Αντίσταση, ματαίωση, αντίσταση

1,3K

Ο Στράτος Μεϊντανόπουλος γράφει από τις Βρυξέλλες. Δημοσιεύτηκε στη Ρήξη φ. 117 

H Επιτροπή Ηθικής της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου (FIFA) τιμώρησε τους Ζεπ Μπλάτερ (Πρόεδρο) και Μισέλ Πλατινί (Αντιπρόεδρο) με αποκλεισμό 90 ημερών από κάθε ποδοσφαιρική δραστηριότητα για «κακοδιαχείριση και κατάχρηση εμπιστοσύνης». Αυτή είναι η πλέον πρόσφατη ευρωπαϊκή είδηση την ώρα που γράφεται το άρθρο που διαβάζετε. Θυμίζει ποινές προσωρινού αποκλεισμού από τα γήπεδα που επιβάλλονται σε ποδοσφαιριστές. Εύλογη η απόφαση, αφού έτσι εκπληρώνεται και ο στόχος της FIFA, σύμφωνα με το καταστατικό της, που είναι η διαρκής βελτίωση του ποδοσφαίρου.

Τόση κάθαρση είναι δύσκολο να αντέξει ένας οργανισμός, πόσο μάλλον ένας ποδοσφαιρικός οργανισμός. Οπότε καλύτερα να αφεθούμε στη δύναμη των εικόνων. Μια τέτοια εικόνα είναι οι διαδηλώσεις 100.000 ανθρώπων στις Βρυξέλλες, στις 7 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με την αστυνομία επρόκειτο για 80.000 διαδηλωτές – και αυτό ακριβώς κάνει τα κράτη, όπου υπάρχει ένα μίνιμουμ κοινωνικής συναίνεσης, να ξεχωρίζουν: η μικρή διαφορά μεταξύ εκτιμήσεων των διαδηλωτών και εκτιμήσεων της αστυνομίας. Υπήρξαν λίγοι τραυματίες (ελαφρά) και λίγες συλλήψεις. Η ειρηνική πορεία αμαυρώθηκε από επεισόδια 200 περίπου αντιεξουσιαστών – για να χρησιμοποιήσουμε τη διατύπωση ελληνικών καναλιών. Μαζική γενικά πορεία, όπως μαζικές ήταν και οι συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων στην Ελλάδα αν θυμάστε. Δεν θέλω να πω τίποτα με τον παραλληλισμό, αλλά όπως και να το κάνεις, είναι η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό. Πάντως τα μέσα μαζικών μεταφορών υπολειτούργησαν αισθητά τη μέρα αυτή. Και τα συνδικάτα στο Βέλγιο δεν είναι τόσο συναινετικά και με κατανόηση όπως στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να πει κάποιος, χωρίς να υπερβάλλει ιδιαίτερα, ότι τα συνδικάτα του Βελγίου θυμίζουν συνδικάτα.

Συνδικάτα ήταν κι αυτά που μας έδωσαν μια χαρακτηριστική εικόνα προ ημερών: Στελέχη της αεροπορικής εταιρείας Αιρ Φρανς να φυγαδεύονται με σκισμένα πουκάμισα. Η εταιρεία είχε μόλις αναγγείλει απολύσεις ιπτάμενου και μη προσωπικού (αναδιάρθρωση, όπως λέγεται στη γλώσσα του ευφημισμού) και κάποιοι συνδικαλιστές εφόρμησαν στην αίθουσα συσκέψεων στη Γαλλία. Και πάλι ο πρώτος συνειρμός είναι η προ ετών εικόνα του Έλληνα (σοσιαλιστή) πατέρα των εργατών με το ξώβυζο ρούχο, κατόπιν εικαστικής παρεμβάσεως διαδηλωτών. Πάντως, με το σκισμένο πουκάμισο, οι Γάλλοι-μεγαλοστελέχη φάνηκαν λιγότερο καλοζωισμένοι από τον ηγέτη των εργατών της Ελλάδας, αλλά τι ξέρουν οι Γάλλοι από ευζωία;

