Γράφει ο π. Νικόλαος Λουδοβίκος*
Θα χρειαστεί να ταξιδέψουμε κάπως μακριά για να προσεγγίσουμε το θέμα μας στην φιλοσοφική του σημασία, με κάποια επάρκεια. Σε καιρούς βασιλείας των αυτονοήτων ας επιτραπεί σε κάποιους ένα τέτοιο ταξίδι.
Το νόημα των όντων και η διανοητική του επεξεργασία, όσο είναι αυτή δυνατή, υπήρξε λοιπόν η θεμελιώδης και πρωταρχική δραστηριότητα του Ελληνικού νου και ολόκληρος ο πολιτισμός αυτός είναι ακατανόητος χωρίς την επίγνωση αυτή. Αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής υπήρξε, όπως το διατύπωσε ο Όλοφ Ζιγκόν, η αρχαιοελληνική οντολογία, ως η διαιώνια φιλοσοφική πίστη στην συμπάγεια του Είναι, αφενός, είτε αυτό εκφράζεται ως αναζήτηση του θεμελίου του Είναι έξω από τα όντα όπως στον Πλάτωνα, είτε εντός τους όπως στον Αριστοτέλη, τους Στωικούς και κάποιους Προσωκρατικούς, και η βαθύτατη πίστη στην έσχατη ενότητα πάντων μέσα στο Έν/Λόγο/Αγαθόν, αφετέρου. Για όλους αυτούς η φύσις των όντων, είτε ως ενδοκοσμικός Λόγος, είτε ως εξώκοσμη Ιδέα είναι δεδομένη και πηγή αλήθειας, ως τέτοια, η δε ανθρώπινη ζωή έχει ως μόνο «λογικό» της περιεχόμενο το να «έπεται τω Λόγω» , κατά την ρήση του Ηρακλείτου.
Η σάρκωση του Λόγου θα δώσει φτερά στην αρχαιοελληνική πίστη στην σταθερότητα του Είναι, το οποίο πλέον είναι ασάλευτο δημιούργημα της θείας αγάπης, ενώ θα προστεθεί η θαυμαστή δυνατότητα της πλήρους αφθαρσίας του μέσα στην σφαίρα ενός Θεού που τώρα αποκαλύπτεται αφενός απολύτως διάφορος από τον κόσμο, άκτιστος, και αφετέρου πλήρως, κατ’ ευδοκίαν, ενύπαρκτος, κατά χάρη, σ’ αυτόν. Η οντολογία, σε μια νέα της μορφή που περιλαμβάνει τον ελεύθερο διάλογο/συνεργία μεταξύ Θεού και ανθρώπου, επεκτείνοντας την σάρκωση του Λόγου, εκτείνεται σε βαθύτερο ακόμη επίπεδο.
Μετά την μοιραία Μεσαιωνική αποσύνδεση της φύσεως των όντων από την Χάρη, η πρώτη, βαθμιαία θα αποξενωθεί από την δεύτερη και, μοιραία, θα αποϊεροποιηθεί και θα αποβεί πηγή αλήθειας από μόνη της. Όπως επιχείρησα να δείξω στο βιβλίο μου για τον «Βελούδινο Ολοκληρωτισμό», στην πραγματικότητα το πρόβλημα άρχισε πριν τον Διαφωτισμό, με την διαφοροποίηση στην αντίληψη περί φύσεως μεταξύ Γκρότιους και Χομπς – για τον πρώτο, η φύση έχει και κανονιστικήν αξία, υπαγορεύοντας στάσεις και ήθη, ενώ για τον δεύτερο διατίθεται κυρίως προς ελεύθερη ατομική χρήση. Ο Χομπς νίκησε και, παράλληλα με τον Ντεκάρτ και, λίγο αργότερα, τον Χιούμ και τους Διαφωτιστές, η ατομικώς κατεχόμενη και οριζόμενη φύση και σκέψη απογειώθηκε ως μοναδικός θεοειδής κριτής πάντων, καθώς και, όπως μας έδειξε ο Χάιντεγκερ, ως το μόνο και πραγματικό υποκείμενο, με όλα τα υπόλοιπα όντα, νοήματα και σημασίες, ως απλά αντι-κείμενά του, προς χρήση – με τον Καντ να κατασκευάζει και την πρώτη σχετική, απο-συνδεδεμένη ηθική, με χαλαρότατη σύνδεση με την οντολογία.
