Η Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή

Μετά από δύο εβδομάδες σκληρών διαπραγματεύσεων έληξε άλλη μία, η 24η, ετήσια Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ (COP24) για την κλιματική αλλαγή, που φέτος διοργανώθηκε στο Κατοβίτσε της Πολωνίας.

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου από την Ρήξη φ. 149

Ως είθισται τα τελευταία χρόνια, βασικός στόχος της Συνόδου Κορυφής παρέμεινε ο περιορισμός στις επόμενες δεκαετίες της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους δύο βαθμούς. Το καινούριο αυτήν τη φορά ήταν η αποδοχή ενός «εγχειριδίου κανόνων διαφάνειας» και πρακτικής εφαρμογής της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 για το κλίμα, στην οποία βιομηχανικές και υπό ανάπτυξη χώρες υποσχέθηκαν ότι θα αντιμετωπίσουν από κοινού το κατ’ εξοχήν πρόβλημα των κλιματικών αλλαγών. Κανόνες που, παρά τις πολλές εξαιρέσεις και υποσημειώσεις, θα πρέπει να εφαρμοστούν από τα κράτη-μέλη και ειδικότερα ως προς τον τρόπο παρουσίασης των σχεδίων τους και των επιτευγμάτων τους στην προσπάθεια να υλοποιηθούν οι στόχοι της συμφωνίας του 2015.
Σε ένδειξη καλής θέλησης μάλιστα, κάποιοι έσπευσαν ήδη στη διάρκεια της συνόδου, να δώσουν το καλό παράδειγμα. Έτσι, η Μελβούρνη και το Σύδνεϋ υποσχέθηκαν ότι μελλοντικά παραιτούνται από τη χρήση ενέργειας που θα βασίζεται στη καύση του «βασιλιά άνθρακα», ενώ ορισμένες αναπτυξιακές τράπεζες δήλωσαν ότι στο εξής θα παρέχουν μόνο δάνεια «φιλικά προς την κλιματική προστασία». Επίσης, λίγες μόνο ημέρες αφότου οι σύνεδροι από 196 χώρες αποχώρησαν από το Κατοβίτσε, τα κράτη της ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησαν να μειωθούν έως το 2030 κατά 37,5 % οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από τα νέα αυτοκίνητα. Μία εκ των πραγμάτων πολύ σημαντική απόφαση για το μέλλον των μεταφορικών μέσων, η οποία, όπως αναμενόταν, προκάλεσε αναταράξεις και προβληματισμούς. Αυτό που για κάποιους θεωρείται ένα σωστό περαιτέρω βήμα για την αντιμετώπιση της παρατηρούμενης αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη και ορθή διευθέτηση της αυτοκινητοβιομηχανίας, για κάποιους άλλους αποτελεί μια αυταρχική απόφαση, με αποκλειστικό στόχο την προώθηση της ηλεκτροκίνησης ή τουλάχιστον την επιβολή των υβριδικών κινητήρων.
Στο τέλος, όλοι οι συμμετέχοντες στη σύνοδο του Κατοβίτσε πανηγύρισαν σχεδόν έξαλλα για αυτή την «επιτυχία» τους, παρότι, για μια ακόμα φορά, το όλο σκηνικό εξελίχθηκε στο πλαίσιο της περιβόητης παγκόσμιας συναίνεσης, του μινιμαλισμού και των παραδοσιακά συμβιβαστικών διατυπώσεων. Ευχαριστημένοι έμειναν και οι εκπρόσωποι των φτωχών χωρών που θίγονται άμεσα από τις συντελούμενες αλλαγές, αν και ανέμεναν περισσότερη αξιοπιστία εκ μέρους των πλουσίων και κυρίως πολύ περισσότερα από τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια που υποσχέθηκαν ότι θα προσφέρουν ετησίως οι βιομηχανικές χώρες στον αγώνα προσαρμογής της ανθρωπότητας στα νέα κλιματικά δεδομένα.