Επιστρέφοντας στα καθ’ ημάς, μέσω Βελγίου: Το γαλλόφωνο περιοδικό Kairos1 εξετάζει πώς οι ηγέτες Σύριζα και Ανέλ εξαλείφουν επιτυχώς κάθε ελληνική εστία αντίστασης: «Όπως έγραφε ένας ιδεολόγος της εθνικιστικής δεξιάς το 1897, βασική προϋπόθεση της κοινωνικής ειρήνης είναι οι φτωχοί να έχουν συναίσθηση της αδυναμίας τους. Η φράση αυτή βοηθά να κατανοήσουμε το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που διεξήγαγε ο Αλέξης Τσίπρας».
Κι ο αρθρογράφος, αφού μεταφέρει λεχθέντα των δύο ανδρών (υπογράψαμε τη συμφωνία, αλλά δεν πιστεύουμε ότι είναι καλή, η Ελλάδα συνθηκολόγησε, αλλά δεν παραδόθηκε…), σημειώνει: «Η άρνηση της αντίθεσης μεταξύ αντίστασης και συνθηκολόγησης καταργεί κάθε δυνατότητα σύγκρουσης, διότι κάνει να συνυπάρχουν δύο αλληλοαναιρούμενες δηλώσεις χωρίς η μία να επηρεάζει την άλλη. Πρόκειται για τη λεγόμενη «σχάση» στην ψυχανάλυση. Παρεμποδίζεται έτσι η μνήμη και η διαμόρφωση του «εμείς». Ο πολιτικός αυτός λόγος μας δημιουργεί ψύχωση: νομίζουμε ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Ο Οργουελ περιέγραψε στο «1984» το μηχανισμό της «διπλής σκέψης», που συνίσταται στο να πιστεύουμε ταυτοχρόνως δύο αλληλοαντικρουόμενες απόψεις. Σκοπός της διπλής σκέψης είναι να στερήσει το άτομο από οποιαδήποτε δυνατότητα αντίστασης, να σβήσει κάθε ανάμνηση της επιθυμίας αντίστασης».
Στην εξωτερική πολιτική χρησιμοποιείται το ίδιο τέχνασμα: «Ο λόγος του Σύριζα παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα της λαϊκής θέλησης να αντιταχθεί στον «ιμπεριαλισμό». Ταυτοχρόνως ακολουθείται πολιτική ακόμα μεγαλύτερης ενσωμάτωσης στη δομή της αυτοκρατορίας. Η ελληνική κυβέρνηση βάζει τον πραγματικό κόσμο εντός παρενθέσεων και επικεντρώνεται στις προθέσεις. Το βλέμμα δεν πρέπει να στρέφεται προς τον εξωτερικό κόσμο, προς τα αντικείμενα, αλλά προς τον εσωτερικό αποκλειστικά. Το μόνο που μετράει είναι η πρόθεση του Τσίπρα. Ο αντιιμπεριαλισμός του υφίσταται αυτομάτως –αρκεί να τον διακηρύξει– μπορεί δε άνετα να συνυπάρχει με την ενίσχυση της συνεργασίας εντός του ΝΑΤΟ, δηλαδή με μία πολιτική που αντιβαίνει σε αυτόν. Βρισκόμαστε εκτός της γλώσσας, ο λόγος και η πραγματικότητα συνυπάρχουν ανεξάρτητα ο μεν από την δε. Ο μεν είναι απόλαυση η δε είναι κάτι το ακατονόμαστο, το οποίο δεν μπορούμε να το συλλάβουμε με τη σκέψη και, συνεπώς, είναι αδύνατον να το αντιμετωπίσουμε. Οι διακηρύξεις συγχέονται με την πραγματικότητα: δεν μπορεί πλέον να υπάρξει αντίφαση μεταξύ των λεχθέντων και των πράξεων».
«Ο πρωθυπουργός βγαίνει από την πολιτική της αντιπαράθεσης και καταλαμβάνει τη θέση του θύματος: Η μητέρα του δηλώνει, «ο Αλέξης τον τελευταίο καιρό δεν τρώει, δεν κοιμάται αλλά δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Έχει χρέος στον κόσμο που τον εμπιστεύτηκε»[…] Η λαϊκή αντίσταση έχει δώσει τη θέση της στη διατήρηση της εικόνας του Τσίπρα. Πάντα εξάλλου η εικόνα ήταν σημαντική για την ελληνική κυβέρνηση: η μετονομασία της «τρόικας» σε «θεσμούς» είχε παρουσιαστεί ως επιτυχία στον ελληνικό λαό».
Προς τι όλη αυτή η παράσταση: ο αρθρογράφος εκτιμά ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα προορίζεται να ενταχθεί στο ευρύτερο πλαίσιο μίας μεγάλης διατλαντικής αγοράς. Και ότι η αντιμετώπιση της Ελλάδας ουσιαστικά στοχεύει στις χώρες με μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα (Γαλλία, Ιταλία), ούτως ώστε αυτή η μετάβαση να πραγματοποιηθεί συντεταγμένα, δηλαδή με όρους γερμανικής λιτότητας. Συνεπώς, σκηνές σαν αυτές που περιγράψαμε στην αρχή του παρόντος άρθρου αναμένεται να επαναληφθούν, μέχρι κορεσμού του φιλοθεάμονος κοινού ή, έστω, μέχρις ότου η αριστεροφανής ελληνική κατατονία ενσκήψει και στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες.

Σημειώσεις:
1. Πρόκειται για το πλέον ενδιαφέρον γαλλόφωνο βελγικό έντυπο. Κινείται στον χώρο της απο-ανάπτυξης. Η ιστοσελίδα του: kairospresse.be. Εδώ δημοσιεύονται αποσπάσματα από άρθρο του κοινωνιολόγου Jean-Claude Paye στο τεύχος 21 (Σεπτέμβριος 2015). Τίτλος του άρθρου στα γαλλικά: Effacer le désir même de la résistance. Στοιχεία για τον συγγραφέα δίνει η γαλλική και η αγγλική έκδοση της Wikipedia.