Στην πραγματικότητα προγραμματίστηκε έτσι η κατάρρευση της οντολογίας , και, αργότερα, κατά ακριβή συνέπεια, και της, κατά Μακιντάυρ, «αρετολογικής ηθικής». Στη θέση της τελευταίας γεννήθηκε η «ηθική του γούστου», προσδεμένη στην θέληση για δύναμη προς ακατάσχετη επιβολή της, μαζί με την παράλληλη μετάλλαξη του φιλοσοφικού ατομισμού σε ψυχολογικό ναρκισσισμό, χωρίς σχεδόν όρια. Ο τελευταίος έχει πλέον περάσει στην ύστατη φάση του, ως μετα-ναρκισσισμός, ταυτόσημος ψυχοδυναμικά με κάποιου είδους αυτισμό, αρδευόμενο, με την σειρά του, από την φαντασιωτική συνθήκη των Μέσων Μαζικής Δικτύωσης.
Και είναι σ’ αυτό ακριβώς το μηδενιστικό θερμοκήπιο που θα καλλιεργηθεί ο σύγχρονος δικαιωματισμός. Να σημειωθεί πως δικαιωματισμό δεν έχουμε όταν διεκδικούνται δικαιώματα απορρέοντα από το όλον του κοσμικού είναι, αλλά όταν ακριβώς το ερώτημα περί του όλου αυτού δεινώς αποκλείεται. Ο δικαιωματισμός έτσι, ελευθερωμένος από οποιαδήποτε ευθύνη για την κοινωνία και τον κόσμο, θεωρεί πως ακατασχέτως προοδεύει. Πρόκειται για την νέα σύγχρονη Δυτική ουτοπία. Ένας φιλόσοφος του διαμετρήματος του Χανς Γιόνας, ένας από τους πρώτους και κορυφαίους που έγραψαν για τα προβλήματα αυτά, μας εξηγεί το γιατί, στο σημαντικότατο βιβλίο του για την «Αρχή της Ευθύνης». Στη Δύση, μας λέγει, η ιστορία αυτού του αποσυνδεμένου από το νόημα του κόσμου υποκειμένου είναι ‘προοδο-καθοριζόμενη’, η συνεχής πρόοδος της κοινωνίας θεωρείται ως δόγμα εγγενές στην ιστορική πορεία και μαζί απόλυτη ιστορική προσταγή: πρόκειται για αναγκαστική πρόοδο μέσω μιάς, αδιερώτητης σχεδόν, «αυτοεκπληρούμενης προφητείας». Όλα όσα κάνουμε, απλά στο όνομα της προόδου και ως «προοδευτικοί», είναι λοιπόν εξ ορισμού «σωστά», διότι «η κοινωνία πάει μπροστά» και μάλιστα ανυπερθέτως και αυταποδείκτως. Προσωπικά θεωρώ πως η στάση αυτή είναι απότοκος μιάς εκκοσμίκευσης της εσχατολογίας, η οποία κατάγεται από τον Χέγκελ. Κατά τον Γιόνας πάντως αυτό οδήγησε στην εγκατάσταση της ουτοπίας στο κέντρο της Δυτικής αυτοσυνειδησίας, μαζί με τα όνειρα μιάς δήθεν ανθρώπινης τελειότητας, χωρίς μάλιστα αντιφάσεις, μέσα στο τωρινό χωρόχρονο. Αλοίμονο όμως, η τρομερή ιστορική εμπειρία του εικοστού αιώνα έχει ήδη δείξει, κατά τον φιλόσοφό μας, κάτι εντελώς άλλο: ότι ο «Ο πραγματικά μή αντιφατικός άνθρωπος της ουτοπίας μπορεί μόνον να είναι ο ισοπεδωμένος, συμπεριφορικά ρυθμισμένος ανθρωπάκος της μελλοντολογικής ψυχικής μηχανικής». Γνωρίζετε κάποιον καλύτερο ορισμό της «πολιτικής ορθότητας» και της woke κουλτούρας, καθώς και των αποτελεσμάτων της αναγκαστικής ιδεολογικής αποστείρωσης, αν όχι αναπηρίας, που αυτές επιφέρουν στο πρώην Δυτικό «αναστοχαστικό υποκείμενο»; Μαζί με την τεχνολογία και το όραμα της χωρίς όρια ισχύος, η ουτοπία μιάς τέτοιας διαρκούς δήθεν προόδου, οριζόμενης από την ηθική του γούστου, καθίσταται μια συλλογική φαντασίωση αυτοεκπληρούμενης προφητείας προς την κατεύθυνση ενός τυφλού σκοπού χωρίς νόημα, πλην της αυτιστικής υπεραπόλαυσης. Ο Γιόνας, επιπλέον, θεωρεί πως η υπερβολική σχετική τύφλωση σήμερα γεννά τρομαχτικήν άγνοια ως προς πάμπολλα ουσιώδη πράγματα, γεννώντας νέες έμμονες ιδέες και προκαταλήψεις, μαζί με παχυλή άγνοια, προσθέτω εγώ, των ουσιωδών των μεγάλων παραδόσεων γύρω από τα μέγιστα ανθρωπολογικά προβλήματα.
