του Fehim Tastekin δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο του Σωτήρη Δημόπουλου
Παρά τις νέες προκλήσεις που έχει δημιουργήσει η διάδοση του κορονοϊού, η Τουρκία συνεχίζει την ανάπτυξη στρατευμάτων στο Ιντλίμπ της Συρίας και διατηρεί το στενό γράπωμα των περιοχών ανατολικά του Ευφράτη.
Η Άγκυρα έχει μεταφέρει έναν αριθμό στρατιωτικών οχημάτων και πυρομαχικών στο Ιντλίμπ, αυξάνοντας, μέχρι τις 8 Απριλίου, τον αριθμό των στρατιωτικών παρατηρητηρίων, στον τελευταίο προμαχώνα των ανταρτών, σε 53. Η αυξανόμενη στρατιωτική δραστηριότητα της Τουρκίας στο Ιντλίμπ δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένης της πιθανής επικείμενης επιχείρησης εντός και γύρω από τον θύλακα για να ανοίξει εκ νέου ο αυτοκινητόδρομος Μ4 και να δημιουργηθεί ένας διάδρομος ασφαλείας και στις δύο πλευρές του στρατηγικού άξονα, όπως απαιτείται από τη συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας. Η συμφωνία, που υπεγράφη στη Μόσχα στις 5 Μαρτίου, προβλέπει την κατάπαυση των εχθροπραξιών, υπό τον όρο ότι θα συνεχιστεί η προσπάθεια για την εξάλειψη των τρομοκρατικών ομάδων. Ωστόσο, υπήρξε κλιμάκωση σε ένα άλλο μέτωπο.
Οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία και έχουν αναπτυχθεί ανατολικά του Ευφράτη, σε μια περιοχή που έχει τεθεί υπό τον τουρκικό έλεγχο στην επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» έχουν αυξήσει τις επιθέσεις τους εναντίον των, υπό κουρδική ηγεσία, Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) και των κυβερνητικού στρατού (SAA).
Η πανδημία του κορονοϊού βρίσκεται στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης, όχι μόνον στις περιοχές της αυτόνομης διοίκησης της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας όπου την ηγεσία την έχουν οι Κούρδοι, αλλά και στην ελεγχόμενη από την Τουρκία περιοχή μεταξύ του Tell Abyad και του Ras al-Ain στα ανατολικά του Ευφράτη. Η πανδημία αναμένετο να επιβραδύνει τις μάχες και εκεί. Ωστόσο, οι επιθέσεις δεν έχουν διακοπεί ούτε λόγω της πανδημίας, ούτε από τις διενέξεις μεταξύ των φατριών εντός του Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA), που υποστηρίζεται από την Τουρκία. Αυξάνεται, επίσης, και η δυσαρέσκεια των Σύριων μαχητών από την διακοπή της μισθοδοσίας τους από την Τουρκία.
Τον Μάρτιο, καθώς η πανδημία προκάλεσε παγκόσμια αναταραχή, έλαβαν χώρα συγκρούσεις στην συγκεκριμένη περιοχή, ιδίως γύρω από τους οικισμούς Tell Abyad, Ain Issa και Tell Tamer. Τον Απρίλιο σημειώθηκε αύξηση της βίας.
Οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία και εδρεύουν στο Ras al-Ain βομβαρδίζουν χωριά στην, κυρίως, χριστιανική πόλη Tell Tamer, η οποία βρίσκεται στον αυτοκινητόδρομο Μ4, σε απόσταση περίπου 37 χιλιομέτρων από το Ras al-Ain. Αλλά και οι οικισμοί Ain Issa και Tell Abyad βρίσκονται στο στόχαστρο. Η συχνότητα των συγκρούσεων δείχνει μια στρατηγική σύγκρουσης χαμηλής έντασης.
Σύμφωνα με τοπικές αναφορές, οι αντάρτες που υποστηρίζονται από την Τουρκία κτύπησαν αρκετά χωριά και πόλεις κοντά στο Tell Abyad και στο Ain Issa με όλμους και βλήματα του πυροβολικού από την 1η έως στις 16 Μαρτίου. Ένας πολίτης και ένας Σύριος στρατιώτης τραυματίστηκαν από τους βομβαρδισμούς κοντά στο Tell Abyad και Ain Issa στις 15 και 16 Μαρτίου.
