Του Γεωργίου Παπασίμου
Οι συνεχείς ανεξέλεγκτες μεταλλάξεις του κορωνοϊού θέτουν νέα σοβαρά εμπόδια στην αντιμετώπιση της πανδημίας του Covid-19, που επελαύνει ακάθεκτη σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, αφήνοντας στο διάβα της εκατόμβες νεκρών.
Η μόνη μέχρι σήμερα σοβαρή ελπίδα αντιμετώπισης αυτής της πανδημίας είναι τα εμβόλια, πέραν των επιφυλάξεων που διατυπώνονται για την πλήρη αποτελεσματικότητα τους, αφού δεν έχει μέχρι τώρα βρεθεί αποτελεσματική φαρμακευτική αγωγή. Λόγω όμως, δε, της δραματικής άνισης κατανομής αυτών μεταξύ των πλούσιων και φτωχών χωρών και λόγω της πρόταξης της κερδοσκοπίας των μεγάλων πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιρειών – παραγωγών, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παρασχεθεί ο χρόνος και οι κατάλληλες συνθήκες στον Covid-19 να μεταλλαχθεί και να απειλήσει μεγάλα πληθυσμιακά τμήματα του πλανήτη, του τρίτου και τετάρτου κόσμου (Αφρική, Ασία κλπ). Μια τέτοια εξέλιξη θα θέσει σε άμεσο κίνδυνο και τις πλούσιες κοινωνίες, ακόμα και αν αυτές έχουν προλάβει να εμβολιαστούν, αφού οι νέες μεταλλάξεις δεν θα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τα υπάρχοντα εμβόλια.
Η ανισότητα στη διακίνηση των εμβολίων είναι τρομακτική. Το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει με τα σημερινά δεδομένα ποσοστό που ξεπερνά το 60% των παραγόμενων εμβολίων. Η ανισότητα αυτή καταφαίνεται από τη πρόσφατη δήλωση του προέδρου του ΠΟΥ, ότι από τα 100.000.000 εμβόλια που έχουν πραγματοποιηθεί ως σήμερα παγκοσμίως, στην υποσαχάρια Αφρική αντιστοιχούν μόνο 25 εμβολιασμοί!
Η άνιση αυτή κατανομή, πέραν των τεράστιων ηθικών ζητημάτων που θέτει, επιφυλάσσει και τα εξής δύο τεράστια προβλήματα:
Πρώτον, ο ανεπτυγμένος κόσμος και ιδιαίτερα η πλούσια Δύση που διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τις παγκόσμιες φαρμακευτικές βιομηχανίες – παραγωγούς, και οι δύο χώρες παραγωγής (Κίνα, Ρωσία) είναι βέβαιο ότι δεν θα καταφέρουν να πετύχουν το λεγόμενο «υγειονομικό καταφύγιο», αφού ακόμα και αν μπορέσουν και εμβολιάσουν τους πληθυσμούς τους σε ποσοστό 70% , αυτοί θα είναι ευάλωτοι στις απειλητικές μεταλλάξεις, που θα πραγματοποιούνται εν τω μεταξύ στις χώρες του τρίτου και τέταρτου κόσμου.
Δεύτερον, σύμφωνα με το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο, η επιβαλλόμενη άνιση διανομή των εμβολίων θα κοστίσει στην παγκόσμια οικονομία περίπου 3 τρις ευρώ και αυτό υπό την προϋπόθεση ότι θα εμβολιαστεί ο μισός πληθυσμός των αναπτυσσόμενων κοινωνιών έως τα τέλη του 2021. Αν όμως αυτό καθυστερήσει, που είναι και το πιο πιθανόν, βάσει των τεράστιων καθυστερήσεων που παρατηρούνται στην παραγωγή των εμβολίων και στην τραγελαφική εικόνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο θέμα του χειρισμού της παραγγελίας και παραλαβής των εμβολίων, τότε το κόστος για την παγκόσμια οικονομία θα ξεπεράσει τα 7 τρις ευρώ. Ενώ αν υπήρχε ορθολογική παγκόσμια αντιμετώπιση του φαινομένου της πανδημίας, η χρηματοδότηση της αγοράς των εμβολίων από τις πλούσιες χώρες για τον αναπτυσσόμενο τρίτο κα τέταρτο κόσμο, θα απαιτούσε 60 δις ευρώ.
Με βάση τα παραπάνω, η ανάγκη για δίκαιη συνολικά κατανομή των εμβολίων κατά του κορωνοϊού σε όλο τον πλανήτη, δεν αποτελεί μόνο μια ηθικού ουμανιστικού τύπου επιταγή, αλλά μια αδήριτη ορθολογική πράξη για την πραγματική εξάλειψη της πανδημίας και για την απάλειψη των τρομακτικών συνεπειών που αυτή έχει επιφέρει στην δημόσια υγεία, στην οικονομία και στις κοινωνίες. Καμία κοινωνία δεν θα μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ασφαλής, εάν δεν είναι όλες οι υπόλοιπες ασφαλείς, εάν δηλαδή δεν εξαλειφθεί η πανδημία ισόρροπα σε όλον τον πλανήτη.
Αυτή όμως η δίκαιη και ορθολογική προσέγγιση προσκρούει σε δύο τεράστια εμπόδια. Αφενός στην ακόρεστη κερδοσκοπία των αδηφάγων φαρμακευτικών πολυεθνικών εταιρειών, που έχουν παράξει το εμβόλιο και με τη βοήθεια των κυβερνήσεων της επιρροής τους δίνουν σκληρή μάχη να διατηρήσουν την κυριότητα των πατεντών και των ευρεσιτεχνιών των εμβολίων, δημιουργώντας έτσι ανυπέρβλητα προβλήματα στις πραγματικές ανάγκες του παγκόσμιου εμβολιασμού. Αφετέρου στην χρησιμοποίηση των εμβολίων ως εργαλείων ήπιας γεωπολιτικής ισχύος από τις χώρες που έχουν παράγει αντίστοιχα εμβόλια (Κίνα και Ρωσία), προκειμένου αυτές ως οι αναδυόμενοι πόλοι στο παγκόσμιο γεωπολιτικό σύστημα να λάβουν καλύτερες θέσεις από τις ασθμαίνουσες, ΗΠΑ και Ευρώπη (Δύση).
Η κατάσταση αυτή αναμφίβολα αποτελεί τεράστια απειλή για τον πλανήτη. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι η άμεση απελευθέρωση των εμβολίων ως πλανητικό δημόσιο αγαθό με χρηματοδότηση της παραγωγής του από τις πλούσιες χώρες (που δεν θα ξεπερνούσε τα 60 δισ. ευρώ) και η δημιουργία ενός παγκόσμιου μηχανισμού διάθεσης υπό την ομπρέλα του ΠΟΥ.
