“Όπως υπογραμμίζει ο Νίκος Σβορώνος, ο ενδέκατος αιώνας αποτελεί μία κομβική στιγμή στη βυζαντινή ιστορία διότι ο μεσαιωνικός βυζαντινός ελληνισμός αρχίζει να μετασχηματίζεται σε νεώτερο ή εθνικό ελληνικό, ενώ επανασυνδέεται σε διευρυνόμενη κλίμακα και με την αρχαία ελληνική παράδοση.
Το βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής που, αν θέλουμε να της δώσουμε μια συμβατική χρονολογική αφετηρία, θα μπορούσαμε να διαλέξουμε το έτος 1071 (έτος των δυο μεγάλων ηττών στην Ανατολή και στη Δύση) ή, ακόμα, το 1081, έτος της ανόδου στο θρόνο του Αλεξίου Κομνηνού, του ιδρυτή της πρώτης καθαρά ελληνικής δυναστείας, και που διαρκεί ως την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204), είναι η βαθμιαία ανεξαρτητοποίηση όλων των μη εξελληνισμένων στοιχείων.
Το μόνο συστατικό στοιχείο της μένει ο Ελληνισμός που, απομονωμένος και περικυκλωμένος από εχθρικούς πλέον λαούς-εθνότητες, παίρνει βαθύτερη συνείδηση του εαυτού του ως ιδιαίτερης πολιτικής και πολιτισμικής οντότητας. Η ελληνική ιδέα, που είχε αρχίσει ν’ αποκαθίσταται από πριν, παρουσιάζεται στους σημαντικότερους συγγραφείς σαν δική τους κληρονομιά για την οποία είναι υπερήφανοι. Το όνομα Έλλην αρχίζει και ξαναπαίρνει το διπλό πολιτιστικό και εθνολογικό του περιεχόμενο. Έλλην είναι όποιος μετέχει ελληνικής παιδείας και έχει ελληνική καταγωγή. Για άλλη μια φορά οι Βυζαντινοί λόγιοι χωρίζουν τον κόσμο σε Έλληνες και βαρβάρους.”
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- Εισαγωγή
- Κ. Παπαρρηγόπουλος, Απόπειρα εθνικής αυτοκτονίας
- Ν. Σβορώνος, Παράδοση και μεσαιωνικός ελληνισμός
- Κ.Κ.Ε., Ρίζες και διαμόρφωση του ελληνικού έθνους
- Γ. Καραμπελιάς, Ελληνική Παιδεία και Βυζάντιο
- Θ. Ζιάκας, Γιατί γίναμε Ρωμαίοι
- Κ. Παπαϊωάννου, Αρχαία Ελληνική και Βυζαντινή τέχνη
- Κ. Όλερ, Η συνέχεια στην ελληνική φιλοσοφία
- Από τον Ρ. Τζένκινς στον Σ. Μάνγκο
- Ελληνική ιστοριογραφία και Βυζάντιο
- Σ. Ράνσιμαν, Το Βυζάντιο κι εμείς
- Γ. Κοντογιώργης, Ο Ελληνισμός ως έθνος – κοσμοσύστημα
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ PDF
//