Γαλλικές εκλογές, θα λειτουργήσει η “υγειονομική ζώνη”;

190

Ανάγλυφο έξω από την αίθουσα της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης

Του Γιώργου Ρακκά

Τα αποτελέσματα των γαλλικών εκλογών δεν επιφύλασσαν καμία ιδιαίτερη έκπληξη σε σχέση με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις: Η Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν (ΕΣ) πρώτευσε με 33,15%, δεύτερο ήρθε το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (ΝΛΜ) της κεντροαριστεράς/αριστεράς με 27,99%, η συμμαχία του Κέντρου (‘Μαζί’) υπό τον ο Ε. Μακρόν ήλθε τρίτη 20,04%, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι ακολούθησαν με 10,23%.

Τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανάλυση της ψήφου επιβεβαιώνουν το σχίσμα που υφίσταται στην γαλλική κοινωνία: η ΕΣ κατάφερε να έλθει πρώτη: στους πολύ φτωχούς (54% έναντι 29% του ΝΛΜ), στην εργατική τάξη (38% έναντι 35% του ΝΛΜ –εδώ αξίζει να σημειωθεί πως ο επικεφαλής του γαλλικού ΚΚ έχασε από την Λεπέν μια έδρα, σε μια περιφέρεια που το κόμμα του κέρδιζε αλλεπάλληλα από τις αρχές του 1960), και τις κατώτερες μεσαίες τάξεις (36% έναντι 26% του ΝΛΜ)· στις ανώτερες μεσαίες τάξεις πρώτευσε ο Μακρόν με 28%, έναντι 25% της ΕΣ (που και πάλι είναι αξιοσημείωτο υψηλό σε σχέση με άλλες φορές, και δείχνει την διεύρυνση της επιρροής Λεπέν και στις υψηλότερες τάξεις, κάτι που αποτελεί ακόμα έναν δείκτη για την ‘κανονικοποίηση’ του κόμματος) και 27% του ΝΛΜ. Στις ανώτερες τάξεις θα κερδίσει το Νέο… ‘Λαϊκό’ Μέτωπο (28%) με μία μονάδα διαφορά από τον Μακρόν (27%) και επτά από την ΕΣ (21%).  

Αντιστοίχως, τοποθετούνται τα αποτελέσματα στον άξονα κέντρου (μεγάλων πόλεων, δηλαδή με προνομιακή διασύνδεση με το διεθνές οικονομικό, πολιτικό, και πολιτισμικό νεφέλωμα της παγκοσμιοποίησης) και της περιθωριοποιημένης επαρχίας: Η ΕΣ της Λεπέν έλαβε 40% στους οικισμούς με κάτω από 2.000 πληθυσμό, 39% στις κωμοπόλεις μέχρι 10.000, 36% στις μικρές πόλεις μέχρι 50.000, και 34% στις πόλεις μέχρι 200.000. Σε αυτές, θα επικρατήσει τόσο έναντι του ΝΛΜ (το οποίο δεν ξεπέρασε το 26% σε καμία από τις προαναφερόμενες κατηγορίες) όσο και των Μακρονικών (που ήταν στον εθνικό μέσο όρο)· στις πόλεις άνω των 200.000, όμως, όπου παρατηρείται μεταξύ άλλων και μεγαλύτερη συγκέντρωση μεταναστευτικών πληθυσμών, αλλά και των πιο ευκατάστατων, πρώτευσε το Νέο Λαϊκό Μέτωπο με 33% έναντι 28% της ΕΣ, και 21% του Μακρόν.

Και η  κατανομή της ψήφου στις ηλικίες, όμως, στέλνει τα μηνύματά της: στους νέους (18-24) η ΕΣ έλαβε 33% έναντι 48% του ΝΛΜ, ενώ ο Μακρόν μόλις 9%. Το ΝΛΜ κέρδισε επίσης την αμέσως επόμενη ηλικιακή κατηγορία των 25-34, με 38% έναντι 32% της ΕΣ, και 13% του Μακρόν. Από εκεί και πάνω, όμως, πλήν των Μπούμερς (70+) όπου κυριαρχεί κατά παράδοση ο Μακρόν (32%), η επικράτηση της ΕΣ ήταν αδιαμφισβήτητη: 36% στους 35-49, 40% στους 50-59 και 35% στους 50-59. Το δε ΝΛΜ έλαβε αντιστοίχως 31% (35-49), 25% (50-59) και 24% (60-69). Το ρήγμα, επομένως, δεν έχει μόνο κοινωνικά αλλά και ηλικιακά χαρακτηριστικά: Στους νεώτερους, όπου και λόγω της δημογραφικής πυραμίδας η βαρύτητα των μεταναστευτικών πληθυσμών αυξάνεται, κερδίζει το ΝΛΜ, ενώ η κατ’ εξοχήν δυναμική της Λεπέν βρίσκεται στις ηλικίες 35-69, τον κορμό δηλαδή του εργαζόμενου κόσμου της Γαλλίας.

