Από τις παραστάσεις των 26, 28 και 29 Απριλίου 2015
Του Χρήστου Πουγκιάλη dancetheater.gr
Εισαγωγικά
Η Σταχτοπούτα (Aschenbrödel) είναι η μοναδική μουσική που συνέθεσε αποκλειστικά για μπαλέτο ο «βασιλιάς του βαλς» Γιόχαν Στράους ο νεώτερος. Όταν είχε ολοκληρώσει τα σχέδια του όλου έργου, όχι όμως και όλη την ενορχήστρωση, έφυγε από αυτή τη ζωή. Έτσι την δέουσα ολοκλήρωση έφερε εις πέρας ο συνθέτης μπαλέτων Γιόζεφ Μπάγερ, με βάσει τις σημειώσεις του Στράους.
Όπως φαίνεται το έργο δεν παίχθηκε ποτέ με το αρχικό σενάριο του Άλμπερτ Κόλμαν (ψευδώνυμο του Κάρλ Κόλμπερτ), αλλά με διασκευές του. Έτσι και ο Ρενάτο Τζανέλλα, κατά την προσφιλή του τακτική, έκανε μια δική του εκδοχή στο σενάριο. Ως αποτέλεσμα μας έδωσε ένα πολύ διασκεδαστικό έργο, με πολλά κωμικά στοιχεία, που κρατά συνεχώς το ενδιαφέρον του κοινού. Το πρωτοπαρουσίασε στη Βιέννη το 1999 και η εκτέλεση εκείνη έχει κυκλοφορήσει σε DVD.
Η Επιτυχημένη Δομή
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του έργου είναι η εξαιρετική δομή του. Άλλοτε με την εξέλιξη της πλοκής, άλλοτε με τις επιτυχείς κωμικές σκηνές και άλλοτε με την χορογραφία, κρατά την προσοχή του κοινού σε διαρκή εγρήγορση. Έτσι δεν επιτρέπει ακόμα και στον απαιτητικό θεατή να στέκεται στις εκτελεστικές αδυναμίες του μπαλέτου της ΕΛΣ.
Σε όλη τη διάρκεια του έργου η εύθυμη διάθεση είναι εμφανής. Ακόμη και οι στιγμές έντασης συχνά εμφανίζονται με έναν ευχάριστο κωμικό τρόπο. Συνήθως μάλιστα ακολουθούνται από κάποια αλλαγή που γρήγορα χαλαρώνει τα συναισθήματα ή και τα ξανακάνει χαρούμενα. Επιπροσθέτως ακόμα και στα σημεία που δεν υπάρχουν κωμικές σκηνές κατορθώνει να διαχέει στο κοινό μια ευθυμία.
Την ευθυμία αυτή συντηρούν, με την φαιδρή συμπεριφορά τους, κυρίως η κακιά μητριά και η εξίσου κακές κόρες της, αδελφές της Σταχτοπούτας. Αυτές πρωταγωνιστούν στις περισσότερες κωμικές σκηνές. Όμως με τους επιτήδειους αστεϊσμούς, παρά την «κακία» τους, καταλήγουν να γίνουν πολύ συμπαθείς έως αγαπητές.
Παράλληλα η Σταχτοπούτα είναι εκείνη που έλκει το ενδιαφέρον του κοινού με τις συχνές συναισθηματικές της μεταβολές. Έτσι προσφέρει πλήθος συναισθημάτων σε ένα φάσμα που ξεκινά από το κωμικό και φθάνει έως το δραματικό στοιχείο.
Όλα τα ανωτέρω δένονται στην εντέλεια με την από κάθε άποψη υπέροχη μουσική του έργου. Πρόκειται για σύνθεση υψηλής ποιότητος και ταυτόχρονα εύληπτη, που παραμένει στο μυαλό και είναι ικανή να «ηχεί» εκεί για μέρες μετά.
Η Χορογραφία
Στα πλαίσια της επιτυχημένης δομής η χορογραφία έχει την δική της σημαντική συμβολή. Εκφράζει πολύ καλά τα συναισθήματα και την εύθυμη διάθεση που θέλει να μεταδώσει ο ιταλός δημιουργός. Είναι ζωηρή, ευχάριστη και ακολουθεί κατά βήμα το ρυθμό της μουσικής. Όμως δεν πρωτοπορεί, ούτε έχει εξαιρετικά όμορφες ή δύσκολες χορευτικές στιγμές που ενθουσιάζουν το κοινό. Παραδόξως δε έχει 2 -3 σύντομες σκηνές με προφανώς ηθελημένη κινητική δυσαρμονία, την οποία δεν μπορούμε να εξηγήσουμε.
