από το Άρδην τ. 35, Απρίλιος 2002
Ευχαριστώ για την πρόσκληση σας στην Αθήνα. Με δυο λόγια θα σας παρουσιάσω τι είναι η Attac. Τα αρχικά σημαίνουν “Ένωση για τη φορολόγηση της διακίνησης του χρηματιστικού κεφαλαίου για βοήθεια στους πολίτες”. Ξεκίνησε εδώ και δύο χρόνια με πρωτοβουλία της εφημερίδας Monde Diplomatique, από ένα άρθρο του διευθυντή της Ignacio Ramonet, το 1997, με τίτλο “Αφοπλίστε τις αγορές”, όπου πρότεινε τη δημιουργία μιας ένωσης πολιτών που θα αγωνισθεί κατά των καταστροφικών συνεπειών από τα υπερκέρδη του χρηματιστικού κεφαλαίου και θα ζητήσει να επιβληθεί ένας φόρος διεθνούς αλληλεγγύης, ο φόρος Τόμπιν.
Έτσι, τον Ιούνιο του 1998, δημιουργήθηκε η ATTAC. Στην αρχή ήταν μία ευρεία ένωση διαφόρων οργανισμών, όπως συνδικάτων και ενώσεων, με σκοπούς κοινωνικούς ή οικονομικούς. Χίλιες οργανώσεις είναι σήμερα μέλη της ένωσης. Εδώ και ένα χρόνο, πόλεις και δήμοι αποτελούν επίσης μέλη της ATTAC και είναι περίπου ενενήντα (90). Η επιτυχία της όμως οφείλεται και στο γεγονός ότι μέλη της είναι και ξεχωριστά άτομα, απλοί πολίτες, άσχετα από τη συμμετοχή τους σε άλλες οργανώσεις. που τους ενώνει όμως η θέληση να αντιδράσουν στην παγκοσμίοποίηση Η ATTAC αριθμεί σήμερα περίπου 30.000 μέλη οργανωμένα σε τοπικές ενώσεις, οι οποίες είναι 200 στη Γαλλία, και δουλεύουν καθημερινά πάνω σε διαφορα θέματα, όπως οργάνωση συγκεντρώσεων και συζητήσεων, παραγωγή έντυπου υλικού και πληροφόρησης για τα θέματα της παγκοσμιοποίησης, διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες κλπ.
Εμείς, οι ίδιοι συχνά ορίζουμε την ATTAC ως κίνημα λαϊκής διαπαιδαγώγησης προσανατολισμένο προς τη δράση. Αναμφίβολα, η ιδιαιτερότητα της ATTAC οφείλεται στη δυαδική δομή της που περιλαμβάνει οργανώσεις και πολίτες. Όλοι συμμετέχουν ισότιμα και το διοικητικό συμβούλιο αποτελείται από εκπροσώπους των οργανώσεων και εκπροσώπους των πολιτών. Υπάρχει μία γενική κοινή πλατφόρμα της ένωσης. Το πνεύμα της επικεντρώνεται στον αγώνα ενάντια στις στρεβλώσεις της οικονομικής παγκοσμιοποίησης και των υπερκερδών του κεφαλαίου και στον αγώνα για την επανεπικράτηση της δημοκρατίας απέναντι στην οικονομία. Συνοπτικά, οι κύριοι στόχοι όπως καθορίζονται στην πλατφόρμα της ATTAC είναι:
• Έλεγχος και ρύθμιση των χρηματιστικών αγορών
• Η καθιέρωση μιας νέας διεθνούς οικονομικής αρχιτεκτονικής
• Επιβολή του φόρου ΤΟΜΠΙΝ και διάθεση των εσόδων για ανάπτυξη
• Μεταρρύθμιση των διεθνών οικονομικών θεσμών, όπως ΔΝΤ., Π.Τ., Π.Ο.Ε.
• Επιβολή κυρώσεων και κατάργηση των φορολογικών παραδείσων
• Διαγραφή των χρεών των χωρών του τρίτου κόσμου.
