Το έθνος των φαστ φουντ

619

από το Άρδην τ. 42, Ιούνιος 2003

Για το βι­βλιο του Eric Schlosser Fast Food Nation

Κά­θε μέ­ρα, ο έ­νας στους τέσ­σε­ρις Α­με­ρι­κα­νούς ε­πι­λέ­γει έ­να γρή­γο­ρο και φτη­νό γεύ­μα σε έ­να τα­χυ­φα­γεί­ο, χω­ρίς καν δεύ­τε­ρη σκέ­ψη ως προς την τα­χύ­τη­τά του εί­τε τη ποιό­τη­τα του. Τα τα­χυ­φα­γεί­α εί­ναι πα­ντα­χού πα­ρό­ντα και μοιά­ζουν πλέ­ον ταυ­τι­σμέ­να με τον α­με­ρι­κά­νι­κο τρό­πο ζω­ής και τό­σο α­βλα­βή ό­σο έ­να κομ­μά­τι μη­λό­πι­τα. H τά­ση της βιο­μη­χα­νί­ας για τυ­πο­ποί­η­ση, ο­μο­γε­νο­ποί­η­ση και τα­χύ­τη­τα έ­χει με­τα­σχη­μα­τί­σει ρι­ζι­κά τη δια­τρο­φή, το το­πί­ο, την οι­κο­νο­μί­α, και το ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό της Α­με­ρι­κής, συ­χνά με κα­τα­στρε­πτι­κές συ­νέ­πειες.

Ο Eric Schlosser, έ­νας βρα­βευ­μέ­νος δη­μο­σιο­γρά­φος, α­νοί­γει τη φι­λό­δο­ξη και κα­ται­γι­στι­κή έκ­θε­σή του με μια ει­σα­γω­γή στους ει­κο­νο­κλά­στες μα­θη­τές που ε­γκα­τέ­λει­ψαν το γυ­μνά­σιο, τον Sanders Harlan και τους α­δελ­φούς McDonald, οι ο­ποί­οι ε­φάρ­μο­σαν για πρώ­τη φο­ρά τις αρ­χές της ερ­γο­στα­σια­κής α­λυ­σί­δας πα­ρα­γω­γής σε μια… κου­ζί­να. Σύ­ντο­μα ό­μως το βι­βλί­ο περ­νά­ει πί­σω α­πό το τα­μεί­ο με τους κα­τα­πο­νη­μέ­νους και α­νε­παρ­κώς α­μει­βό­με­νους ε­φή­βους, (π.χ., τα δύ­ο τρί­τα των υ­παλ­λή­λων στα φα­στφου­ντά­δι­κα της Α­με­ρι­κής εί­ναι έ­φη­βοι), στα ερ­γο­στα­σια­κά α­γρο­κτή­μα­τα ό­που πα­ρά­γο­νται οι πα­τά­τες και το βό­ειο κρέ­ας, και στα σφα­γεί­α που ορ­γα­νώ­νο­νται α­πό τις γι­γα­ντιαί­ες ε­ται­ρεί­ες ε­πε­ξερ­γα­σί­ας του κρέ­α­τος οι ο­ποί­ες δου­λεύ­ουν χω­ρίς κα­νέ­να ο­μο­σπον­δια­κό έ­λεγ­χο.

Η τρο­μα­κτι­κή α­πει­κό­νι­ση αυ­τής της βιο­μη­χα­νί­ας θυ­μί­ζει σε α­νη­συ­χη­τι­κό βαθ­μό τη Ζού­γκλα του Upton Sinclair, που γρά­φτη­κε το 1906: ε­φιαλ­τι­κές νυ­κτε­ρι­νές συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας, α­ντι­συν­δι­κα­λι­στι­κές πρα­κτι­κές και αν­θυ­γιει­νές συν­θή­κες που φέρ­νουν τα κο­λο­βα­κτη­ρί­δια και άλ­λους πα­θο­γό­νους ορ­γα­νι­σμούς στα ε­στια­τό­ρια, τα δη­μό­σια σχο­λεί­α και τα σπί­τια. Η βιο­μη­χα­νι­κή δια­τρο­φή υ­πει­σέρ­χε­ται σε ό­λες τις πτυ­χές της ζω­ής των παι­διών, α­κό­μη και στις σε­λί­δες των σχο­λι­κών βι­βλί­ων τους, κά­νο­ντάς τους ε­πιρ­ρε­πείς στην πα­χυ­σαρ­κί­α και την α­σθέ­νεια.

Ο Schlosser, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας συ­χνά την Mc Donald’s ως πρό­τυ­πο, ε­ξη­γεί πώς η α­νά­πτυ­ξη των ε­στια­το­ρί­ων τα­χεί­ας ε­στί­α­σης έ­χει ο­δη­γή­σει σε τυ­πο­ποί­η­ση του α­με­ρι­κα­νι­κού πο­λι­τι­σμού, σε ε­κτε­τα­μέ­νη πα­χυ­σαρ­κί­α, και σε πα­ρακ­μή του α­στι­κού χώ­ρου, πα­ράλ­λη­λα δε α­ντι­με­τω­πί­ζει με πι­κρό σαρ­κα­σμό τις δη­λώ­σεις των α­νώ­τε­ρων υ­παλ­λή­λων των φα­στφου­ντά­δι­κων που λέ­νε ό­τι φρο­ντί­ζουν για τους ερ­γα­ζο­μέ­νους και τους κα­τα­να­λω­τές. Το ζή­τη­μα ό­μως εί­ναι πως αυ­τή η αμε­ρι­κα­νι­κή συ­ντα­γή ε­πε­κτεί­νε­ται με φο­βε­ρή τα­χύ­τη­τα σε ό­λο τον κό­σμο και την Ελ­λά­δα και α­πει­λεί να δια­μορ­φώ­σει έναν κόσμο των fast food world