Ηθικόν ακμαιότατον;

Η προετοιμασία της κοινωνίας απέναντι στην τουρκική απειλή και οι απόπειρες υπονόμευσής της

Του Νικόλα Δημητριάδη

Όσο κι αν έχει κυριαρχήσει η εκλογολογία στην επικαιρότητα, η τουρκική επιθετικότητα εξακολουθεί να είναι παρούσα και ο κίνδυνος ανάφλεξης υπαρκτός. Ήδη έχει αρχίσει να καθίσταται σαφές, εντός και εκτός συνόρων, ότι μία ενδεχόμενη σύρραξη με την Τουρκία δεν θα περιοριστεί τοπικά, αλλά θα προκαλέσει γενικευμένη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών. Αυτή η πραγματικότητα όφειλε να έχει ήδη διαλύσει διάφορους μύθους της Μεταπολίτευσης, οι οποίοι, στοχεύοντας στη δικαιολόγηση της αδράνειας, διαβεβαίωναν ότι δεν πρόκειται να γίνει πόλεμος ή, εάν γίνει, θα διαρκέσει λίγες ώρες ή μέρες, μέχρι να παρέμβει ο παντοδύναμος «διεθνής παράγων» για να τον σταματήσει. Η κυκλοφορία και η δημοφιλία αυτής της καθησυχαστικής μυθολογίας εντασσόταν στη γενικότερη πολιτική του κατευνασμού. Μιας και όλες οι προηγούμενες κρίσεις με την Τουρκία δεν οδήγησαν στη διάλυση αυτών των μύθων, ελπίζουμε να συμβεί αυτό σήμερα, με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Στην Ουκρανία βλέπουμε καθαρά το πρόσωπο του σύγχρονου πολέμου, ο οποίος, προς έκπληξη πολλών, δεν έχει αλλάξει και πολύ: Ο πόλεμος διαρκεί πολύ, προκαλεί τεράστιες καταστροφές και απαιτεί την κινητοποίηση όλης της κοινωνίας. Δεν διεξάγεται από μακριά, «με κουμπιά», αλλά εκ του σύνεγγυς, με αιματηρές μάχες, χαρακώματα και πυροβόλα να ισοπεδώνουν ολόκληρες πόλεις. Κανένα υπερόπλο δεν επέτρεψε στους Ρώσους ή τους Ουκρανούς φαντάρους να αποσυρθούν από το πεδίο της μάχης και η εκπαίδευσή τους, σε συνδυασμό με το ηθικό τους, αποτελούν το καλύτερο εφόδιο για να επιβιώσουν και να κερδίσουν. Κανένα τηλεφώνημα δεν σταμάτησε τον πόλεμο εν τη γενέσει του.
Η προετοιμασία μίας χώρας για ένα τέτοιο ενδεχόμενο οφείλει να έχει δύο σκέλη: Από τη μία την προετοιμασία του στρατεύματος και από την άλλη την προετοιμασία της κοινωνίας.
Στο πρώτο σκέλος, βλέπουμε εδώ και δύο χρόνια μία εκτεταμένη προσπάθεια επανεξοπλισμού. Όχι μόνον για τα «μεγάλα» εξοπλιστικά (Ραφάλ, φρεγάτες), αλλά και για τα πολλά μικρότερα. Υπογράφονται διαρκώς νέες συμβάσεις για συντηρήσεις, ανταλλακτικά, αναβαθμίσεις του υπάρχοντος υλικού. Δυστυχώς, οι εξοπλισμοί του παρελθόντος ήταν πάντοτε φειδωλοί σε ανταλλακτικά και πυρομαχικά -ένδειξη ότι το αφήγημα του «πολέμου που θα κρατήσει λίγα εικοσιτετράωρα» ήταν κυρίαρχο. Πιστεύουμε ότι η δραστήρια «αμυντική διπλωματία» θα βοηθήσει αρκετά. Έτσι, π.