με ποσοστό 0,11% περίπου.
Το ποσοστό της Ελλάδας είναι, μέχρι στιγμής, 0,05%.
Τονίζεται ότι τα ποσοστά αυτά των θανάτων δεν είναι καθόλου αμελητέα (μεταφράζονται σε δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες νεκρών σε απόλυτους αριθμούς) και αφορούν σε ολόκληρους τους πληθυσμούς και όχι στους υποπληθυσμούς των προσβεβλημένων από τη νόσο. Επειδή η νόσος COVID-19 έχει μεγάλο αριθμό ασυμπτωματικών ατόμων, το ακριβές ποσοστό θνητότητας επί των προσβεβλημένων (Infection Fatality Rate, IFR) είναι πολύ δύσκολο να υπολογιστεί. Δεδομένου του ότι η πανδημία βρίσκεται σε εξέλιξη, κάθε πρόβλεψη είναι παρακινδυνευμένη. Τα πλέον ισχυρά εργαλεία που διαθέτει η επιστημονική έρευνα, οι μετααναλύσεις, δείχνουν μέχρι στιγμής IFR σαφώς πάνω από 0,5%, αν και μάλλον κατώτερο του 1%. Με απλούς υπολογισμούς, αν π.χ. στην Πολιτεία της Νέας Ιερσέης έχει ήδη προσβληθεί ο μισός πληθυσμός (4,5 εκατ.), πράγμα μάλλον απίθανο (τα διαπιστωθέντα έως χθες κρούσματα ανέρχονταν σε περίπου 600 χιλ.), στην Πολιτεία αυτή το Infection Fatality Rate είναι 0,44%. Αν έχει προσβληθεί το 1/3 (3 εκατ.) τότε είναι 0,66% κτλ.
Λόγω των παραπάνω, οι προβλέψεις ορισμένων αμετροεπών της επιστημονικής κοινότητας περί IFR 0,23% ή και 0,15%(!), μάλλον στερούνται σοβαρότητας και πιθανώς έχουν μη επιστημονικά κίνητρα.
Πάντως, η εξέλιξη της πανδημίας και ο έλεγχός της θα κριθούν σε μεγάλο βαθμό από το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης των πληθυσμών.
Ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα στοιχεία αναμένονται από τα κράτη όπου ο εμβολιασμός είναι ήδη μαζικός, με πρώτο και κύριο το Ισραήλ.
Στη χώρα αυτή έχει τεθεί ως στόχος η πλήρης εξάλειψη της πανδημίας και η επάνοδος στην πρότερη της πανδημίας κατάσταση το συντομότερο δυνατόν (ο πρωθυπουργός Νετανιάχου δηλώνει ότι αυτό είναι εφικτό ως το τέλος Μαρτίου). Η κυβέρνηση εφαρμόζει στρατηγική ταχύτατου εμβολιασμού από τη μια (έχουν ήδη εμβολιαστεί με την 1η δόση άνω του 1,8 εκατ. κατοίκων, ο ρυθμός εμβολιασμού αναμένεται να ανέλθει στα 200 χιλ. άτομα ημερησίως) και αυστηρότατου λοκντάουν από την άλλη (τρίτου από την αρχή της πανδημίας αυστηρού λοκντάουν 14 ημερών, με σχεδόν βέβαιη την παράτασή του κατά μία τουλάχιστον εβδομάδα).
Οι ιθύνοντες στο Ισραήλ έχουν έναν επιπλέον λόγο να βιάζονται. Στη χώρα έχει διεισδύσει, για τα καλά, η βρετανική εκδοχή τού ιού, της οποίας η μεταδοτικότητα είναι πολύ μεγάλη. Σύμφωνα με πρώιμα στοιχεία των επιστημόνων του Ισραήλ ο ρυθμός μετάδοσης της βρετανικής παραλλαγής είναι πιθανώς 6 (έξι), δηλαδή κάθε προσβεβλημένο άτομο μπορεί να μολύνει κατά μέσο όρο έξι άλλα. Οι εκτιμήσεις τους, αν και άκρως ανησυχητικές, δεν φαίνεται να απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, εφόσον μετά τη συμπλήρωση μιας εβδομάδας απόλυτου λοκντάουν η χώρα κατέγραψε άνω των 9.000 ημερήσιων κρουσμάτων για δύο συνεχείς ημέρες (11 και 12 Ιανουαρίου). Επειδή οι επιστημονικές ενδείξεις αποτελεσματικότητας του εμβολίου έναντι των υπαρχουσών μεταλλάξεων είναι μάλλον ενθαρρυντικές (τόσο η βρετανική όσο και η νοτιοαφρικανική εκδοχή φαίνεται ότι καλύπτονται από τα ήδη διαθέσιμα εμβόλια), ο ταχύτατος εμβολιασμός μοιάζει η μοναδική επιλογή, αφού κανείς δεν είναι διατεθειμένος να διακινδυνεύσει την ανάπτυξη νέας μείζονος μετάλλαξης που θα αχρηστεύσει πιθανώς τα εμβόλια.
Σε κάθε περίπτωση, το Ισραήλ θα αποτελέσει μέτρο σύγκρισης (μακάρι να επιτύχει και να αποτελέσει και παράδειγμα προς μίμηση) στο άμεσο μέλλον.
