Ένας άσημος μέχρι πρόσφατα δεκαοκτάχρονος “γκραφιτάς” έχει γίνει γνωστός στο πανελλήνιο επειδή γεμίζει τους τοίχους της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας (και όχι μόνο), με απεικονίσεις μορφών του ’21. Έλα όμως που, όπως διαβάζουμε σε “προοδευτικά” και “αντεξουσιαστικά” μέσα ο νεαρός έχει “κοσμήσει” τους τοίχους και με ρατσιστικές ζωγραφιές και επιγραφές. Οπότε; Οπότε, αφού ο καλλιτέχνης “αποδεικνύεται” ναζί, θεωρείται σωστό να μουντζουρώνονται οι ήρωες του ’21.
Αφήνω την φανερή υποκρισία του πράγματος, διότι αυτό που ενοχλεί και γι’ αυτό καταστρέφεται είναι το εθνικό περιεχόμενο των έργων, και δέχομαι, για την οικονομία της συζήτησης, ότι ο καλλιτέχνης του δρόμου είναι όντως φασίστας.
Ας δούμε όμως πόσο λογική, πόσο δημοκρατική και πόσο εν τέλει “αντιφασιστική” είναι αυτή η αντίληψη που δικαιολογεί την καταστροφή έργων που, κατά γενική ομολογία, έχουν εθνικό και όχι φασιστικό ή ρατσιστικό περιεχόμενο. Σημειώνω προκαταβολικά ότι για όσους ταυτίζουν κάθε τι εθνικό με τον φασισμό, δεν έχω κάτι να πω. Η τύφλωσή τους δεν επιτρέπει κανενός είδους συνεννόηση. Η συζήτηση αφορά όσους δικαιολογούν την καταστροφή των έργων του “Εύρυτου” επειδή έχει εκφραστεί φασιστικά και εμφυλιοπολεμικά.
Πρώτα πρώτα θα πρέπει να ξεχωρίζουμε τον καλλιτέχνη από το έργο του. Πρόκειται για τη θεμελιώδη αρχή της διάκρισης: άλλο ο άνθρωπος – δημιουργός με τις αδυναμίες, τα πάθη, τις προτιμήσεις του κτλ κι άλλο το έργο του. Διαφορετικά, θα πρέπει να απορρίψουμε τα έργα του Νταλί επειδή είχε καλές σχέσεις με τον Φράνκο και θαύμαζε τον Χίτλερ, του Χάιντεγκερ επειδή ήταν οπαδός του ναζιστικού κόμματος, του Έζρα Πάουντ επειδή ήταν φασίστας κι ένα σωρό άλλων. Το έργο στέκεται πάνω από το ίδιο του τον δημιουργό. Δε θα σπάσουμε λοιπόν τους πίνακες του Νταλί ούτε θα κάψουμε τα βιβλία του Χάιντεγκερ κι ας ήταν Ναζί γιατί αυτό θα ήταν μια καθαρά φασιστική πράξη.
Εδώ βέβαια, θα μου πείτε δε μιλάμε για τέχνη, αλλά για αμφίβολης αισθητικής απεικονίσεις ηρώων του ’21, που έγιναν από έναν έφηβο. Δεν μουντζουρώνεται όμως ο Κολοκοτρώνης επειδή δεν αποδίδεται καλαίσθητα!
Κι επιτέλους, τι στάση κρατάμε, εμείς οι μεγάλοι και με τόση δημοκρατική ευαισθησία απέναντι στον ίδιο τον νεαρό και τα έργα του; Ο ίδιος φαίνεται να έχει αποκηρύξει τα αντικομουνιστικά, ρατσιστικά και όσα έργα του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν εμφυλιοπολεμικά ή/και φασιστικά. Μήπως, θα έπρεπε να χαιρόμαστε με το ότι τα έχει κατεβάσει από τις διαδικτυακές του σελίδες και τα τωρινά του έργα έχουν ένα καθαρά επετειακό περιεχόμενο ή τον έχουμε καταδικάσει ισόβια κι ό,τι κι αν κάνει από δω και πέρα είναι απορριπτέο; Αυτό κάναμε τα προηγούμενα χρόνια με τους μαθητές μας που είχαν παρασυρθεί από το πατριωτικό προσωπείο ή και τη λατρεία της δύναμης που χαρακτήριζε τη Χρυσή Αυγή; Δεν τους νουθετούσαμε; Δεν τους προσφέραμε άλλα πρότυπα; Δεν τους δείχναμε με αγάπη και ενσυναίσθηση το δίκιο, το σωστό και το πραγματικά πατριωτικό;
Ζητάμε να “τσακίσουμε” τον έφηβο γκραφιτά και να καταστρέψουμε ό,τι άλλο κάνει επειδή έως πρόσφατα είχε παρασυρθεί από τη φασιστική ιδεολογία; Δεν επιθυμούμε τη μεταστροφή του; Η λύση είναι να μουντζουρώσουμε τον Κολοκοτρώνη και την Μπουμπουλίνα επειδή ο δημιουργός τους, ένας πιτσιρικάς, είχε ή έχει ακροδεξιές απόψεις; Μήπως έτσι τον ωθούμε να επανέλθει στην ίδια ακροδεξιά και εμφυλιοπολεμική έκφραση; Μήπως, εν τέλει αυτό επιθυμούμε; Να νεκραναστήσουμε τον νεοναζισμό ή απλώς να χλευάσουμε τους ήρωές μας;
Ας αποφασίσουμε τι θέλουμε, αλλά να είμαστε και ειλικρινείς. Αν δεν ανεχόμαστε στους δημόσιους χώρους τους ήρωες του ’21, να τολμάμε να το λέμε. Κι όχι να δικαιολογούμε το μουντζούρωμα των μορφών τους με απόψεις που στο όνομα του αντιφασισμού, επιβάλλουν τον πιο αποκρουστικό ολοκληρωτισμό ενισχύοντας συνειδητά τον φαύλο κύκλο μιας ξεπερασμένης εμφυλιοπολεμικής αντιπαράθεσης. Κι επιτέλους, ένας πιτσιρικάς που δρα στον δρόμο είναι, δεν είναι ο ταξικός εχθρός!
Τα φασιστικά και ρατσιστικά έργα οποιουδήποτε, ναι, να βαφτούν και να καταδικαστούν. Αφήστε όμως τις μορφές του ’21 να μας θυμίζουν πώς φτάσαμε να μπορούμε να τσακωνόμαστε σήμερα ελεύθερα για τις ζωγραφιές τους.
*Δρ Ιστορίας, Εκπαιδευτικός
1 ΣΧΟΛΙΟ
Ας είμαστε ειλικρινείς. Ενόχλησαν τα έργα του με τους ήρωες του 1821. Τέτοια αντίδραση στα ΜΜΕ δεν παρουσιάστηκε με τα απαράδεκτα προηγούμενα εμφυλιοπολεμικά έργα του. Η επίθεση έγινε για τον Κολοκοτρώνη, την Μπουμπουλίνα, τον Καραϊσκάκη. Δεν “πατήθηκε” (σύμφωνα με την ορολογία της τέχνης δρόμου) η υπογραφή του, δεν έγινε επίθεση στην ταυτότητά του. Τα μάτια των ηρώων βανδαλίστηκαν, όπως έκαναν και οι Τούρκοι στους Αγίους των ορθόδοξων εκκλησιών. Σημειολογικά έχει την αξία του αυτό το γεγονός…