Έχω προσωπικά ονομάσει αυτήν την τελευταία ουτοπία τρίτο ή βελούδινο ολοκληρωτισμό. Εάν ο πρώτος ολοκληρωτισμός είναι αυτός που περιέγραψε ο Πόππερ, ως αφανισμό του ατόμου προς χάρη της κολλεκτίβας και ο δεύτερος αυτός που περιέγραψαν ο Χάξλεϋ και ο Όργουελλ, ως καταπίεση μερών της ανθρώπινης ύπαρξης όπως η επιθυμία, ο έρως ή το συναίσθημα προς χάρη της ολοκληρωτικής κρατικής λογικής, ο τρίτος ολοκληρωτισμός καταφάσκει απολύτως όλα τα παραπάνω, μετασχηματίζοντας το κράτος σε δεσμοφύλακα της υπεραπόλαυσης όλων των παθών και όλων των «δικαιωμάτων», ελεύθερης και πλήρως κατευθυνόμενης και ελεγχόμενης ταυτόχρονα, ως απολύτως επιτρεπτικόν στις παρεκτροπές και απολύτως αστυνομευτικόν στα περί φύσεως και αληθείας ερωτήματα, καθώς και στην οιαδήποτε κριτική των απολαμβανόντων: η woke κουλτούρα είναι μια ιδεώδης πρώτη μορφή αυτού του ολοκληρωτισμού. Πρόκειται για μια προκλητική αθέτηση όλων των σημασιών που παραδίδονται, υπό το σχήμα της οντολογίας, στην διαδοχή των γενεών – στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μια παρα-οντολογία, στην θέση της οντολογίας. Με διάφορα αυτονόητα προσχήματα δηλαδή, επιχειρείται η δόλια υποκατάσταση της οντολογίας με την φαντασίωση ουσιών, οι οποίες κατά το δοκούν,αρεστόν και συμφέρον συνεχώς μεταβάλλονται, μετασχηματίζονται και ρέουν.
Όλα τα παραπάνω αφορούν το ιστορικό πλαίσιο όπου αναπτύσσεται ο σύγχρονος δικαιωματισμός, μέρος του οποίου συνιστά και το υπό συζήτηση θέμα. Η απαίτηση των ομοφυλοφίλων (των οποίων την ελευθερία για αυτοπροσδιορισμό και επιλογές προσανατολισμού δεν αμφισβητεί κανείς) για γάμο και τεκνοθεσία αθετεί συνειδητά το γεγονός πως σε καμμιά θρησκεία, φιλοσοφία ή Δίκαιο, από τους κλασικούς χρόνους μέχρι σήμερα, δεν υπήρξε ποτέ γάμος ομόφυλων ατόμων ως εναλλακτική μορφή του μόνου ιστορικά υπάρξαντος γάμου (ο οποίος, επιπλέον, υπήρξε πάντοτε θρησκευτικός γάμος), αυτού δηλαδή του μεταξύ ενός άνδρα και μιάς γυναίκας (και καμμία, άλλωστε, διαρκής αποδοχή της ομοφυλοφιλίας ως αυτονόητα δεδομένης και εφάμιλλης προς την ετεροσεξουαλικότητα, όπως το έδειξε για τους Αρχαίους, για παράδειγμα, ο Φουκώ, στο βιβλίο του «Υποκειμενικότητα και Αλήθεια»). Η παρα-οντολογία αυτή του γάμου απηχεί κάποτε και αυτήν της ρευστότητας των φύλων, όπου η βιολογική δυαδική οντολογία τους (δεδομένη σε όλες τις αρχαίες και νεώτερες φιλοσοφίες και θρησκείες Ανατολής και Δύσης) καταργείται: άνδρας, γυναίκα, ή καμμιά εκατοστή δήθεν ενδιάμεσες φυλετικές υποστάσεις, είναι όποιος αισθάνεται έτσι. Η παρα-οντολογική υφή ωστόσο του πράγματος εμφαίνεται ιλαροτραγικά όταν, με την βοήθεια της φαρμακευτικής και της ιατρικής τεχνολογίας, η τρανς γυναίκα ή άνδρας επιζητεί να αποδώσει στην επιλογή του και βιολογική (ψευδο-)έκφανση, μιμούμενος αυτό που δήθεν περιφρονεί: την βιολογική ουσία, ήγουν το βιολογικό φύλο. Οι σημασίες έτσι εκδικούνται, επιστρέφοντας από το παράθυρο: ουσιαστικά πρόκειται για παρα-σημασίες που θέλουν να μιμηθούν τις φθονούμενες πρωταρχικές σημασίες. Ακόμη χειρότερα: θέλουν , στην πραγματικότητα, παραδόξως, να υποκαταστήσουν τις τελευταίες, να υπάρξουν , στην πραγματικότητα, ει δυνατόν, ως αυθεντικότερες από αυτές!