Αμέσως μετά την δημοσιοποίηση των πρώτων exit polls, οι εκπρόσωποι του Νέου Λαϊκού Μετώπου και του μακρονικού ‘Μαζί’ κάλεσαν να υποστηριχθούν στο 2^ο γύρο οι υποψήφιοι που προκρίθηκαν και που διεκδικούν να αποσπάσουν έδρες από την Εθνική Συσπείρωση. Στόχος είναι το ‘ρεπουμπλικανικό μέτωπο’ όπως το αποκαλούν, δηλαδή, να αποτραπεί μια καθαρή πλειοψηφία της Λεπέν στον 2ο γύρο. Είναι η παράδοση της ‘υγειονομικής ζώνης’– μιας τακτικής που είχε εισαγάγει ο Ζακ Σιράκ κατά τον 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2002, με σκοπό να αποτρέψει τον πατέρα της νυν επικεφαλής του λεπενικού Κόμματος να κατακτήσει την προεδρία.

Ωστόσο, αυτήν την φορά, η αποτελεσματικότητα της ‘υγειονομικής ζώνης’ τίθεται εν αμφιβόλω: η παρουσία των Ανυπότακτων της Γαλλίας εντός του Νέου Λαϊκού Μετώπου, με θέσεις και τοποθετήσεις που φλερτάρουν απροκάλυπτα πλέον με τον περφίημο ‘ισλαμοαριστερισμό’, και την υποστήριξη των παράλληλων κοινωνιών που έχει εγκαθιδρύσει στα γκέτο το ευρωπαϊκό Ισλάμ, δημιουργεί ένα τεράστιο πρόβλημα στο στοίχημα της συσπείρωσης. Κι αυτό γιατί το Κόμμα του Μελανσόν έχει εγκαταλείψει εδώ και καιρό το ‘ρεπουπλικανικό τόξο’. Και γι’ αυτό είναι άτοπη η έκκληση για την διαφύλαξη των ρεπουμπλικανικών αρχών και αξιών, από μια συμμαχία που τον περιλαμβάνει.

Η Λεπέν, αντίθετα, επιχειρεί εδώ και αρκετά χρόνια μια προσπάθεια κανονικοποίησης του άλλοτε ακραία στιγματισμένου κόμματος του πατέρα της –το οποίο ο ίδιος είχε ιδρύσει μαζί με κάτι νοσταλγούς της Γαλλίας του Βισύ, και μέλη της ΟΑΣ που ποτέ δεν αποδέχθηκαν την κατάρρευση της γαλλικής αποικιοκρατίας στην Αλγερία.

Έτσι αυτή, και ο εκλεκτός της, 28χρονος Μπαρντελλά, o οποίος έχει μεταναστευτική προέλευση ο ίδιος και μεγάλωσε στα τεράστια συγκροτήματα των κοινωνικών κατοικιών του Σεντ Ντενί, είναι εκείνοι που επιχειρούν να εμφανιστούν ως θεματοφύλακες της ρεπουμπλικανικής κληρονομιάς απέναντι στο ‘αποσχιστικό Ισλάμ’. Γι’ αυτό επικαλούνται την κοσμικότητα, τα δικαιώματα των γυναικών, τον αγώνα εναντίον του αντισημιτισμού, καθώς πληθαίνουν οι επιθέσεις διαφόρων φανατικών μουσουλμάνων εναντίον Εβραίων στη Γαλλία.