Η ATTAC εγγράφεται στη δυναμική του αναδυόμενου παγκόσμιου κοινωνικού κινήματος που είναι πλέον ορατό από τα γεγονότα του ΣΙΑΤΑ και μετά. Έχει εξαπλωθεί σε 20 περίπου χώρες στην Ευρώπη, στην Αφρική και στην Ασία. Ωστόσο δεν πρόκειται για μία διεθνή ομοσπονδία με μια διεθνή δομη. Κάθε ATTAC είναι αυτόνομη, και το ίδιο αυτόνομη είναι και η δράση της. Φυσικά, συνεργαζόμαστε για τα διεθνή σημαντικά γεγονότα ή απλά ανταλλάσσουμε απόψεις. Προσπαθούμε να έχουμε άτυπες συναντήσεις μία με δύο φορές το χρόνο, για να συντονίζουμε τη δράση μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το κάναμε για την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής στη Νίκαια, θα το κάνουμε και για τη σύνοδο των 8 πλουσιότερων χωρών στη Γένοβα.
Να επισημάνω ότι η ATTAC αποτελεί ένα παράδειγμα, μεταξύ άλλων, ενός διευρυνόμενου κινήματος που αμφισβητεί τα δόγματα της παγκοσμιοποίησης. Σήμερα κάτι επιπλέον αλλάζει. Υπάρχει η απαίτηση το παγκόσμιο κοινωνικό κίνημα να αποτελέσει δύναμη που καταθέτει προτάσεις και εναλλακτικές λύσεις, άρα λοιπόν αναλαμβάνει συγκεκριμένες ευθύνες. Δεν είναι και τόσο εύκολο, γιατί τα θέματα είναι πολλά και πολύπλοκα και οι απόψεις ποικίλες, ακόμη και μεταξύ μας. Ωστόσο, η επιτυχία από τις τελευταίες καμπάνιες μας έδειξε ότι μπορούμε να το κάνουμε. Η επιτυχία μας νομίζω ότι οφείλεται στον τρόπο λειτουργίας μας: Συνεργασία μέσα από ευέλικτα δίκτυα, σύγκλιση και συμφωνία για δράση πάνω σε συγκεκριμένα θέματα. Την ίδια στιγμή προσπαθούμε να ανταλλάσσουμε εμπειρίες και απόψεις με άλλα κινήματα και να συγκλίνουμε μαζί τους στα θέματα που αφορούν τη φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, με σκοπό να γίνουμε αποτελεσματικότεροι και να έχουμε κοινές εναλλακτικές προτάσεις.
Σε αυτά τα πλαίσια, το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλλέγκρε, 25 με 30 Ιανουαρίου 2001, αποτελεί ένα νέο βήμα. Κατά τη γνώμη μας συνιστά μια νέα καμπή κι ένα νέο σημείο αναφοράς για τις προοπτικές της παγκόσμιας κοινωνίας των πολιτών. Προσπαθήσαμε να το προβάλουμε στην Ευρώπη όσο περισσότερο μπορούσαμε. Όπως προανέφερα, από το ΣΙΑΤΛ και μετά, το παγκόσμιο κίνημα δεν αποτελεί πλέον απλά διαμαρτυρία, αλλά αναζητεί λύσεις «α διατυπώνει προτάσεις. Αυτό συνεβη και στο Πόρτο Αλλέγκρε. Ηταν ένας χώρος ανταλλαγής, επαφής και διαλόγου ανάμεσα σε διαφορετικές οργανώσεις και δίκτυα. Όλοι όσοι βρέθηκαν εκεί αντιτάχθηκαν στα φόρου-του Νταβός που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών και των πολυεθνικών. Ήταν ένας χώρος επεξεργασίας και διατύπωσης κοινών προτάσεων από τα διαφορετικά κινήματα Ήταν ένας χώρος συντονισμοί δράσης των διαφόρων οργανώσει. σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα νούμερο είναι εντυπωσιακά. Επί πέντε μέρες συμμετείχαν 17.000 άτομα. διοργανώθηκαν 400 σεμινάρια, ήταν παροντες 5.000 εκπρόσωποι διαφόρων οργανώσεων, από 120 χώρες.
