Ο Αρτούρ ο Αρμένης και το Εθνικό Φρόνημα του Μόργκενταου

1,4K

Του Κωστή Δαμαβολίτη από το newshub.gr

Πριν μερικές μέρες κάλεσα στο τηλέφωνο ένα φίλο Αρμένη, παλιό ολυμπιονίκη που κατοικεί στην Αθήνα, για να ενημερωθώ για κάποια αθλητικά δρώμενα. Προς μεγάλη μου έκπληξη τον βρήκα σε κατάσταση παραφροσύνης. Όταν προσπάθησα να τον ηρεμήσω και να μου εξηγήσει τι είχε συμβεί μου απαντά: «Τι να συμβαίνει φίλε, η πατρίδα μου βρίσκεται σε πόλεμο με τους Αζέρους και τους Τούρκους και εγώ είμαι εδώ εγκλωβισμένος και άπραγος και ενώ έχω καταθέσει τα χαρτιά μου για να πάω να πολεμήσω ως εθελοντής, καθυστερούν να μου δώσουν έγκριση». Ο  Αρτούρ, ο Αρμένης, 50 ετών σήμερα, επιλέγει να αφήσει τη βολεμένη καθημερινότητά του στην Αθήνα για να συμμετάσχει σε έναν πόλεμο. Αν και η ανταπόκρισή του Αρτούρ στο κάλεσμα της πατρίδας του είναι μια πράξη ατομική, ωστόσο όπως διαπιστώνουμε από τις κινητοποιήσεις της αρμένικης κοινότητας, το ίδιο συμβαίνει και σε συλλογικό επίπεδο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. 

Την ίδια στιγμή που ο Αρτούρ μου εξηγούσε τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε με τις ετοιμασίες της αποχώρησής του, μου ήρθε στην μνήμη μία αφίσα που είδα κολλημένη σε κεντρικούς δρόμους του Ηρακλείου από άτομα του λεγόμενου «αντιεξουσιαστικού» χώρου με τίτλο «ΔΕΝ ΠΟΛΕΜΑΜΕ». Δεν πολεμάμε για τα πετρέλαια των καπιταλιστών, για τα συμφέροντα των πλουσίων και άλλα παρόμοια. Φανταστείτε εθνικοί μας ήρωες όπως ο Κολοκοτρώνης και ο Καραϊσκάκης να υπολόγιζαν με τον ίδιο τρόπο τα συμφέροντα των κοτζαμπάσηδων. Μάλλον πως θα φορούσαμε ακόμα φέσι και τέτοιοι προβληματισμοί θα ήταν άνευ νοήματος. Θυμήθηκα επίσης την αγωνία ορισμένων σε συζητήσεις του καφενείου για το ποιους πιάνει το όριο ηλικίας σε μία ενδεχόμενη επιστράτευση και ποιοι την «γλιτώνουν» για διάφορους λόγους.

Αυτή η αντίφαση των εικόνων που βίωσα σχεδόν ταυτόχρονα με το άκουσμα της επιθυμίας του αγαπητού μου φίλου με έβαλε σε σκέψεις για το πώς όλοι εμείς οι πολίτες αυτού του κράτους που λέγεται Ελλάδα αντιλαμβανόμαστε κάθε φορά, ανάλογα με το ιδεολογικό φρόνημα ή με το γεωγραφικό σημείο που κατοικεί ο καθένας, την έννοια της πατρίδας και της υπεράσπισής της.   

Παράδειγμα τα παιδιά στο Καστελλόριζο, τα οποία αν και βιώνουν την επισφάλεια για τον τρόπο ζωής και την υπόστασή τους μέσα απόμία καθημερινότητα έντασης με τα τουρκικά πολεμικά απέναντί τους, δεν σκέφτονται όπως τα παιδιά των μεγαλουπόλεων όπως στην Αθήνα ή το Ηράκλειο που διατρανώνουν συνεχώς ότι ΔΕΝ ΠΟΛΕΜΑΜΕ μέσα από την θαλπωρή και την ασφάλεια που τους παρέχει το ελληνικό κράτος.

Η πατρίδα

Παίρνοντας τον κλασσικό ορισμό της έννοιας, δηλαδή το γεωγραφικό χώρο που ζει κάποιος και στον οποίο ζούσαν οι πρόγονοί του εδώ και χιλιάδες χρόνια. Για να φτάσουμε όλοι εμείς σήμερα να μιλάμε για ένα έθνος που απέκτησε αυτόνομη κρατική υπόσταση με τους πολίτες του να μπορούν να επιλέγουν μέσα από δημοκρατικούς θεσμούς και λειτουργίες την διοίκησή του δόθηκαν αμέτρητοι εθνικο-απελευθερωτικοί και κοινωνικοί αγώνες. Αυτό είναι η ολοκληρωμένη έννοια της πατρίδας. 

Η υπεράσπιση του χώρου

Η υπεράσπιση του κράτους έχει να κάνει με την ισχύ του. Η προβολή και η επιβολή της κάθε χώρας προκειμένου να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά της υποστάσεως της στην περιοχή – χωρίς τάσεις επεκτατισμού όπως είναι η Ελλάδα – έχει να κάνει με την κατανομή της ισχύος, όπως αυτή διαγράφεται στα επίπεδα της διπλωματίας, των συμμαχιών, των μυστικών υπηρεσιών, της οικονομικής και πληθυσμιακής ισχύος και τελευταία τηςστρατιωτικής. 

