Του Κώστα Σαμάντη
Εφέτος συμπληρώθηκαν 202 χρόνια από την τελευταία, επιτυχημένη επανάσταση κατά των Τούρκων, από την επανάσταση του 1821. Η επιλογή των λέξεων δεν είναι τυχαία ούτε και υπερβολική. Την πτώση της βασιλίδας των πόλεων, της Κωνσταντινούπολης, ακολούθησαν μία σειρά εξεγέρσεων και επαναστάσεων σε κάθε περιοχή όπου ζούσε και δραστηριοποιείτο ο Ελληνισμός.
Από την Ήπειρο μέχρι την Μικρά Ασία και από την ενιαία Θράκη μέχρι την αδελφή Κύπρο, οι Έλληνες και οι Ελληνίδες, θα ξεσηκώνονται καθ΄ όλη την σκοτεινή περίοδο των 400 σχεδόν χρόνων, της Τουρκοκρατίας. Όλες οι περιοχές, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, θα συμμετέχουν στον μακρύ κατάλογο των μαρτύρων και θα προσφέρουν την δική τους θυσία αίματος.
Από την πτώση της Κωνσταντινούπολης μέχρι και την ελληνική επανάσταση του 1821 είναι καταγεγραμμένες 124 εξεγέρσεις και επαναστάσεις κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας, δηλαδή μία εξέγερση κάθε τρία χρόνια! Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη εξέγερση Ελλήνων κατά των Τούρκων, θα σημειωθεί τέσσερα μόλις χρόνια μετά την πτώση της βασιλεύουσας. Το 1457 θα σημειωθεί εξέγερση στην Μάνη, ενώ το 1460 ο Γραίτζας Παλαιολόγος και οι άνδρες του θα αντιταχτούν ηρωικά στον Μωάμεθ που κατέλυε την Πελοπόννησο. Στο Σαλμενίκο πολέμησαν επί επτά ημέρες, αλλά η πόλη έπεσε επειδή τέλειωσε το νερό. Αποτραβήχτηκαν στην Ακρόπολη και εκεί πολιορκήθηκαν για ένα χρόνο. Το 1461 θα πέσει και η ακρόπολη του Σαλμενίκου. Αξιοσημείωτη είναι επίσης, η επαναστατική απόπειρα του 1473, είκοσι χρόνια μετά την Άλωση, όταν ο οπλαρχηγός Ιωάννης Βλάσσης με την ομάδα του από την γειτονική Κέρκυρα καθώς και με την υποστήριξη ντόπιων Χειμαρριωτών, θα αποκτήσει τον έλεγχο όλης της παραλιακής περιοχής από την Σαγιάδα μέχρι την Χειμάρρα, την οποία απελευθέρωσε για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα από τον τουρκικό ζυγό.
Στον κατάλογο των μαρτυρικών πόλεων θα προστεθεί η Σμύρνη το 1790. Μετά το ξέσπασμα το ορλωφικών και την εγκατάλειψη των Ελλήνων από την Μεγάλη Αικατερίνη, μία από τις πολλές προδοσίες των μεγάλων δυνάμεων εις βάρος του Ελληνισμού, η Σμύρνη θα βρεθεί στο έλεος των Τούρκων. Το πρωί της 8ης Ιουλίου του 1770 ο τουρκικός όχλος της πόλης και των περιχώρων θα ξεχυθεί στους δρόμους της μαρτυρικής μητρόπολης του Μικρασιατικού Ελληνισμού και θα κατασφάξει 1.500 Έλληνες. Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, το 1797, ο τουρκικός όχλος θα ξεχυθεί ξανά στους δρόμους, καίγοντας, λεηλατώντας και σκοτώνοντας με τους νεκρούς Έλληνες να υπολογίζονται στους 3.000. Ο φόρος αίματος των Μικρασιατών θα συμπληρωθεί το 1821 με την καταστροφή των Κυδωνιών, τους 300 νεκρούς της Εφέσσου, ενώ την ίδια χρονιά στην Σμύρνη θα σφαγιαστούν άλλοι 3.000 Έλληνες με τους 400 από αυτούς να φονεύονται μέσα στον ιερό ναό της Αγίας Φωτεινής.