Αντίθετα, για τους ακτιβιστές υπερασπιστές του κλίματος στο Κατοβίτσε επανήλθαν τα ρήγματα του παρελθόντος, όπως και η μαζική απώλεια εμπιστοσύνης που υποτίθεται πως είχε κερδηθεί στην «ιστορική» Συμφωνία του Παρισιού. Δικαιολογημένα, καθώς τρία χρόνια μετά ακόμη και χώρες-πρότυπα, όπως η Γερμανία και η Αυστρία, δεν πετυχαίνουν τους στόχους που υποσχέθηκαν, ενώ η μη εποικοδομητική στάση των ΗΠΑ και, τελευταία, της Βραζιλίας, αλλά και ο σκληρός εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας, επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το άσχημο κλίμα. Πολύ περισσότερο που η συμμετοχή του «βρόμικου», αλλά και εύκολα προσιτού άνθρακα στην παγκόσμια ενέργεια θα παραμένει σε υψηλά επίπεδα, στο 25% το 2023 (από 27% το 2017), καθώς οι όποιες μειώσεις στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική αντισταθμίζονται από την έντονη ζήτηση στην Ινδία, την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία. Ή για το ότι οι αερομεταφορές το 2018, ιδιαίτερα για τουριστικούς λόγους, έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι τα αεροπορικά ταξίδια είναι εξόχως επιβαρυντικά για το κλίμα λόγω μεγάλων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Αξιοσημείωτο είναι όμως και το γεγονός ότι, ενώ συμβαίνουν όλα αυτά και ενώ είναι σαφές ότι από τα δέκα πιο θερμά έτη που έχουν καταμετρηθεί τα εννέα ήταν στον 21ο αιώνα, όλο και πιο ισχυρή γίνεται η φωνή των αρνητών της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Η μόνιμη επωδός είναι ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια τεράστια απάτη της παγκόσμιας οικονομικής ολιγαρχίας υπό τη σκέπη του ΟΗΕ και ότι η παρατηρούμενη άνοδος της θερμοκρασίας συνιστά απλώς ένα συνεχώς επαναλαμβανόμενο γεγονός στην ιστορία της γης. Στους αρνητές προστέθηκε τελευταία και η Βραζιλία, θέτοντας στην κλιματική αντιπαράθεση μάλιστα και ένα «ιδεολογικό πρόσημο»: Ο μελλοντικός ΥΠΕΞ της Βραζιλίας και οπαδός του Τραμπ ισχυρίζεται ότι ο παράγοντας που έχει επηρεάσει το επιστημονικό δόγμα για την κλιματική αλλαγή είναι ο μαρξισμός! Έτσι, η Βραζιλία, προφασιζόμενη «εσωτερικούς λόγους», ανακοίνωσε ότι δεν θα φιλοξενήσει τη επόμενη σύνοδο COP25 για το κλίμα το 2019, η οποία τελικά θα πραγματοποιηθεί στη Χιλή.
Εν κατακλείδι, ούτε η σύνοδος του Κατοβίτσε αποτελεί σημείο καμπής στην παγκόσμια περιβαλλοντική πολιτική. Οι ειδικοί επισημαίνουν πάντως πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το κλίμα είναι ότι χρηματικές ροές δισεκατομμυρίων δολαρίων αντί να κατευθύνονται σε φτωχές σε παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα τεχνολογίες και βιομηχανικούς τομείς, τελικά διατίθενται για τις έντονες. Γι’ αυτό, εκτός από τη διαφανή και έντιμη «εμπορία ρύπων» ζητούν να υπάρξει και «πλανητική» τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ενδεικτική είναι και η «μινιμαλιστική» άποψη διπλωματών περιβαλλοντικών ζητημάτων που εύχονται ότι το «εγχειρίδιο κανόνων» θα μπορέσει εν τέλει να λειτουργήσει ως μέσο πίεσης του ενός εναντίον του άλλου, ώστε τελικά να ακολουθήσουν και πράξεις όπως μέτρα δραστικής μείωσης εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται κυρίως κατά την καύση του άνθρακα και του πετρελαίου, ή από δραστηριότητες όπως η κτηνοτροφία.