Εθνικό φρόνιμα 

Το πώς αντιλαμβάνεται κανείς την έννοια τις πατρίδας έχει να κάνει με το εθνικό φρόνημα που έχει διαμορφώσει. Και το εθνικό φρόνημα διαμορφώνεται από τα βιώματα, την εκπαίδευση και το κοινωνικό περιβάλλον. Το εθνικό φρόνημα ενεργοποιείται σε μεγάλες εθνικές επιτυχίες – βλέπε EURO ή Ολυμπιάδα – ή σε μεγάλο κίνδυνο, όπως τον κίνδυνο ενός θερμού επεισοδίου με τη γειτονική Τουρκία.

Το εθνικό φρόνημα είναι ένα στοιχείο που επηρεάζει καταλυτικά, όλα τα παραπάνω επίπεδα κατανομής ισχύος, ανάλογα με την ιστορική διαδρομή και τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά του κάθε λαού . Ο Xανς Μοργκεντάου, ο γερμανο-εβραίος στοχαστής που έζησε στην Αμερική και θεωρείται όχι μόνο ένας εκ των ιδρυτών του κλάδου των Διεθνών Σχέσεων, άλλα και από τους σημαντικότερους εκφραστές της ρεαλιστικής σκέψης, αφιερώνει στο μνημειώδες έργο του «Η Πολιτική Μεταξύ των Εθνών μία ολόκληρη ενότητα για το Εθνικό Φρόνιμα του κάθε λαού και πώς αυτό επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την συνολική ισχύ του». 

Η  ουσία του  αποτυπώνεται στην παρακάτω παράθεση από το εν λόγω έργο: 

«Περισσότερο αφαιρετικό και λιγότερο σταθερό, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό από τους παράγοντες που επηρεάζουν την εθνική ισχύ είναι αυτό που προτείνουμε να αποκαλείται εθνικό φρόνημα. Το εθνικό φρόνημα είναι ο βαθμός της αποφασιστικότητας με την οποία ένα έθνος υποστηρίζει τις εξωτερικές πολιτικές της κυβέρνησής του σε καιρό ειρήνης και στον πόλεμο. Διαπερνά όλες τις δράσεις ενός έθνους, τη γεωργική και βιομηχανική παραγωγή καθώς και τον στρατιωτικό μηχανισμό και τις διπλωματικές υπηρεσίες. Με τη μορφή της κοινής γνώμης παρέχει έναν άυλο παράγοντα, χωρίς την υποστήριξη του οποίου καμία κυβέρνηση, δημοκρατική ή αυταρχική, δεν θα μπορούσε να επιδιώξει τις πολιτικές της με απόλυτη επιτυχία, – αν μπορεί να τις επιδιώξει καθόλου. Η παρουσία ή η απουσία του και οι ιδιότητες του αποκαλύπτονται ιδιαίτερα σε καιρό εθνικής κρίσης, είτε όταν η ύπαρξη του έθνους είναι σε κίνδυνο, είτε όταν πρέπει να παρθεί μία απόφαση θεμελιώδους σημασίας από την οποία μπορεί να εξαρτάται η επιβίωση του έθνους. 

Υστερόγραφο

Σε αυτές τις περιπτώσεις η ειρωνεία της ιστορίας είναι τόσο μεγάλη που χωρίζει τους ανθρώπους σε έξυπνους και μη. Στην προκειμένη περίπτωση εάν οδηγηθούμε σε εμπόλεμη σύρραξη -Θεέ μου φύλαγε –  οι έξυπνοι θα την κάνουν στο εξωτερικό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και θα ακολουθήσουν την ίδια γραμμή με τους πολιτικούς που τώρα βρίζουν για να γυρίσουν υγιείς και ήρωες μετά τον τερματισμό των συγκρούσεων.

Εάν υφίσταται κράτος οι μεν πολιτικοί – οι περισσότεροι τουλάχιστον για να μην τους πάρουμε όλους στον λαιμό μας – θα έρθουν σαν σωτήρες που τους οφείλουμε κιόλας να τους έχουμε και υποχρέωση που επιμελήθηκαν την σωτηρία της πατρίδας εκ του μακρόθεν και εκ τους ασφαλούς.

Οι δε κύριοι του ΔΕΝ ΠΟΛΕΜΑΜΕ θα ξανάρθουν στην πλατεία να διαδηλώνουν εκ του ασφαλούς. Αν βέβαια η κρατική διοίκηση έχει αλλάξει και είναι κανένας ισλαμιστής στην εξουσία δεν νομίζω να ρισκάρουν να κάνουν τα ίδια πράγματα με την ίδια άνεση γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα την βγάλουνε καθαρή. Όσο για τους λιγότερο ευφυείς της ιστορίας, ε αυτοί δεν έχουν και πολλά περιθώρια επιλογής.

Αυτοί θα κάνουν ότι κάνει σήμερα ο Αρτούρ μήπως και καταφέρουν να αφήσουν την πλατεία ελεύθερη να μπορούν τα «παιδιά» του ΔΕΝ ΠΟΛΕΜΑΜΕ να κάνουνε τη βόλτα του ελεύθερα, τους πολιτικούς να βγάζουν τους λόγους τους με ασφάλεια και όλους εμάς, τους επαγγελματίες της αδράνειας στα καφενεία γύρω τριγύρω, να  κουβεντιάσουμε το πόσο έξυπνοι είμαστε που τη «γλιτώσαμε» και πόσο κορόιδα ήταν όσοι ακολούθησαν το δρόμο του Αρτούρ.