του Σ. Κουτρούλη, από το Άρδην τ. 35, Απρίλιος 2002
Ιδιαίτερα πυκνό και πρωτότυπο είναι το κείμενο του Ιταλού στοχαστή. Ισχυρίζεται ότι το έθνος “εμφανίστηκε είτε με εθνική είτε με κρατική θεμελίωση σε μια παρελθούσα στιγμή (προκαπιταλιστική ή πρωτοκαπιταλιστική), επομένως σήμερα η έννοια του στερείται εγκυρότητας”. Εδώ λοιπόν βρίσκεται η ουσία, διότι “ενώ η γέννηση πάντα και σε κάθε περίπτωση είναι ειδική, η εγκυρότητα είναι καθολική, προφανώς επειδή η γένεση δομήθηκε ως εύλογη συνιστώσα μιας πραγματικής αλήθειας” (σελ 16). Επίσης περιγράφει την ιμπεριαλιστική αποικιοκρατία ως άρνηση, ως “τον μεγαλύτερο εχθρό της θεμιτής αξίωσης αναγνώρισης της εθνικής ταυτότητας, που προϋποθέτει την αποδοχή του άλλου ως διαφορετικού, άρα όμοιου, πράγμα πολύ διαφορετικό, αν όχι αντίθετο, από την θεώρησή του διαφέροντος, άρα ανόμοιου”(σελ.20). Αναγνωρίζει ότι το εθνικό ζήτημα δεν αποσπά ποτέ την προσοχή από το κοινωνικό ζήτημα, ενώ ο “διεθνισμός -αρκεί να σκεφτούμε την ετυμολογική έννοια του όρου (δια-εθνοτισμός)-προϋποθέτει τη σχέση ανάμεσα σε διάφορα άλλα όμοια έθνη και όχι ασφαλώς την άρνηση της εθνικής ταυτότητας” (σελ.22). Μάλιστα προσθέτει ότι όλες οι μεταπολεμικές κοινωνικές επαναστάσεις είχαν ως αφετηρία ένα προϋπάρχον “εθνικό ζήτημα, που δεν είχε επιλυθεί εξαιτίας ακριβώς του ιμπεριαλισμού” (σελ.23). Ενώ επισημαίνει “ότι οι εθνικοί διωγμοί στην Κράινα θεωρήθηκαν θεμιτοί από την λεγόμενη διεθνή κοινή γνώμη” καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι αιματηροί εθνικοί πόλεμοι θα είχαν αποφευχθεί με την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου, “πράγμα όμως που προϋποθέτει ακριβώς την αναγνώριση του εθνικού ζητήματος ως νόμιμου και δικαίου, και όχι το αντίθετο, δηλαδή τη ρητορική του ροκ κοσμοπολιτισμού και του “ανθρωπιστικού” στρατιωτικού επεμβατισμού” (σελ. 27).
Παρεμπιπτόντως επικρίνει την πολυδιαφημισμένη “μαύρη βίβλο του κομμουνισμού” που περιορίζει τον κομμουνισμό στις βίαιες πλευρές του υπενθυμίζοντας ότι “όλα τα κοινών ικοϊστορικά φαινόμενα του 20ού αιώνα (ιμπεριαλισμός, αποικιοκρατι-σμός, σιωνισμός, φυσιολογικός χρηματιστικός καπιταλισμός, υλισμός) παρουσίασαν σαφείς εγκληματικές πλευρές, πέραν βέβαια του ότι νομιμοποιήθηκαν μέσω της όποιας απατηλής ιδεολογίας” (σελ.31).