Τους δικούς της μάρτυρες έχει και η αδελφή Κύπρος. Τον Μάιο του 1821 ξεκινούν διωγμοί στο νησί. Εκτελέσεις, καταστροφές και λεηλασίες θα είναι ο πρόλογος μιας σειράς τρομοκρατικών ενεργειών και καταπιεστικών μέτρων εναντίον του Κυπριακού πληθυσμού. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός, με αρκετούς μητροπολίτες, ηγουμένους, ιερείς και πολίτες, θα σφαγιαστούν ενώ θα λεηλατηθούν μονές και εκκλησίες για να ακολουθήσει η δήμευση των περιουσιών των σφαγιασθέντων.
Η επανάσταση του 1821 δεν αφορούσε μόνο τον Μοριά και τη Ρούμελη, άσχετα αν σε αυτές τις δύο κυρίως περιοχές περιορίστηκε το ελληνικό κράτος του 1830. Η επανάσταση ήταν επανάσταση των απανταχού Ελλήνων, μια επανάσταση που θα κρατήσει ουσιαστικά 100 χρόνια, με αίτημα την λύτρωση του συνόλου του Ελληνισμού. Σταδιακά θα απελευθερωθούν η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Θράκη, οι Κυκλάδες, η Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, ενώ τον Οκτώβριο του 1918 τα θωρηκτά του ελληνικού στόλου “Κιλκίς” και “Αβέρωφ” θα αγκυροβολήσουν στον Κεράτιο Κόλπο και προς στιγμήν το όνειρο της απελευθέρωσης της Πόλης θα γίνει πραγματικότητα.
Όπως χαρακτηριστικά θα αναφέρει ο Θοδωράκης Κολοκοτρώνης στην ομιλία του στην Πνύκα: “Όταν αποφασίσαμε να κάνουμε την επανάσταση δεν εσυλλογιστήκαμε ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε “Που πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιτοκάβαρα βατσέλα” , αλλά ως μία βροχή έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμεν εις αυτό τον σκοπό και εκάμαμε την επανάσταση. Εις τον πρώτο χρόνο της επαναστάσεως, είχαμε μεγάλη ομόνοια και όλοι ετρέχαμε σύμφωνοι. Ο ένας επήγε εις τον πόλεμο, ο αδελφός του έφερνε ξύλα, η γυναίκα του εζύμωνε, το παιδί του εκουβαλούσε ψωμί και μπαρουτόβολα εις το στρατόπεδον και αν αυτή η ομόνοια εβαστούσε ακόμη δύο χρόνους, ηθέλαμε κυριεύσει και την Θεσσαλία και την Μακεδονία, και ίσως εφθάναμε και έως την Κωνσταντινούπολη. Τόσο τρομάξαμε τους Τούρκους όπως άκουγαν Έλληνα και έφευγαν χίλια μίλια μακράν. Εκατό Έλληνες έβαζαν πέντε χιλλιάδες εμπρός, και ένα καράβι μίαν αρμάδα. Αλλά δεν εβάσταξεν. Ήρθαν μερικοί και ηθέλησαν να γένουν μπαρμπέρηδες εις του κασίδη το κεφάλι.” Δυστυχώς τέσσερα χρόνια μετά το 1918, η Μικρασιατική καταστροφή θα σημάνει το άδοξο τέλος της απελευθερωτικής προσπάθειας του Ελληνισμού και στις δύο περιοχές του Αιγαίου, ενώ θα χαθεί και η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών του Ελευθέριου Βενιζέλου.
Η 25η Μαρτίου δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται απλά σαν μία εορταστική επέτειος με σημαιοστολισμούς, παρελάσεις και άλλες τιμητικές εκδηλώσεις. Το βαρύ φορτίο αυτής της μέρας, μας επιφορτίζει με ένα τριπλό καθήκον.
