Το γεράκι κι ο χιονάνθρωπος

895

Τίμοθι Χάτον και Σον Πεν όταν υποδύονταν τους Μπόις και Λη στην ταινία Το Γεράκι και ο Χιονάνθρωπος (1985) 

Η πιο απίστευτη ιστορία κατασκοπίας της δεκαετίας του ’80

“You’ve got no choice,
Feel like Christopher Boyce”.
Moon Palace, Luna

Συνήθως η λέξη κατάσκοπος φέρνει στο νου φιγούρες τύπου Τζέιμς Μποντ με υπερσύγχρονα μέσα καταγραφής και παρακολούθησης ή υψηλά ιστάμενους δημόσιους λειτουργούς, όπως ο Κιμ Φίλμπυ, που δρουν αθόρυβα για χρόνια χωρίς να εγείρουν υποψίες.

Με βάση τα παραπάνω, η εκπληκτική περίπτωση των Κρίστοφερ Μπόις και Άντριου Λη αποτελεί σίγουρα παράδοξο και ταυτόχρονα απόδειξη ότι στον κόσμο της διεθνούς κατασκοπίας τα πάντα είναι πιθανά. Προφανώς, οι χιλιάδες περιπτώσεις επιτυχούς κατασκοπίας που δεν αποκαλύφθηκαν ποτέ και οι κρυφές επιχειρήσεις που λαμβάνουν χώρα σ’ ολόκληρο τον κόσμο καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, συνηγορούν, με εκκωφαντική σιωπή, στο παραπάνω συμπέρασμα. Κάθε δίκτυο που εξαρθρώνεται προκαλεί το ενδιαφέρον για τα κίνητρα, τα μέσα και τις υπόγειες διαδρομές των μελών του, αλλά η δράση των Μπόις και Λη ξεπέρασε ακόμη και τη φαντασία του μαιτρ του είδους, Τζον Λε Καρέ.
Αρχικά πρέπει να αναφερθεί ότι αυτό που ένωσε τους Μπόις και Λη ήταν η παιδική τους φιλία. Μεγαλώνοντας στο εύπορο προάστιο του Πάλος Βέρντες του Λος Άντζελες, οι δύο έφηβοι έκαναν παρέα ασχολούμενοι με δύο διαφορετικά «χόμπι». Ο Μπόις λάτρευε τα γεράκια και την ιερακοθηρία και ο Λη τα ναρκωτικά. Με βάση τις ενασχολήσεις τους στο λύκειο, ο Μπόις είχε το ψευδώνυμο «Γεράκι» κι ο Λη ήταν γνωστός ως «Χιονάνθρωπος», λόγω της προτίμησής του στην κολομβιανή κοκαΐνη. Με την αποφοίτηση από το λύκειο, ο Μπόις, που είχε πετύχει σκορ IQ 147, πέρασε τις εισαγωγικές εξετάσεις για το κολέγιο και ο Λη έγινε, τι άλλο, έμπορος ναρκωτικών. Οι δυο τους θα συνεχίσουν να κάνουν παρέα, καθώς ο Μπόις θα μετεγγράφεται άσκοπα από κολέγιο σε κολέγιο ως αιώνιος φοιτητής και ρέμπελος.
Κάπου εκεί επενέβη ο πατέρας του Μπόις (πρώην αξιωματούχος του FBI και της βιομηχανίας αεροσκαφών), ο οποίος, ανησυχώντας για το μέλλον του γιου του και τον άσωτο βίο του, χρησιμοποίησε τις διασυνδέσεις του για να του εξασφαλίσει το 1974 μια θέση στον Όμιλο Αμυντικών και Διαστημικών Συστημάτων TRW στο Ρεντόντο Μπιτς της Καλιφόρνιας. O υιός Μπόις αποδείχθηκε πανέξυπνος και σε σύντομο χρονικό διάστημα είχε μετατεθεί στην περίφημη «Μαύρη Κρύπτη» της εταιρείας, ένα θωρακισμένο υπόγειο στο οποίο διεκπεραιώνονταν εκατοντάδες άκρως απόρρητα σήματα σε καθημερινή βάση. Μια μέρα στα χέρια του Μπόις θα πέσει ένα διαβαθμισμένο σήμα της ΣΙΑ, στο οποίο γίνεται λόγος για ενέργειες της υπηρεσίας προς απομάκρυνση από την εξουσία του πρωθυπουργού της Αυστραλίας, Γκάου Ουίτλαμ, λόγω της αντιαμερικανικής του στάσης.