Η ένταση κλιμακώθηκε έτι περαιτέρω το δεύτερο μισό του Μαρτίου με τον βομβαρδισμό της, κυρίως, ασσυριακής πόλης Tell Tamer. Την 1η Απριλίου, βομβαρδίστηκαν τα χωριά Kafr Hamra και Umm al Kayf κοντά στο Tell Tamer, καθώς και η Rabia κοντά στο Ras al-Ain, τραυματίζοντας 3 γυναίκες, πολίτες. Στις 2 Απριλίου, δέχθηκαν πυρά τα χωριά Umm al Kayf, Abosh, Qabr, Rubaiyat και Tal al-Ward κοντά στο Tell Tamer. Σύμφωνα με τοπικές πηγές, 2 Σύριοι στρατιώτες σκοτώθηκαν και 2 άλλοι τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στο Abosh και το Qabr. Το τουρκικό κρατικό πρακτορείο Anadolu έδωσε μια διαφορετική καταγραφή, αναφέροντας ότι σκοτώθηκαν 4 μαχητές του SDF και 2 στρατιώτες της Συρίας. Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι 10 μαχητές των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) είχαν «εξουδετερωθεί» σε μια επιχείρηση που διεξήχθη από Τούρκους «κομάντο» στην περιοχή της «Πηγής Ειρήνης».
«Οι τρομοκράτες επρόκειτο να εξαπολύσουν μια επίθεση με στόχο να διαταράξουν την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή», ανέφερε η δήλωση, χωρίς να παρέχει περαιτέρω λεπτομέρειες. Σε άλλη δήλωση την ίδια ημέρα, το υπουργείο ανακοίνωσε ότι τέσσερις ακόμη μαχητές YPG είχαν «εξουδετερωθεί».
Οι επιθέσεις εναντίον των θέσεων του SDF στο Tell Abyad και στο Tell Tamer συνεχίστηκαν μέχρι και την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου. Ως απάντηση, το ισχυρό Ασσυριακό Στρατιωτικό Συμβούλιο (MFS) στο Tell Tamer και οι Μονάδες Προστασίας Khabur (Khabur Guards– πολιτοφυλακή των Ασσυρίων, στην κοιλάδα Khabur της επαρχίας Χασάκα) εντάχθηκαν στις αντεπιθέσεις που διενεργεί ο SDF.
Στις 4 Απριλίου, το τουρκικό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι 24 μαχητές είχαν «εξουδετερωθεί», χωρίς να δώσει λεπτομέρειες σχετικά με την ώρα και τις τοποθεσίες των επιχειρήσεων. Φυσικά, οι κουρδικές πηγές δεν έχουν επιβεβαιώσει αυτά τα στοιχεία.
Όταν η Τουρκία ξεκίνησε την επιχείρηση “Πηγή Ειρήνης», τον Οκτώβριο του 2019, εναντίον των κουρδικών ομάδων της Συρίας, οι πολίτες που διέφυγαν από τα χωριά μεταξύ του Ain Issa και του Tell Abyad κατέφυγαν στη Raqqa, ενώ αυτοί από τον Tell Tamer διασπάρθηκαν σε όλη την επαρχία της Hasakah. Τώρα που η επιχείρηση έχει τελειώσει, προσπαθούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, αλλά αποθαρρύνονται από τα πυρά του πυροβολικού και οι πρόσφατες συγκρούσεις λέγεται ότι έχουν οδηγήσει σε νέους εκτοπισμούς από ορισμένα χωριά.
«Η περιοχή βρίσκεται υπό καταιγισμό πυρών, ώστε να αποτραπεί η επιστροφή των πολιτών στα χωριά τους. Αναμέναμε ότι το ξέσπασμα του κορονοϊού θα σταματούσε τις συγκρούσεις και θα φέρει κάποια ομαλότητα στην περιοχή, αλλά οι επιθέσεις αυξάνονται», δήλωσε στο Al-Monitor αξιωματούχος της κουρδικής διοίκησης στη βορειοανατολική Συρία. «Οι επιθέσεις επηρεάζουν περίπου 15 χωριά και υπονομεύουν τις προσπάθειες της αυτόνομης διοίκησης για τον περιορισμό του κορονοϊού».
Οι επιθέσεις αυτές έχουν, επίσης, οδηγήσει σε εικασίες σχετικά με το μήπως ο Ερντογάν εξακολουθεί να στοιχηματίζει στις μέχρι στιγμής αποτυχημένες προσπάθειές του να πετύχει τον έλεγχο όλης της ζώνης των 911 χιλιομέτρων που εκτείνεται κατά μήκος τουρκο-συριακών συνόρων αλλά και των πετρελαιοφόρων κοιτασμάτων του Deir ez–Zor, που ελέγχεται από το SDF. Η τουρκική επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» τον Οκτώβριο είχε ως στόχο να δημιουργήσει μια ασφαλή ζώνη κατά μήκος των βόρειων συνόρων της σπαρασσόμενης από τον πόλεμο Συρίας, και εκεί να εγκαταστήσει μερικούς από τους 3,6 εκατομμύρια πρόσφυγες που φιλοξενεί η Τουρκία. Ωστόσο, οι συμφωνίες που έκανε η Τουρκία με τις Ηνωμένες Πολιτείες στις 17 Οκτωβρίου και με τη Ρωσία στις 22 Οκτωβρίου για να παύσει η επιχείρηση περιόρισαν την τουρκική περιοχή ελέγχου σε μια έκταση με βάθος 32 χιλ., μεταξύ του Tell Abyad και του Ras al-Ain. Η κλιμάκωση θεωρείται μια προσπάθεια της Τουρκίας να διατηρήσει ζωντανά τα αρχικά σχέδια της. Η απόφαση του τουρκικού Υπουργείου Άμυνας να ελαττώσει τις κινήσεις των στρατού φαίνεται ότι δεν αφορά το συριακό μέτωπο.