χ., αναμένονται μεγάλες ποσότητες ανταλλακτικών για τα επιθετικά ελικόπτερα Απάτσι, από τα αποθέματα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Το δεύτερο σκέλος της προετοιμασίας, όμως, φαίνεται να είναι πιο δύσκολο. Απ’ ό,τι φαίνεται, οι «φθηνές» αλλαγές στο στράτευμα, όπως η αύξηση της θητείας, ο ατομικός εξοπλισμός του οπλίτη και η εκπαίδευσή του αποδεικνύονται πολύ πιο δύσκολες παρ’ ότι κοστίζουν λιγότερο. Και αυτό διότι απαιτούν βαθιές ιδεολογικές και κοινωνικές τομές, απαιτούν την αλλαγή πλεύσης ολόκληρου του πολιτικού κόσμου και της κοινωνίας.
Στο έργο αυτό, δυστυχώς, τα περισσότερα κόμματα όχι μόνον δεν βοηθούν, αλλά τορπιλίζουν ανοιχτά κάθε σχετική απόπειρα. Η αξιωματική αντιπολίτευση, που καταψήφιζε τους εξοπλισμούς και τις αμυντικές συμφωνίες, και αναρωτιόταν «πόσες ΜΕΘ δημιουργούμε με ένα ραφάλ», πρωτοστατεί στην… αυτοϋπονόμευση, αναπαράγοντας άκριτα κάθε απίθανη θεωρία συνωμοσίας, όπως αυτή που θέλει την κυβέρνηση να… αποστρατιωτικοποιεί τα νησιά, μέσω της ανταλλαγής των παρωχημένων και πλέον επικίνδυνων τεθωρακισμένων BMP-1 με τα σαφώς πιο ικανά και χρήσιμα Μάρντερ.
Όλως τυχαίως, οι απόπειρες υπονόμευσης του ηθικού της κοινωνίας αυξάνονται, ανάλογα με τον βαθμό αφοσίωσης ενός κόμματος ή ΜΜΕ στον ρωσικό παράγοντα. Πρόσφατα, π.χ., ο κ. Βελόπουλος έφτασε να ισχυριστεί ότι η ελληνική Πολεμική Αεροπορία είναι ανυπεράσπιστη απέναντι στην Τουρκία: «Και 100 ραφάλ να είχαμε», δήλωσε, «τα τουρκικά μη επανδρωμένα θα τύφλωναν τα ραντάρ τους». Και στις απόπειρες αυτές πρωτοστατούν συχνά πρόσωπα και μέσα του αποκαλούμενου «πατριωτικού χώρου».
Επίσης όλως τυχαίως, οι υπονομευτικές αυτές απόπειρες προέρχονται συχνά από τους ίδιους κύκλους που πρωτοστάτησαν και στο αντιεμβολιαστικό κίνημα. Τότε που διαδίδονταν διάφοροι απίθανοι μύθοι, όπως το ότι οι γιατροί στα νοσοκομεία δολοφονούν τους ασθενείς τους ή το ότι οι δάσκαλοι στα σχολεία θα στέλνουν τα παιδιά με κορωνοϊό σε κέντρα κράτησης. Όσο εξοργιστικές κι αν ήταν οι θεωρίες αυτές, είχαν εκτεταμένη διάδοση, υπέσκαπταν την εμπιστοσύνη της κοινωνίας και οδηγούσαν στην αποσταθεροποίηση της χώρας. Έπαιξαν και αυτά τον ρόλο τους στην κόπωση της κοινωνίας και τη σταδιακή αποδιοργάνωση της προσπάθειας αντιμετώπισής του.
Στο αποκαρδιωτικό αυτό σκηνικό –πρωτοφανές για χώρα που απειλείται– μπορούμε ευτυχώς να αντιτάξουμε το φρόνημα πολλών συμπατριωτών μας, ιδίως των ακριτών του Έβρου και των νησιών, που δείχνουν να αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα της κατάστασης και μένουν ανεπηρέαστοι από τη μιζέρια του «Κέντρου». Όσο τα επιτελεία εργάζονται για τη θωράκιση των Ενόπλων Δυνάμεων, είναι παράλληλα χρέος όλων μας να συμβάλουμε στη θωράκιση της ελληνικής κοινωνίας απέναντι σε κάθε προσπάθεια υπονόμευσής του ηθικού της.