Ο C. Preve θέτει το εθνικό ζήτημα στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης όπου εκτός των άλλων υπάρχει μια κουλτούρα, η αμερικανική, “που ασύστολα αυτοπροβάλλεται ως ο μοναδικός παγκόσμιος -καθολικός πολιτισμός και στηρίζει αυτήν την ενοχλητική φιλοδοξία της μονοπωλώντας το φαντασιακό της παγκόσμιας νεολαίας” (σελ. 39). Παρόλα αυτά επικρίνει τον a priori “πολιτιστικό και πολιτισμικό αντιαμερικανισμό”. Κατανοεί τον ριζικό αντιαμερικανισμό των Αράβων, των Λατινοαμερικάνων, υποδεικνύει την πουριτανική γενεαλογία του αμερικανισμού και την επακόλουθη καταστροφή των Ινδιάνων. Η σθεναρή χωρίς ακρότητες αντίσταση στην αμερικανική κουλτούρα είναι αναγκαία, κι όταν μάλιστα η τελευταία υποκρύπτεται στην “ανιδιοτελή προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων” (σελ.43)
Η περίπτωση των Ζαπατίστας είναι μια χαρακτηριστική κατάσταση όταν το εθνικό ζήτημα συμπλέκεται με το κοινωνικό. Όμως “στην Ιταλία, ακόμη και σήμερα ο ‘μύθος των Τσιά-πας’ λειτούργησε σαν είδος τροπικής φυγής προς ένα μεγάλο εξωτικό ‘κοινωνικό κέντρο’ και ο κομαντάντε Μάρκο ήταν trendy, όχι όμως και οι άμοιροι Κούρδοι” (σελ. 49).
0 C. Preve γράφει ότι ο ΟΗΕ είναι όργανο των ΗΠΑ ώστε για το ίδιο έγκλημα για το οποίο τιμωρείται ο Σαντάμ Χουσεΐν -η εισβολή σε ξένο έδαφος- δεν αποτελεί έγκλημα για το ισραηλινό σιωνιστικό κράτος, “που έχει αντίθετα το θείο δικαίωμα να καταλαμβάνει ξένα εδάφη και να βαφτίζει ‘τρομοκράτες’ τους ντόπιους πατριώτες οι οποίοι νόμιμα μάχονται ενάντια σε αυτήν την εισβολή” (σελ. 54). Την ίδια υποκριτική συμπεριφορά σημειώνει ο ΟΗΕ και στην περίπτωση της Τουρκίας.
Καταλήγοντας ο C. Preve προτείνει τέσσερις έννοιες για να κινηθούμε:
α. Πληροφόρηση. Δυστυχώς τα μέσα ενημέρωσης αποπροσανατολίζουν την κοινή γνώμη από την ουσία των προβλημάτων, β. Δημοκρατία. Δηλαδή “την ικανότητα αντίστασης των ατόμων, των κοινωνικών ομάδων και εθνικών κοινοτήτων στην ισοπέδωση και χειραγώγηση που επιβάλλεται από την νέα ιμπεριαλιστική παγκοσμιοποίηση” (σελ.59) γ. Αλληλεγγύη. Πρωταρχική αναγκαιότητα ανάμεσα σε λαούς,τάξεις και έθνη. δ. Απελευθέρωση. “Χωρίς το δικαίωμα των λαών και των εθνικών κοινοτήτων στην ελευθερία, δεν υπάρχει ελευθερία ούτε για τα μεμονωμένα άτομα και τις οικογένειες τους” (σελ.60) Το δοκίμιο του C. Preve είναι πολύτιμο. Ορθά ισχυρίζεται ότι η κομμουνιστική απελευθέρωση προϋποθέτει την ατομική απελευθέρωση η οποία όμως “εμπλουτίζεται με την ποικίλη πολιτισμική πολυμορφία κάθε εθνότητας και έθνους. Χωρίς διάλογο μεταξύ εθνών δεν υπάρχει διάλογος μεταξύ ατόμων, δεδομένου ότι η οικουμενικότητα ενός παγκοσμιοποιημένου κόσμου δεν μπορεί να συνεπάγεται την εξάλειψη του διαφορετικού και την έλευση μιας κομφορμιστικής ομοιομορφίας, είτε άτεγκτης είτε ελαστικής” (σελ.61).
Σπύρος Κουτρούλης
