Του Μάκη Διόγου
Την Τετάρτη, 29 Νοεμβρίου 2017, ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης έγινε 109 ετών. Ιδρύθηκε το 1908 στην, ακόμη υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία, Θεσσαλονίκη, και αποτελεί τον αρχαιότερο αθλητικό σύλλογο της πόλης, ενώ θεωρείται η ομάδα των «μπαγιάτηδων» δηλαδή των παλαιών Θεσσαλονικέων. Με αφορμή τα γενέθλια του «Γηραιού», θυμόμαστε δύο αθλητές ήρωες στου συλλόγου, τον Γεώργιο Ιβάνοφ και τον Γεώργιο Κατσάνη.
Ο σαμποτέρ…
Ο Γεώργιος Ιβάνοφ ήταν διακεκριμένος αθλητής κολύμβησης του Ηρακλή, που γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1911, έχασε μικρός τον πατέρα του και εγκαταστάθηκε το 1926 στη Θεσσαλονίκη μαζί με τη μάνα του, που είχε παντρευτεί σε δεύτερο γάμο τον επιχειρηματία Ιωάννη Λαμπριανίδη. Είχε δύο ετεροθαλή αδέρφια, τον Αλέξανδρο και Αντώνιο, οι οικογένειες των οποίων ζουν στη Θεσσαλονίκη. Ο Γεώργιος ήταν αθλητικός τύπος και από το 1928 εντάχθηκε στην ομάδα του Ηρακλή, αρχικά στο ποδόσφαιρο και αργότερα στην ομάδα κολύμβησης, όπου πρώτευσε σε βορειοελλαδικούς και διακρίθηκε σε πανελλήνιους αγώνες.
Η μεγάλη προσφορά του Ιβάνοφ ήταν η αντιστασιακή του δράση κατά των Γερμανών εισβολέων. Το 1941 κατέφυγε στη Μέση Ανατολή και μετά από εκπαίδευση από τους Βρετανούς σε οργάνωση σαμποτάζ, επέστρεψε στην κατεχόμενη Ελλάδα όπου συνεργάστηκε με αντιστασιακές ομάδες στη συγκέντρωση πληροφοριών. Συνελήφθη από τους Γερμανούς μετά από προδοσία και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ στην Αθήνα, απ’ όπου δραπέτευσε. Το 1942 κατόρθωσε να ανατινάξει ένα γερμανικό υποβρύχιο στη Σαλαμίνα, που βυθίστηκε με το πλήρωμά του. Ο Ιβάνωφ διήνυσε κολυμπώντας μεγάλη απόσταση ως το πολεμικό στο οποίο κόλλησε, χωρίς να τον αντιληφθούν, την ισχυρή μαγνητική βόμβα. Επίσης την ίδια χρονιά βύθισε, στο λιμάνι του Πειραιά, ένα ισπανικό ατμόπλοιο που συνεργαζόταν με τους Γερμανούς.
Το σπουδαιότερο σαμποτάζ έκανε στο εργοστάσιο κινητήρων αεροπλάνων Μαλτσινιώτη, στην Αττική, σε συνεργασία με μέλη της Οργάνωσης Ανάστασης Γένους (ΟΑΓ), ρίχνοντας στο σύστημα λίπανσης των κινητήρων ένα αδρανές υγρό, που είχε ως αποτέλεσμα, η περιβόητη γερμανική αεροπορία Λουφτβάφε να χάσει πολλά αεροπλάνα. Ο Ιβάνοφ συνελήφθη με προδοσία τον Σεπτέμβριο του 1942 και εκτελέστηκε τον Ιανουάριο του 1943 στην Καισαριανή φωνάζοντας προς το εκτελεστικό απόσπασμα: «Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η Πολωνία». Ο τάφος του ήρωα βρίσκεται στο 3ο κοιμητήριο Νίκαιας στην Αθήνα και φέρει την επιτύμβια επιγραφή: «Γεώργιος Ιβάνοφ, έπεσε υπέρ της Ελευθερίας».
Στο ύψωμα του Αγίου Ιλαρίωνα
Γεννημένος το 1934 στο Σιδηρόκαστρο Σερρών, ο Γιώργος Κατσάνης εντάχθηκε στο τμήμα στίβου του Ηρακλή το 1948. Το καλό του αγώνισμα ήταν τα 100 μέτρα, αλλά διακρινόταν τόσο στα 200 μέτρα όσο και στο άλμα εις μήκος. Η ταχύτητα και η αλτικότητά του τον βοήθησαν στη νέα καριέρα που άρχισε στα δεκαοχτώ του, όταν εισήχθη στη Σχολή Ευελπίδων και κατετάγη στο σώμα των καταδρομέων. Το 1973, ταγματάρχης πια, ζήτησε μόνος του να μετατεθεί στην Κύπρο και τοποθετήθηκε διοικητής της 33ης Μοίρας Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς.
Ο Κατσάνης, από την πρώτη κιόλας στιγμή της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, αγωνίστηκε ηρωικά. Εκείνο το βράδυ της 20ης προς 21η Ιουλίου του 1974, οι λόχοι καταδρομών είχαν τη διαταγή να καταλάβουν τις παρυφές του υψώματος του Αγίου Ιλαρίωνα, ύψωμα με στρατηγική σημασία, στον Πενταδάκτυλο. Ο Κατσάνης ήταν μπροστά. Διοικητής της 33ης Μοίρας Καταδρομών. Η εισβολή των Τούρκων είχε βρει την 33η Μοίρα Καταδρομών στη Λευκωσία. Στις 20 Ιουλίου, η μονάδα προχωρά στην αποστολή της. Δυο τουρκικά αεροπλάνα χτυπούν την αυτοκινητοπομπή. Συνεχίζουν πεζοί. Εκείνη τη νύχτα, με διαταγή του Κατσάνη, οι λόχοι καταδρομών έρχονται σε βίαιη σύγκρουση σε όλο το μέτωπο με τους Τούρκους και τους Τουρκοκύπριους που βρίσκονταν στην περιοχή. Η σύγκρουση σφοδρή, διήρκεσε μέχρι την εκδίωξη και του τελευταίου Τούρκου στρατιώτη. Ο αντικειμενικός στόχος, η κατάληψη των παρυφών του Αγίου Ιλαρίωνα, επετεύχθη.
Την επόμενη μέρα, το πρωινό, βρίσκει τον διοικητή της 33ης Μ.Κ., Γεώργιο Κατσάνη, να προσπαθεί να εξουδετερώσει την τουρκική αντίσταση, αφού οι τουρκικές δυνάμεις ενισχύθηκαν από αλεξιπτωτιστές και καταδρομείς, ενώ τα πυρομαχικά της μονάδας έφταναν στο τέλος τους. Σε μια τέτοια αντεπίθεση, ο Κατσάνης τραυματίζεται θανάσιμα, χύνοντας το αίμα του, ως ιερά σπονδή, στον βωμό της Κυπριακής Ελευθερίας. Την στιγμή που ο διοικητής έπεφτε στο έδαφος, συνεχείς ριπές αυτομάτων όπλων έπεφταν βροχή στο σημείο εκείνο για αρκετά λεπτά. Δύο καταδρομείς προσπαθούν επανειλημμένα και απεγνωσμένα να προστρέξουν και να βοηθήσουν τον διοικητή, αλλά οι προσπάθειές τους αποβαίνουν άκαρπες και οι ίδιοι κινδυνεύουν άμεσα.