Αρχικά, ο Μπόις δεν θα δώσει ιδιαίτερη σημασία στο σήμα, αλλά τις επόμενες ημέρες θα περάσουν από τα χέρια του επιπλέον σήματα της ΣΙΑ, που περιγράφουν πως ο Ουίτλαμ επιθυμεί το κλείσιμο της αμερικανικής βάσης επικοινωνιών του Πάιν Γκαπ και βήματα για τον εκβιασμό και την εξουδετέρωσή του. (Σημειωτέον ότι, λίγους μήνες αργότερα, ο κυβερνήτης της Αυστραλίας σερ Τζον Κερ, ο οποίος στα σήματα της ΣΙΑ αναφερόταν ως «ο άνθρωπός μας», έριξε την κυβέρνηση Ουίτλαμ και έθεσε ένα βολικό τέλος στην απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα). Κανείς δεν ξέρει τι συνέβη μέσα στο κεφάλι του Μπόις μετά την ανάγνωση των σημάτων. Ο ίδιος, στο βιβλίο του Η άγνωστη ιστορία του γερακιού και του χιονάνθρωπου, ισχυρίζεται ότι «έχασε κάθε πίστη στην κυβέρνηση των ΗΠΑ και αποφάσισε να κάνει κάτι γι’ αυτό».
Εν πάση περιπτώσει, αποφάσισε να μην προσεγγίσει τα ΜΜΕ, αλλά να έρθει σε επαφή με την κυβέρνηση της ΕΣΣΔ και να της παράσχει τις διαβαθμισμένες πληροφορίες που περνούσαν από τα χέρια του με το αζημίωτο. Επειδή ο ίδιος έπρεπε να είναι στο πόστο του στην TRW καθημερινά, ανακοίνωσε το σχέδιό του στον πιστό του φίλο τον Χιονάνθρωπο, ο οποίος δέχτηκε ενθουσιωδώς να πάρει μέρος στο σχέδιο. Αργότερα ο Λη θα δήλωνε ότι ήταν τελείως μαστουρωμένος όταν του ανακοινώθηκε το σχέδιο αλλά, μάλλον, δεν έχει καμία σημασία. Αυτό που έχει σημασία ήταν πρώτον ότι ο Λη ήταν ο ίδιος χρήστης του «εμπορεύματος» που διακινούσε και, δεύτερον, οι αυταπάτες μεγαλείου που είχε από καιρού εις καιρό. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά τον καθιστούσαν τελείως ακατάλληλο για κατασκοπευτική δουλειά.
Παρ’ όλα αυτά, ο Μπόις τον εμπιστεύτηκε και τον Μάιο του ’75 πετούσε για την Πόλη του Μεξικού, όπου παρέδωσε το πρώτο πακέτο πληροφοριών στη σοβιετική πρεσβεία. Θα ακολουθούσαν κι άλλα παρόμοια ταξίδια, με κάθε πακέτο να τιμάται περί τα 70 χιλιάδες δολάρια και τον Λη να κάνει ταυτόχρονα και λαθρεμπόριο ηρωίνης, απογειώνοντας τα κέρδη. Φαίνεται πως σε κάποια φάση ο Λη το έχασε τελείως κι έφτασε στο σημείο να προτείνει στους Σοβιετικούς να τον βοηθήσουν στο λαθρεμπόριο ναρκωτικών, μεταφέροντας ποσότητες κοκαΐνης από το Περού στη σοβιετική πρεσβεία στο Μεξικό μέσα σε διπλωματικούς σάκους. Η απάντηση, κατά τον Λη, ήταν ένα ξερό νιετ.