Και κάτι επιπλέον: το ‘Νέο Λαϊκό Μέτωπο’ είναι πια λαϊκό μόνον κατ’ ευφημισμόν. Ο κύριος όγκος των δυνάμεών του είναι οι ‘μποέμ-μπουρζουά’ του Παρισιού, και των υπολοίπων παγκόσμιων πόλεων της Γαλλίας, μορφωμένοι, ευκατάστατοι, και ριζοσπαστικοί στο ότι προωθούν αυτήν την ατζέντα που τόσο πολύ έχει εξοργίσει τα μέσα και τα κατώτερα στρώματα της γαλλικής κοινωνίας δίχως να απασχολούνται για την δική της ύπαρξη.

Για όλους τους παραπάνω λόγους τα ‘φάλτσα’ στις εκκλήσεις για το ύστατο ρεπουμπλικανικό μέτωπο δεν άργησαν να ακουστούν. Κατ’ αρχάς από τον ίδιο τον Μακρόν που με μια γραπτή του δήλωση απηύθυνε έκκληση να στηριχτούν υποψήφιοι «αμιγώς ρεπουμπλικάνοι και δημοκράτες» –κάτι που αποτέλεσε σαφώς καρφί προς τους «Ανυπότακτους» του Μελανσόν. Λογικό αν σκεφτεί κανείς πως το τελευταίο έχει ταυτιστεί με την αποσχιστική ιδεολογία που έχει καταγγείλει πολύ σφοδρά ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος. Ο δε Υπουργός Οικονομικών του, Μπρούνο Λε Μερ, μίλησε πιο ξεκάθαρα: «Οι Ανυπότακτοι είναι εξίσου εχθροί της Γαλλίας όσο και η Εθνική Συσπείρωση», δήλωσε. Ο απερχόμενος προωθυπουργός, από την άλλη, τάχθηκε κατηγορηματικότερα εναντίον της Λεπέν λέγοντας πως δεν πρέπει να χαθεί ‘ούτε μια ψήφος’ στον αγώνα εναντίον της.

Η αμφισημία αυτή αντανακλά και τους ενδοιασμούς που υφίστανται αναμεταξύ των ψηφοφόρων του κόμματος, οι οποίοι πολύ δύσκολα θα χωνέψουν τον Μελανσόν. Από την άλλη, αποδεικνύει ταυτόχρονα πως ένα «κέντρο» δίχως ιδεολογία, που αναδείχθηκε διά της τριγωνοποίησης και των πολιτικών ακροβατισμών, κινδυνεύει τώρα να εξαϋλωθεί στους καιρούς της μεγάλης πόλωσης.

Όσο για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, που άλλοτε υπήρξε ο εμπνευστής της τακτικής περί ‘υγειονομικής ζώνης’ έναντι του πατρός Λεπέν, σήμερα αρνείται την πολιτική συμπερίληψης στο αντι-λεπενικό τόξο. Κι αυτό βρήκε τα ποσοστά του κατά τι (3%) αυξημένα, ενώ οι ψηφοφόροι του δεν θέλουν με τίποτα να ακούν για το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. Αντίθετα, ίσως και να σκέφτονται πως με το δικό τους κόμμα εγγυητή, μια κυβέρνηση της Εθνικής Συσπείρωσης να ήταν μετριοπαθέστερη. Ποιο είναι το παράδοξο σε σχέση με την υπόθεση των Ρεπουμπλικάνων; Ένα σενάριο για τους λόγους προκήρυξης των προώρων εκλογών, ήθελε τον Μακρόν να επιδιώκει την λεηλασία του κόμματός τους –εν τέλει όμως είναι εκείνοι που κέρδισαν ορισμένους ψηφοφόρους από αυτόν. Άλλη μια ένδειξη, ίσως, πως έχουν πλέον παρέλθει οι καιροί της ιδεολογικής αμφισημίας που άλλοτε εκτόξευαν τον Μακρόν.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, οι πιο μετριοπαθείς δυνάμεις του Νέου Λαϊκού Μετώπου, με προεξάρχοντα τον Ραφαέλ Γκλυκσμάν, καλούνται να τετραγωνίσουν τον κύκλο: Ο Μελανσόν διώχνει τους ψηφοφόρους που το Μέτωπο χρειάζεται για να αντιμετωπίσει την Λεπέν, οι θέσεις και η ιδεολογία των ίδιων όχι μόνον απομακρύνει τις λαϊκές τάξεις που οι ίδιοι χρειάζονται για να την αντιμετωπίσουν, αλλά την σπρώχνουν πιο έντονα προς αυτήν. Επί πλέον, το επιχείρημα που προτάσσουν για την συγκρότηση ρεπουμπλικανικού τόξου αυτοαναιρείται: υποτίθεται ότι επιδίδονται σε υπέρ πάντων αγώνα για την επιστροφή στην κανονικότητα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, ωστόσο, την ίδια στιγμή καλούν τους Γάλλους να επιλέξουν την… ακυβερνησία, και τις πολιτικές περιπέτειες. Κάτι που επιτρέπει, αντίθετα, στην Εθνική Συσπείρωση της Λεπέν να επιχειρεί εκείνη να εμφανίζεται ως εγγυητής σταθερότητας.