Η κοινή διακήρυξη του Πόρτο Αλλέγκρε για προσεχείς κινητοποιήσεις δείχνει τις προοπτικές του παγκόσμιου κοινωνικού κινήματος. Καταγράφονται τα ζητήματα όπου συγκλίνουν όλα τα κινήματα: φυσικοί πόροι – κοινό κτήμα της ανθρωπότητας, διαγραφή του χρέους του τρίτου κόσμοι αγώνας ενάντια στις διεθνείς κεφαλαιαγορές, αντίσταση στην εμπορευματοποίηση των δημόσιων αγαθών κα. υπηρεσιών, μεταρρύθμιση του Δ.Ν.Τ και του Π.Ο.Ε., δικαίωμα στην υγιεινή διατροφή, καταδίκη της πολιτικής του NATO. Η διακήρυξη αποτελεί ένα μανιφέστο που θέτει τις πολιτικές βάσεις για μια διαφορετική παγκοσμιοποίηση. Αποτελεί επίσης μια συλλογική δέσμευση για διεθνείς κινητοποιήσεις κατά τη σύνοδο των αμερικανικών κρατών στο Κεμπέκ τον Απρίλιο, κατά τη σύνοδο των 8 πλουσιότερων χωρών στη Γένοβα τον Ιούλιο, κατά τη γενική συνέλευση του Δ.Ν.Τ. και της Π. Τ. τον Σεπτέμβριο και κατά την διυπουργική σύνοδο του Π.Ο.Ε. στο Κατάρ τον Νοέμβριο. Η διακήρυξη υπογράφεται και υποστηρίζεται από 200 οργανώσεις απ’ όλο το. κόσμο.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Φορουμ στο Πόρτο Αλλέγκρε ήταν ότι αποτέλεσε σημείο συνάντησης, για πρώτη φορά; μεταξύ των κοινωνικών κινημάτων, της κοινωνίας των πολιτών και της πολιτικής. Πραγματοποιήθηκε ένα φόρουμ αντιπροσώπων εθνικών κοινοβουλίων επί 2 ημέρες. Κατέληξε σε μία διακήρυξη που υπογράφεται από 500 κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους από όλο τον κόσμο. Αποφασίστηκε η δημιουργία ενός διεθνούς δικτύου κοινοβουλευτικών εκπροσώπων που θα υποστηρίζουν τα μεγάλα αιτήματα των κοινωνικών κινημάτων και των πολιτών:
• Κατάργηση των χρεών του Τρίτου Κόσμου
• Φορολόγηση της διακίνησης των χρηματιστικών κεφαλαίων
• Μεταρρύθμιση του Π.Ο.Ε. και των διεθνών οικονομικών θεσμών
• Εφαρμογή των δεσμεύσεων που ανέλαβαν οι κυβερνήσεις κατά τη διάσκεψη του Ρίο, το 1992,
• Απόρριψη της κλωνοποίησης ζωντανών οργανισμών
• Υποστήριξη του παγκόσμιου κινήματος των γυναικών.
Σκοπός αυτού του δικτύου είναι ο συντονισμός των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων, ώστε να υποστηρίζουν στα εθνικά τους κοινοβούλια τέτοιου είδους αιτήματα. Είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται μια γέφυρα μεταξύ της κοινωνίας των πολιτών και των θεσμικών λαϊκών αντιπροσώπων. Πρόκειται για μια δυναμική που ο καθένας μπορεί να εκτιμήσει.
Η διαφορετικότητα και η πολυμορφία των προσεγγίσεων καθιστούν το Φόρουμ του Πόρτο Αλλέγκρε ένα χώρο ανοιχτό και δημιουργικό που πρέπει να τον διαφυλάξουμε στο μέλλον. Νομίζω ότι το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλλέγκρε είναι απλά το σημείο εκκίνησης. Πολλά πρόκειται να πραγματοποιηθούν από δω και στο εξής. Την επόμενη χρονιά, η συνάντηση θα γίνει πάλι στο Πόρτο Αλλέγκρε σίγουρα με πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή, ιδιαίτερα από τις αγγλοσαξωνικές χώρες. Κατά την ενδιάμεση διάρκεια, όλοι μας μπορούμε να εμβαθύνουμε στα θέματα που καθορίσαμε από κοινού. Στη συνέχεια, το Φόρουμ θα μπορούσε να οργανώνεται και σε άλλες χώρες που έχουν τις προϋποθέσεις για την επιτυχία του. Αναμφίβολα αυτό μπορεί να γίνεται κάθε δύο χρόνια και στον ενδιάμεσο χρόνο να πραγματοποιούνται συναντήσεις σε κάθε ήπειρο ξεχωριστά που θα προετοιμάζουν την παγκόσμια συνάντηση.
Από δω και στο εξής υπάρχει πλέον επίσημα ένα Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, δηλαδή η απόδειξη ότι ένας νέος διεθνισμός και ένα κίνημα αντίστασης στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση είναι υπαρκτό.