Η επικερδής δουλειά με τους Σοβιετικούς θα τελείωνε απότομα τον Γενάρη του ’77, όταν ο Λη συνελήφθη τυχαία στο Μεξικό ως ύποπτος για τον φόνο ενός αστυνομικού. Στην ανάκριση που ακολούθησε, ο Λη τα ομολόγησε όλα, με αποτέλεσμα την έκδοσή του στις ΗΠΑ και τη σύλληψη του συνεργάτη του, Μπόις. Στη δίκη που ακολούθησε, ο Μπόις τιμωρήθηκε με 40 χρόνια φυλακή και ο Λη με ισόβια κάθειρξη. Η υπόθεση, μάλλον, θα τελείωνε εκεί, αλλά ο Μπόις δεν είχε πει την τελευταία του λέξη. Στις 21/1/80 απέδρασε από τη φυλακή υψίστης ασφαλείας του Λόμποκ έρποντας μέσα από σωληνώσεις και αποχετεύσεις και αφήνοντας πίσω του ένα ομοίωμα του εαυτού του από πεπιεσμένο χαρτί. Για τον επόμενο ενάμιση χρόνο θα λήστευε πάνω από 17 τράπεζες στο Άινταχο και την Ουάσιγκτον μαζεύοντας ένα μη ευκαταφρόνητο ποσό χρημάτων. Είχε μάλιστα και το περισσό θράσος να γραφτεί σε σχολή πιλότων ελικοπτέρων, σχεδιάζοντας να εκτελέσει αποστολή απελευθέρωσης του φίλου του Λη, που τότε βρισκόταν έγκλειστος επίσης στο Λόμποκ.
Τελικά, θα τον κάρφωνε ένας από τους συνεργάτες του στις ληστείες και θα άρπαζε 27 επιπλέον χρονάκια στα 40 της πρώτης καταδίκης του. Με τον Λη να εκτίει ισόβια και την ημερομηνία λήξης της ποινής του Μπόις στα 2046, κάποιος θα περίμενε και οι δυο τους να τελειώσουν τις ημέρες τους στη φυλακή, αλλά η τύχη ήταν με το μέρος τους. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, μια νεαρή δικηγόρος-ακτιβίστρια ονόματι Κέιτ Μιλς ενδιαφέρθηκε για την υπόθεση του Λη και άρχισε να εργάζεται για την απελευθέρωσή του. Η έρευνά της την έφερε σε επαφή με τον Μπόις και ανέλαβε κι αυτόν, συνδεόμενη συναισθηματικά μαζί του. Δούλεψε νυχθημερόν, ερχόμενη σε επαφή με γερουσιαστές που είχαν συνεργαστεί με τον Μπόις -όταν αυτός είχε καταθέσει στη Μόνιμη Επιτροπή Ερευνών της Γερουσίας σχετικά με την αποτροπή εσωτερικών απειλών ασφαλείας- και κατάφερε να πετύχει την αποφυλάκιση με αναστολή της ποινής, του Λη το 1998 και του Μπόις το 2002.
Ο Λη βγήκε από τη φυλακή έχοντας αφήσει πίσω του τις εξαρτήσεις και προσελήφθη στην εταιρεία παραγωγής του Σον Πεν. Όσο για τον Μπόις, την πρώτη κιόλας μέρα της αποφυλάκισής του αγόρασε ένα γεράκι. Την επόμενη χρονιά παντρεύτηκε την Κέιτ Μιλς και μετακόμισε στα δάση του Όρεγκον δηλώνοντας: «Έφαγα είκοσι πέντε χρόνια από τη ζωή μου στη φυλακή γιατί είχα κάτι ανεμόμυλους να κυνηγήσω. Τώρα ήρθε η ώρα να ανταλλάξω τους μώλωπές μου με ένα ζευγάρι φτερά».