Κυκλοφορεί το νέο διπλό τεύχος του Άρδην με τριπλό αφιέρωμα

Για όλους τους προηγούμενους λόγους, η συσπείρωση των αντιπάλων της Λεπέν είναι αβέβαιη, και επομένως, άδηλο παραμένει το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου της 7ης Ιουλίου. Το τοπίο θα ξεκαθαριστεί λίγο περισσότερο μετά τις 2 Ιουλίου, όπου θα καταρτιστεί η τελική λίστα των υποψηφιοτήτων –καθώς αρκετές αναμένεται να αποσυρθούν για να επιτρέψουν σε άλλους να υπονομεύσουν την πλειοψηφία της Εθνικής Συσπείρωσης.

Η Γαλλία κινείται μεταξύ μιας κατάστασης ακυβερνησίας, που μπορεί να βγάλει σε νέες εκλογές ή σε μια ουδέτερη κυβέρνηση τεχνοκρατών, και της ανόδου του κόμματος Λεπέν στην κυβέρνηση.

Προφανώς το αποτέλεσμα δεν αφορά μόνον στην Γαλλία, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και προφανώς ενέχει και μια διάσταση που αφορά ευρύτερα, στους τρέχοντες γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς: Ο Μπαρντελλά έχει ήδη δηλώσει πως εφ’ όσον εκλεγεί θα προσπαθήσει να μπλοκάρει την αποστολή όπλων μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία· μια δήλωση η οποία παραπέμπει στα ‘πουτινικά βαρίδια’ του λεπενικού κόμματος, και υπενθύμισε ότι παρά τις πιο πρόσφατες τοποθετήσεις της Λεπέν υπέρ της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, ορισμένες θέσεις της λειτουργούν σε βάρος της Ευρώπης.

Υπάρχουν και επί πλέον σκιές στην παράταξη της Λεπέν. Μια από αυτές αφορά στην στήριξη που απολαμβάνει από τον μεγιστάνα των ΜΜΕ, Vincent Bolloré, του επονομαζόμενου και ‘Μέρντοχ της Γαλλίας’, ο οποίος προωθεί ενθέρμως την ιδέα μιας κυβέρνησης Λεπέν, και πιέζει τους Ρεπουμπλικάνους ώστε να συμπράξουν. Όπως και στο Brexit και το ‘φαινόμενο Τραμπ’, υπάρχει και στη Γαλλία ένα κομμάτι των ελίτ το οποίο χρησιμοποιεί την άνοδο ενός λαϊκιστικού κόμματος ώστε να προτάξει την δική του ατζέντα.

Επομένως, ίσως οι τωρινές γαλλικές εκλογές να αντανακλούν το ευρύτερο, υφιστάμενο πολιτικό αδιέξοδο στην Ευρώπη. Ένα πολιτικό κατεστημένο που δεν έχει την δυνατότητα να απαγκιστρωθεί από την παγκοσμιοποιητική ιδεολογία που εξοργίζει πλέον τις κοινωνίες· το ρήγμα στην δημοκρατία και την αντιπροσώπευση που διανοίγεται, και που λειτουργεί ταυτοχρόνως ως κερκόπορτα μέσα από την οποία βρίσκει και ευκαιρία να εμπλακεί και ο ευρύτερος υβριδικός πόλεμος της Ρωσίας, που επιδιώκει να εγκλωβίσει την Ευρώπη σε έναν φαύλο κύκλο πόλωσης-έντασης και αδιεξόδου.

Σχετικά άρθρα:

Η μεταμόρφωση του Εθνικού Συναγερμού που δεν είδε ο Μακρόν

Το 57% των εργατών ψήφισε την Εθνική Συσπείρωση στη Γαλλία