του Κώστα Σαμάντη
Κανένας άλλος πίνακας δεν έχει κατορθώσει να αποδώσει τόσο ολοκληρωμένα το πνεύμα και την ουσία της Καθαρής Δευτέρας.
Ο Σπύρος Βασιλείου (Γαλαξίδι 1903 − Αθήνα 1985) υπήρξε από τους δημοφιλέστερους ζωγράφους στον 20ό αιώνα αλλά και από τους πιο αντιπροσωπευτικούς εκπροσώπους της “γενιάς του 30”.
Σε έναν από τους γνωστότερους πίνακές του βλέπουμε ένα σιδερένιο τρίποδο τραπεζάκι καφενείου σε κάποια ταράτσα που κοιτά προς τον Υμηττό. Είμαστε στην ώρα του μεσημεριού, όπως μαρτυρά το ψάθινο καπέλο αλλά και ο χαρταετός που κρέμεται στα σύρματα, μετά το πρωινό πέταγμα. Κυρίως το δείχνουν όσα υπάρχουν πάνω στο τραπέζι: λαγάνα, ελιές, χαλβάς, ταραμάς, μια πράσινη σαλάτα με μαρούλι και φρέσκο κρεμμυδάκι, μια πήλινη κανάτα με ρετσίνα και δύο ποτήρια. Στα πόδια του τραπεζιού αφημένα πρόχειρα είναι ένας χαρταετός, ένα καπέλο και μια μαγκούρα. Κάτω δεξιά, στον τοίχο, μια παιδική ζωγραφιά μέσα στην οποία είναι η υπογραφή του δημιουργού με την ημερομηνία του έργου.
Ο πίνακας αποδίδει άριστα το λιτό πνεύμα με τα λιγοστά όσο και απαραίτητα εδέσματα της ημέρας. Η λαϊκότητα προβάλλεται ιδιαίτερα με την επιδιορθωμένη μαγκούρα. Το όλο έργο είναι ένας έπαινος στις αξίες που διέπουν την απλή και καθημερινή ζωή, στην ουσία που βρίσκεται στο μέτρο και όχι στην υπερβολή. Ένας ύμνος στην παράδοση αυτού του τόπου αλλά και στους απλούς ανθρώπους που τον κατοικούν…
Καλή Σαρακοστή σε όλους και όλες
Φωτογραφία: “Το Τραπέζι της Καθαρής Δευτέρας”, (1950), Σπύρος Βασιλείου.