Οι ερμηνείες
Εδώ φάνηκαν πάλι οι αδυναμίες του μπαλέτου της ΕΛΣ, όπως η έλλειψη άνεσης σε κάποιες κινήσεις, οι μέτριες επιδόσεις στο συντονισμό και στις ευθυγραμμίσεις κλπ. Για αυτά αναφερθήκαμε εκτενέστερα στο προηγούμενο άρθρο μας για τον Καρυοθραύστη. Διαπιστώσαμε όμως ότι ολόκληρο το μπαλέτο σε κάθε νέα παράσταση παρουσιαζόταν βελτιωμένο σε σχέση με την προηγούμενη. Αυτό είναι ενδεικτικό της μεγάλης ανάγκης που έχουν οι καλλιτέχνες της ΕΛΣ για πολύ περισσότερες παραστάσεις και εμπειρίες ενώπιον κοινού.
Επί πλέον δεν μας άρεσε που είδαμε πρωταγωνίστρια να χορεύει απλοποιημένα κάποια δύσκολα σημεία της χορογραφίας. Είναι άξιο απορίας το ότι ο Ρενάτο Τζανέλλα επέτρεψε να συμβεί κάτι τέτοιο στο έργο του. Αν μάλιστα το συνδυάσουμε με τις αντίστοιχες παρατηρήσεις που είχαμε κάνει και στον Καρυοθραύστη, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχει κάποιο θέμα.
Ευτυχώς όμως παρακολουθήσαμε και καλές ερμηνείες κυρίως από πρωταγωνιστές:
Εξαιρετική ήταν η απόδοση της εξ Αργεντινής Nadia Muzyca στο ρόλο της Σταχτοπούτας. Έπαιξε όχι μόνο με την άνεση και την υψηλότατου επιπέδου πλαστικότητα των κινήσεών της, αλλά χρησιμοποίησε στην εντέλεια και το εκφραστικό της πρόσωπο. Έτσι σε κάθε στιγμή μετέδιδε στο κοινό τα συνεχώς μεταβαλλόμενα συναισθήματά της, όπως τα απαιτούσε ο ρόλος της. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μας προσφέρει μια Σταχτοπούτα αθώα, σεμνή, γλυκιά, αισιόδοξη και αξιαγάπητη, που άλλοτε προκαλούσε τη συγκίνηση και άλλοτε το γέλιο.
Δίπλα της ο έμπειρος και σταθερά συνεπής Ντανίλο Ζέκα, την υποστήριξε με επιτυχία, παρά τις ελάχιστες πρόβες που, προφανώς, μπόρεσαν να κάνουν μαζί.
Όμως εξέχουσα θέση στην επιτυχία του μπαλέτου είχε η εξαιρετική απόδοση του Στράτου Παπανούση. Απέδωσε κωμικά το ρόλο της κακιάς μητριάς με τον καλύτερο τρόπο και πρόσφερε άφθονο γέλιο στο κοινό. Ουσιαστικά αποτέλεσε το στυλοβάτη της ευθυμίας του έργου, έχοντας μεγάλη συμβολή στην επιτυχία του.
Ομοίως επιτυχής ήταν η ερμηνεία του επίσης σταθερά συνεπούς Αλεξάντερ Νέσκωφ στο ρόλο του «από μηχανής θεού» Γιόχαν Στράους του νεώτερου. Απέδωσε θαυμάσια το γενναιόδωρο πνεύμα του ρόλου, χωρίς να υστερήσει στην κίνηση.
Στον ίδιο ρόλο, το γενναιόδωρο πνεύμα απέδωσε επίσης καλά και ο Γιώργος Βαρβαριώτης.
Στους επίσης πρωταγωνιστικούς ρόλους των Α’ χορευτών της Όπερας της Βιέννης διακρίθηκαν η Ελεάνα Ανδρεούδη μαζί με τον Ίγκορ Σιάτζκο, που αποτέλεσαν ένα αρμονικό χορευτικό ζεύγος.