Να τιμούμε όσους και όσες συνέβαλαν στην ελληνική επανάσταση του 1821 (άλλοι με την περιουσία τους, άλλοι με την συμμετοχή τους, άλλοι με την ίδια τους την ζωή), να υπερασπιζόμαστε και να αναδεικνύουμε γεγονότα και συμβάντα εκείνης της περιόδου αλλά και να μεταφέρουμε το πνεύμα της διαρκούς αντίστασης αυτής της εποχής στις μέρες μας.
Δυστυχώς ακόμη και σήμερα ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορους “καλοθελητές” οι οποίοι προσπαθούν να αποηρωποιήσουν ακόμη και την 25η Μαρτίου επιχειρηματολογώντας ότι η συγκεκριμένη ημερομηνία είναι φτιαχτή και κατασκευασμένη. Όμως θα είναι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ως αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, που θα ορίσει την συγκεκριμένη ημέρα, ημέρα του Ευαγγελισμού, ως ημέρα έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης κατά του τουρκικού ζυγού με τα λόγια “Ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του Ελληνικού έθνους”. Ακολούθως ο Αρχιστράτηγος Θεόδωρος Κολοκοτρώνης θα γράψει στα απομνημονεύματα του “… με ήλθαν γράμματα από τον Υψηλάντη για να είμαι έτοιμος καθώς και όλοι οι εδικοί μας. Η 25η Μαρτίου ήτον η ημέρα της γενικής επαναστάσεως…”
Το καθήκον μας επεκτείνεται και κατά όσων θέλουν να διαστρεβλώσουν το νόημα και τις θυσίες της Ελληνικής Επανάστασης του ’21. Σε αυτή την κατεύθυνση αλγεινή εντύπωση προξενεί μία πρόσφατη ενέργεια. Ο Ζάλογγος είναι ταυτισμένος με την θυσία δεκάδων Σουλιωτισσών, με μία ακόμη επανάσταση του Σουλίου κατά των Τούρκων. Πως μπορεί λοιπόν κάποιος να δεχθεί την πρόταση Ιδρύματος το οποίο ζητά να αναγνωριστεί το μνημείο στον ιστορικό Ζάλογγο “ως διεθνές τοπόσημο για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών” ανατρέποντας τον ιστορικό συμβολισμό του μνημείου για τον οποίο ανεγέρθηκε;
Τέλος, αλλά όχι ελάχιστο, οι προσπάθειες κάποιων ανθρώπων του πνεύματος, δυστυχώς, οι οποίοι προσφάτως θέλουν να μας πείσουν ότι οι εθνικοί μας ποιητές, που δημιούργησαν λαμπρά έργα εκείνη την περίοδο (και αναφερόμαστε στον Διονύσιο Σολωμό και στον Ανδρέα Κάλβο), έργα όπως: Εθνικός μας Ύμνος εις την Ελευθερία, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι και Ὠδαί προσπαθούν να μας πείσουν, ότι δεν είναι παρά δύο Ιταλοί ρομαντικοί, δεν ήξεραν καλά καλά ελληνικά, ουσιαστικά δεν ήταν καν Έλληνες.
“Καιροί ου μενετοί!” Χρέος δικό μας, χρέος τιμής προς την Επανάσταση του ’21, είναι η αναγκαία αφύπνισή μας και η αντίσταση σε οτιδήποτε προσπαθεί να μας υποδουλώσει εκ νέου πνευματικά και ψυχικά. Χρέος δικό μας είναι να σταθούμε ισάξιοι των προγόνων μας. Χρέος δικό μας είναι, ως ενεργοί πολίτες, να μεταφέρουμε το παράδειγμά τους στο σήμερα. Χρέος δικό μας είναι να κουβαλάμε στις καρδιές μας τον στίχο από τις ωδές του Ανδρέα Κάλβου «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία”.
Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.
Γνωρίστε τα βιβλία των Εναλλακτικών Εκδόσεων
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