Εν τω μεταξύ, η δυσαρέσκεια και η αναστάτωση φαίνεται να αυξάνονται μεταξύ των υποστηριζόμενων από την Τουρκία φατριών του SNA. Στις 5 Απριλίου, περίπου 60 μαχητές πραγματοποίησαν διαμαρτυρία στο Tell Abyad, απαιτώντας από την Τουρκία να πληρώσει τους καθυστερημένους μισθούς τους και να επιτρέψει στους μαχητές να περάσουν δυτικά του Ευφράτη. Παρόμοια αιτήματα εγέρθηκαν και στις 17 Μαρτίου, όταν ένοπλοι πολιτοφύλακες πραγματοποίησαν διαδήλωση, κλείνοντας τον δρόμο που συνδέει το Tell Abyad με το Ras al-Ain. Απαίτησαν, επίσης, εναλλαγή των στρατιωτικών δυνάμεων που αναπτύχθηκαν στις περιοχές των επιχειρήσεων «Ασπίδα του Ευφράτη» και «Κλάδος Ελαίας» [που βρίσκονται δυτικά του Ευφράτη], καθώς και αυτές της «Πηγής Ειρήνης». Η Τουρκία έχει λάβει ορισμένα μέτρα σε οδικούς κόμβους στο Tell Abyad και στο Ras al-Ain για να εμποδίσει την είσοδο του ιού στην περιοχή και οι άνθρωποι εξακολουθούν να φοβούνται ότι θα παγιδευτούν στην περιοχή της «Πηγής Ειρήνης», η οποία δεν διαθέτει κατάλληλες υπηρεσίες υγείας.
Οι ρήξεις μεταξύ των διαφόρων φατριών του SNA ξεχωρίζουν ως ένα άλλο παράδειγμα της αναταραχής. Μια φιλονικία για τα σπίτια και τις επιχειρήσεις, που η πολιτοφυλακή τα βλέπει ως λάφυρα πολέμου, εξελίχθηκε σε ένοπλη σύγκρουση στην πόλη Kharabat στο Ras al–Ain, τη νύχτα της 5ης Απριλίου. Ώρες συγκρούσεων άφησαν οκτώ μέλη της πολιτοφυλακής νεκρά. Τα επεισόδια λεηλασίας, παρόμοια με αυτά που συνέβησαν στον πρώην κουρδικό θύλακα του Αφρίν, λαμβάνουν χώρα τώρα και στην περιοχή της περιοχή της «Πηγής Ειρήνης».
Οι προσπάθειες της Άγκυρας να διατηρήσει τα μέτωπα ενεργά, παρά τις συμφωνίες που έχει κάνει με τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να αποδειχθούν μάταιες. Οι επιθέσεις εναντίον του SDF και του συριακού στρατού δεν απέδωσαν εδαφικά οφέλη. Εκτός από τη δυσαρέσκεια των ενόπλων φατριών με την Τουρκία, τα συνεχιζόμενα προβλήματα με τους ντόπιους μπορεί να είναι ένα αποτελέσουν τον προάγγελο ενός νέου προβλήματος για την Τουρκία.
Νέα εδαφικά οφέλη, νέοι οικονομικοί πόροι, ευκαιρίες ανοικοδόμησης και πετρέλαιο αποτέλεσαν τις κύριες κινητήριες δυνάμεις πίσω από την προθυμία της ένοπλης πολιτοφυλακής να συμμετάσχει στην επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης». Υπό τις νέες συνθήκες, ωστόσο, ο Ερντογάν μπορεί να μην είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει παρόμοια κίνητρα για να δελεάσει αυτές τις δυνάμεις, δεδομένης της κρίσης του προϋπολογισμού, της διεθνούς απομόνωσης και της εξάρτησής του από το ρωσικό παίγνιο. Έτσι, το ημιτελές δράμα στη βορειοανατολική Συρία φαίνεται να γίνεται ένας επικείμενος πονοκέφαλος για την Τουρκία.