Όσον αφορά στους ρόλους των δύο κακών αδελφών της Σταχτοπούτας διακρίναμε, σε διαφορετικές διανομές ρόλων, την Ελεάνα Ανδρεούδη και την Πόπη Σακελλαροπούλου. Η τελευταία έχει αποσπάσει την προσοχή μας για την καλή της κίνηση και τη συνέπειά της, σε όλες τις παραστάσεις του χειμώνα που πέρασε.
Από τους υπόλοιπους ρόλους ξεχωρίσαμε τον Στέλιο Κατωπόδη στο ρόλο του Φθινοπώρου και τον Φώτη Διαμαντόπουλο στο ρόλο του Χειμώνα. Ο τελευταίος μάλιστα αξίζει ιδιαίτερης μνείας, γιατί εκτέλεσε μια δυσκολότερη χορογραφία από εκείνη που είχε εκτελεσθεί στη Βιέννη, όπου πρωτοπαρουσιάσθηκε το έργο του Ρενάτο Τζανέλλα.
Το παράξενα αθόρυβο πέρασμα μιας σπουδαίας μπαλαρίνας από την Ελλάδα
Η συνήθως πληθωρική σε ανακοινώσεις αυτοπροβολής ΕΛΣ, δεν διαφήμισε καθόλου την συμμετοχή της σπουδαίας Nadia Muzyca. Πρόκειται για μια πεπειραμένη μπαλαρίνα που τα έχει όλα. Παρότι η έλευσή της έγινε σχεδόν την τελευταία στιγμή, μάθαμε τη συμμετοχή της με μια απλή αλλαγή του ονόματος της πρωταγωνίστριας στον ιστότοπο της ΕΛΣ.
Έχουμε συνηθίσει στη χώρα μας καλλιτέχνες χαμηλού σχετικά επιπέδου να παρουσιάζονται σαν ημίθεοι. Είναι κρίμα και άξιο απορίας πως έγινε κάτι τέτοιο με μια πραγματικά υψηλού επιπέδου καλλιτέχνιδα.
Δυστυχώς όμως υπήρχαν άδεια καθίσματα στο Μέγαρο και στις τρεις φορές που παρακολουθήσαμε την παράσταση. Είναι άδικο να εμφανίζεται μια τέτοια χορεύτρια σε αίθουσα που δεν είναι γεμάτη. Με την κατάλληλη διαφήμιση θα μπορούσε να φέρει στο Μέγαρο τους απαιτητικούς εκείνους μπαλετόφιλους, που δεν παρακολουθούν το μπαλέτο της ΕΛΣ, γιατί, όπως ισχυρίζονται, δεν ικανοποιούνται από τις επιδόσεις των χορευτών.
Τα υπόλοιπα στοιχεία του έργου
Τα απέριττα και καλόγουστα σκηνικά, αλλά και τα εντυπωσιακής αισθητικής κοστούμια του Christian Lacroix, δένουν θαυμάσια με το πνεύμα του έργου και συμβάλλουν στην επιτυχία ης παράστασης.
Όσον αφορά στο σενάριο, ήδη έχουμε καταστήσει αντιληπτό πόσο συμβάλλει στην επιτυχία του έργου, με την ενδιαφέρουσα εξέλιξή του.
Σύνοψη – Επίλογος
Η παράσταση, χωρίς να εντυπωσιάζει χορογραφικά, καταφέρνει να αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις χάρη τόσο στην δομή της, που συντηρεί το ενδιαφέρον, όσο και στην ευθυμία που δημιουργεί.
Το έργο αυτό, το οποίο, όπως αναφέραμε, διαθέτει υπέροχη μουσική, αδικείται που δεν είναι τόσο γνωστό όσο το αντίστοιχο μπαλέτο Σταχτοπούτα του Σεργκέι Προκόφιεφ. Ελπίζουμε ότι η ΕΛΣ θα το εντάξει στο ρεπερτόριό της για να το ξαναδούμε.
Στην επιτυχία των παραστάσεων του «Μεγάρου» άφησαν τη δική τους σφραγίδα η Nadia Muzyca, στις παραστάσεις που συμμετείχε και ο Στράτος Παπανούσης.
Ο Ρενάτο Τζανέλλα, που με τις χορογραφικές του επιλογές διαφωνήσαμε στα άρθρα μας για τη Λίμνη των Κύκνων και τον Καρυοθραύστη, αποχωρεί από Διευθυντής του μπαλέτου της ΕΛΣ. Με αυτό το έργο που μας παρουσίασε μας αφήνει όμορφες εντυπώσεις. Του ευχόμαστε τα καλύτερα.
