του Β. Φτωχόπουλου, από το Άρδην τ. 29, Μάρτιος-Απρίλιος 2001
Η εκδήλωση αυτή δεν έχει σκοπό να κάνει μια αποτίμηση του έργου και της προσφοράς του κυρίου Ψυρούκη. θελήσαμε να δώσουμε μια άλλη διάσταση στην εκδήλωση αυτή σκοπίμως. Ως Κύπριοι, δηλαδή Ελληνες που το έφερε η μοίρα να γεννηθούν σ’ ένα ελληνικό νησί το οποίο δεν κατάφερε να ενωθεί με την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά ακόμη υπάρχει ως οντότητα, θεωρήσαμε σκόπιμο να καταθέσουμε την προσωπική μας μαρτυρία και απλώς να του πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ. 0α θέλαμε ώρες πολλές για να αναλύσουμε το έργο του κ. Ψυρούκη. Θα σταθώ για λίγο στην “κυπριακή” πτυχή του έργου του. Εδώ και μισό αιώνα, ο κ. Ψυρούκης ασχολείται, αναλύει και γράφει για το Κυπριακό όχι επειδή είναι Κύπριος ούτε γιατί η Κύπρος τον πληγώνει ούτε επειδή η Κύπρος τον πληρώνει. Γράφει επειδή θεωρεί την Κύπρο ως αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνισμού, ως αναπόσπαστο κομμάτι του Ελληνικού έθνους. Διατυπώνει τις θεωρίες του για το κυπριακό στην πιο αντιηρωική του φάση, στην περίοδο μετά π)ν ανεξαρτησία όπου η Κύπρος και η Ελλάδα, ως κράτη και κοινωνίες, και σύσσωμο το ελληνικό έθνος σταδιακώς οδηγούνται στην κατάπτωση με τα γνωστά αποτελέσματα: Χούντα, Πραξικόπημα, Τουρκική Εισβολή και σημερινή σήψη και εκμαυλισμός. Οι θεωρίες του Νίκου Ψυρούκη για το ελληνικό έθνος ήταν και είναι έως σήμερα αιρετικές, διότι ήρθαν σε αντιπαράθεση με όλες τις κυρίαρχες κρατικές και κομματικές ιδεολογίες των τελευταίων 50 ετών. Ουδείς άλλος διανοούμενος κατάφερε με τόση σαφήνεια να ερμηνεύσει το κυπριακό πρόβλημα. Αυτό ήταν δυνατό γιατί είχε καταφέρει ν’ απομονώσει το πρόβλημα από τα ψευδοϊδεολογήματα του ελλαδικού και κυπριακού κρατισμού. Δια μέσου του κυπριακού, ο συγγραφέας μπόρεσε να μας δώσει όλες τις διαστάσεις των προβλημάτων που βασανίζουν τον σύγχρονο ελληνισμό. Από την φύση του εθνικού προβλήματος έως την φύση του σύγχρονου ελληνικού και μετέπειτα κυπριακού καπιταλισμού, μέχρι την διάσταση της αλληλεξάρτησης του τοπου μας σε σχέση με την Τουρκία, τους γείτονες μας και τον υπόλοιπο κόσμο. Τα έργα του, Ιστορικός Χώρος και Ελλάδα, το Παροικιακό φαινόμενο, Ιστορία της Αποικιοκρατίας, Μικρασιατική Καταστροφή και Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας, δεν είναι καθόλου άσχετα με την καθαρή ματιά που ρίχνει στο κυπριακό πρόβλημα. Ίσια-ίσια που με τα βιβλία αυτά καταφέρνει να εντάξει και το κυπριακό πρόβλημα στις σωστές ιστορικές, εθνικές και κοινωνικές του διαστάσεις, απεγκλωβίζοντας το ταυτοχρόνως από τις ηλίθιες μέχρι προδοτικές θεωρήσεις τύπου “Πρόβλημα των Ηνωμένων Εθνών”, ή “πρόβλημα εισβολής-κατοχής” ή και “πρόβλημα καλής ή χειρότερης επίλυσης του”. Το κυπριακό πρόβλημα κατά τον κ. Ψυρούκη είναι πρόβλημα Ελληνικό, πρόβλημα αυτοδιάθεσης ολόκληρου του ελληνικού έθνους, πρόβλημα εθνικής και κοινωνικής ελευθερίας.
Δύο λόγια μόνο για μια άλλη σημαντική πτυχή της προσφοράς του κ. Ψυρούκη.
Στο βιβλίο του, που δυστυχώς δεν έχει διαβαστεί όσο θα έπρεπε, Κύπρος η θαλασσοκράτειρα, απομυθοποιεί τα κυπριακά οικονομικά θαύματα αναλύοντας με πολύ εύστοχο τρόπο την φύση του κυπριακού κρατισμού. Το κυπριακό κράτος δεν είναι κανένα αγαθό και αθώο μικρό κράτος που παλεύει με την Τουρκία και τις άλλες μεγάλες κακές δυνάμεις του ιμπεριαλισμού, όπως θέλουν να το παρουσιάζουν οι κρατολάγνοι αριστεροί και δεξιοί αναλυτές. Το κυπριακό κράτος είναι ένα χυδαίο και ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ κράτος το οποίο συμμετέχει ενεργά στα γρανάζια ενός παγκόσμιου συστήματος καταλήστευσης των λαών. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι, σήμερα, η Κύπρος ζει από το ξέπλυμα χρήματος, την διακίνηση ύποπτων εμπορευμάτων δια μέσου του εμπορικού της στόλου, από την πορνεία και άλλες πειρατικές υπηρεσίες.
