Η εφεύρεση του εμπορίου
Αγορά, χρήμα και Δημοκρατία στην αρχαία Ελλάδα
Συγγραφέας: Καρλ Πολάνυι
Σελ. 280
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Μέχρι την ανάδυση της αθηναϊκής δημοκρατίας, ο πατριαρχικός οίκος και το ανατολικό δεσποτικό κράτος συνιστούσαν τις δυο υπαρκτές εναλλακτικές επιλογές για την οικονομική διακυβέρνηση των αρχαίων κοινωνιών. Ο Καρλ Πολάνυι –που θα εμπνευστεί σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική σκέψη του Αριστοτέλη– καταδεικνύει μια άγνωστη, εν πολλοίς, θεμελιώδη παράμετρο της μεγάλης συνεισφοράς των αρχαίων Ελλήνων στον ανθρώπινο πολιτισμό: πράγματι, οι Έλληνες, παράλληλα με τα επιτεύγματά τους στην τέχνη, τη φιλοσοφία και την πολιτική, θα «εφεύρουν» και το εμπόριο. Πρώτη η Αθήνα στηρίχτηκε στα εμπορικά δίκτυα για την ικανοποίηση των υλικών αναγκών της πόλεως· επρόκειτο για μια εκδοχή πρώιμης αγοράς, κοινωνικά ελεγχόμενης από τους δημοκρατικούς μηχανισμούς του Δήμου. Εξάλλου, το εσωτερικό εμπόριο, για την κατανάλωση των πολιτών, διαφοροποιούνταν ριζικά από το εξωτερικό εμπόριο το οποίο ρυθμιζόταν κατ’ εξοχήν από το κράτος και διεξαγόταν χρησιμοποιώντας διαφορετικές νομισματικές μονάδες. Το επόμενο βήμα θα πραγματοποιηθεί στην Αλεξάνδρεια· η ελληνιστική Αίγυπτος θα διαμορφώσει για πρώτη φορά στον κόσμο μια «παγκόσμια αγορά», όπου η προσφορά και η ζήτηση θα ρυθμίζουν τις τιμές των εμπορευμάτων σε όλη την ανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτή την πρωτοπόρα μελέτη, ο Καρλ Πολάνυι, ο συγγραφέας του Μεγάλου Μετασχηματισμού, καταδεικνύει πως η κλασική αντίληψη του ελληνικού μέτρου βρήκε την έκφρασή της και στο πεδίο της οικονομικής διακυβέρνησης, αναδεικνύοντας έναν τρίτο δρόμο μεταξύ της ολιγαρχίας και του κρατικού δεσποτισμού. Αυτή η οικονομική πολιτική θα επιτρέψει εξάλλου στη μεγάλη μάζα των μικροϊδιοκτητών του άστεως και της υπαίθρου να διατηρήσει έναν υψηλό βαθμό συμμετοχής στις αποφάσεις και τη διαχείριση της εξουσίας.
Ο Καρλ Πολάνυι, Ούγγρος φιλόσοφος, ανθρωπολόγος, από τους πρωτοπόρους της ιστορικής κοινωνιολογίας, γεννήθηκε το 1886, και σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης. Στα φοιτητικά του χρόνια, ιδρύει μια ριζοσπαστική ομάδα φοιτητών (Κύκλος Γαλιλαίος), και συνδέεται με τον Καρλ Μάνχαιμ και τον Γκεόργκι Λούκατς.
Ιδρυτικό μέλος του ουγγρικού Ριζοσπαστικού Κόμματος συμμετείχε στην Επανάσταση των Χρυσανθέμων, η οποία θα εγκαθιδρύσει την βραχύβια λαϊκή δημοκρατία της Ουγγαρίας με πρωθυπουργό τον Μιχάλι Κάρολι.
Το 1920, εγκαταλείπει την Βουδαπέστη, μετά την κομμουνιστική επανάσταση του Μπέλα Κουν και μεταβαίνει στην Βιέννη όπου διαμένει μέχρι το 1933, έτος ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία· τότε φεύγει για το Λονδίνο, αρχικά, και εν συνεχεία για τις ΗΠΑ, όπου και εκδίδεται το 1944 το γνωστότερο έργο του, Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός.
Όταν αρχίζει ο ψυχρός πόλεμος εγκαθίσταται στο Οντάριο του Καναδά, όπου εργάζεται πάνω στις οικονομικές πρακτικές των προνεωτερικών κοινωνιών, μέχρι τον θάνατό του το 1964. Μεταθανάτια, εκδίδονται χειρόγραφες εργασίες του – μεταξύ αυτών και Ο βίος του ανθρώπου (1977) απ’ όπου και το κείμενο της παρούσας έκδοσης.
Κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία. Για ηλεκτρονικές παραγγελίες επισκεφτείτε την σελίδα των Εναλλακτικών Εκδόσεων
1 ΣΧΟΛΙΟ
Το περιεχόμενο του βιβλίου είναι περισσότερο ιστορικό παρά πολιτικό – κοινωνιολογικό, κάτι που το διαπίστωσα με ευχάριστη έκπληξη, επειδή έτσι ταιριάζει και καλύτερα στα προσωπικά μου ενδιαφέροντα! Η μετάφραση είναι εξαιρετική, και κυρίως οι υποσημειώσεις βοηθούν πάρα πολύ, το καθιστούν αυτοτελές. Το διαβάζει κανείς στην καφετέρια ή στην παραλία. Δεν χρειάζεται να έχει το internet ή την εγκυκλοπαίδεια “υπό μάλης αρμ” για να ελέγχει κάθε λίγο που βρισκόταν η τάδε αρχαία πόλη ή περιοχή, ή να υπενθυμηθεί το δείνα ιστορικό ή μυθολογικό περιστατικό. Συγχαρητήρια, λοιπόν, και ευχαριστίες γι’ αυτή τη δουλειά.