Και, αλλοίμονο, η τεκνογονία (και όχι απλώς η υιοθεσία) καταφθάνει από το παράθυρο της παρένθετης μητρότητας (την οποία ουσιαστικά το άρθρο 11 του νόμου επιτρέπει). Πρόκειται δηλαδή για την καταστατική απόρριψη της μητρότητας ή της πατρότητας και την καταδίκη των δυστυχισμένων παιδιών που θα γεννηθούν έτσι να μην γνωρίσουν ποτέ την ψυχική και βιολογική παρουσία του πατέρα ή της μητέρας, με τρομακτικό αντίκτυπο, κατά την νεώτερη Ψυχολογία του Βάθους, από τον Φρόυντ, τον Γιούνγκ και τον Άντλερ, ως τον Λακάν, αλλά και την Παιδαγωγική, στην ίδια την ψυχική τους ταυτότητα και ισορροπία. Τα ανθρώπινα παιδιά, σε αντίθεση π.χ. με τα κουτάβια, γεννιούνται από μια σχέση και όχι από μια χημική αντίδραση – η σύγχρονη επιστήμη γνωρίζει άριστα πως ήδη τα έμβρυα συμβιώνουν με την μητέρα και τον πατέρα, καθώς και την μεταξύ των δύο σχέση, ήδη από την πρώτη στιγμή της σύλληψής τους. Και φυσικά , επιπλέον, εγκαινιάζεται έτσι και η βδελυρότερη μορφή ενός σύγχρονου δουλεμπορίου μήτρας και σπέρματος, για το οποίο ο μηδενιστικός και απάνθρωπος δικαιωματισμός δεν φαίνεται δήθεν να έχει καμμιάν απολύτως υποψία… Όπως αρνείται να συζητήσει και τον οχετό άλλων σεξουαλικών «δικαιωμάτων» με ζώα , συγγενείς και μηχανές, που θα ακολουθήσει.
Εντυπωσιάζει η ταχύτητα με την οποία η κυβέρνηση επιχειρεί, παρά την άρνηση του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας και των ψηφοφόρων της, να επιβάλλει το σχετικό νομοσχέδιο, με τους συνήθεις αγράμματους έως πνευματικά νεκρούς δημοσιογράφους ως μπροστάρηδες του χάους και αδιαφορώντας για το βαρύ πολιτικό κόστος που θα ακολουθήσει και που ήδη σημαίνεται με την άρνηση τόσων μελών της κυβέρνησης να ψηφίσουν τον νόμο. Η Εκκλησία αντέδρασε σωστά και θα δικαιωθεί συν τω χρόνω. Το ζήτημα είναι αν θα υπάρχει τότε κοινωνία ικανή για αυτοπροσδιορισμό και ελευθερία για να παρακολουθήσει αυτήν την δικαίωση – το πιθανότερο είναι ότι η ανθρώπινη συνθήκη, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, θα έχει απαγορευθεί να υπάρχει ακόμη και ως προϊστορία…
*Καθηγητής Θρησκειολογίας και Ερμηνευτικής της Θρησκείας, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Το Άρδην διοργανώνει τη Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2024 στις 19.00 εκδήλωση – συζήτηση με θέμα:
“Η Woke ατζέντα, τα ομόφυλα ζευγάρια & το ρήγμα στην ελληνική κοινωνία”
Θα μιλήσουν:
π. Βασίλειος Θερμός, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, Καθηγητής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθηνών
Γιώργος Καραμπελιάς, Συγγραφέας – επικεφαλής Κ. Άρδην
Μελέτης Μελετόπουλος, Συγγραφέας – Δρ. Κοινωνιολογίας
στον χώρο πολιτικής και πολιτισμού, “Ρήγας Βελεστινλής”, Ξενοφώντος 4, Αθήνα
Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.
Γνωρίστε τα βιβλία των Εναλλακτικών Εκδόσεων
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