Γνώρισα το έργο του κ. Ψυρούκη το 1974 στο Λονδίνο όπου ζούσα ως μετανάστης. Κατά διαβολική σύμπτωση τέλειωσα τον 3° τόμο της Ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας η ώρα 3 το πρωί της 15ης Ιουλίου. Την ίδια μέρα έγινε το πραξικόπημα στην Κύπρο. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας έγινε η πρώτη διαδήλωση έξω από την Ελληνική πρεσβεία. Με τον τρίτο τόμο της Ιστορίας του κ. Ψυρούκη να γυρίζει ακόμη στο μυαλό μου, πήρα την ελληνική σημαία μου και κατέβηκα στην διαδήλωση. Ρίξαμε πέτρες πολλές εκείνο το απόγευμα. Πολλοί με κοίταζαν με καχυποψία. Όλοι κρατούσαν κυπριακές σημαίες ή λάβαρα κομματικά.
Όταν ειπώθηκε από κάποιους να κατεβάσουν την ελληνική σημαία και να υψώσουν την κυπριακή, με έπιασε πανικός. Προσπάθησα να τους πείσω να κάνουμε πιο αγωνιστικές πράξεις μήπως και καταφέρω ν’ ανατρέψω την σίγουρη κακοποίηση της σημαίας μας αλλά δυστυχώς επέμεναν. Τελικά τίποτα δεν κατάφεραν. Η ελληνική σημαία της πρεσβείας είχε όμως υποστεί λιθοβολισμό. Με έπιασε ένα μεγάλο παράπονο. Έκατσα κάπου κρατώντας την δική μου σημαία και έκλαιγα. Δίπλα μου ένας δημοσιογράφος της Daily Telegraph με ρώτησε να του πω τι προβλέπω ότι θα γίνει στην Κύπρο. Απάντησα μονολεκτικώς OA ΕΙΣΒΑΛΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ. Το σημείωσε με ύφος περιπαιχτικό και έφυγε. Στις διαδηλώσεις εκείνης της περιόδου, ενώ σχεδόν όλοι οι κύπριοι γινόντουσαν ανεξαρτησιακοί, εγώ είχα γίνει πολιτικοποιημένα ΕΝΩΤΙΚΟΣ. Ο τρίτος τόμος άλλαξε ριζικώς την ζωή μου. Τότε δεν τα είχα καταλάβει καλά όλα. Ήμουνα νέος, οι γνώσεις μου της ελληνικής γλώσσας και ιστορίας ήταν του δημοτικού, τα εφηβικά μου χρόνια τα έζησα μακριά από τους Έλληνες, γνώριζα πολύ καλύτερα τον Shakespeare και τους Rolling Stones παρά τον Ευριπίδη και τον Σαββόπουλο. Είχα όμως μνήμες. Το χωριό μου, το σχολείο μου και τα παιδικά μου διαβάσματα, την τουρκόφωνη γιαγιά μου από την Σαμψούντα, σπάνια Ελληνίδα, περπατούσε μίλια για να πάει στην εκκλησία, τον παππού μου, Βασιλικό στο φρόνημα μα δίκαιο και ανθρωπιστή όσο λίγοι, τον άλλον μου τον παππού ρέμπελο να μας τραγουδάει Τσιτσάνη. Τον πατέρα μου τον κομμουνιστή που συμμετείχε στον αγώνα της ΕΟΚΑ, τον θείο μου τον κομμουνιστή που δεν συμμετείχε στον αγώνα της ΕΟΚΑ, τον αδερφό μου και την παρέα του, την πιο ζωντανή γενιά που έβγαλε η Κύπρος ποτέ, να ρεζιλεύουν κάθε βράδυ μια ολόκληρη αυτοκρατορία. Ο τρίτος τόμος και στην συνέχεια όλο το έργο του κ. Ψυρούκη έβαλε όλα τα συναισθήματά μου σε μια τάξη. Κατάλαβα ότι μπορεί να είσαι κομμουνιστής δίχως να είσαι προδότης ή όργανο των Αγγλων και των Σοβιετικών, κατάλαβα ότι μπορείς ν’ αγαπάς
την πατρίδα σου και τον πολιτισμό σου δίχως να είσαι φασίστας ή εθνικιστής και κρετίνος. Αυτή την λύτρωση την οφείλω στον κ. Ψυρούκη. Αυτή την λύτρωση ίσως να την καταλαβαίνουμε καλύτερα εμείς οι Κύπριοι γιατί ποτέ μας δεν ήμασταν ελεύθεροι, γιατί για αιώνες παλέψαμε ενάντια σ’ όλους τους κατακτητές για να κερδίσουμε το άπιαστο όνειρο να ενωθούμε με τους υπόλοιπους Έλληνες μόνο και μόνο για να χιλιοδιαψευστούμε και η μια πίκρα να διαδέχεται την άλλη. Στον αιώνα που πέρασε, η Κύπρος έδωσε σκληρές και ηρωικές μάχες, με αποκορύφωμα τον αγώνα του 55-59, έναν αγώνα που έγραψε από τις πιο λαμπρές σελίδες της Ιστορίας ολόκληρου του έθνους. Σ’ αυτό τον αγώνα δεν έλαβε μέρος το ΑΚΕΛ, η Αριστερά της Κύπρου. Ίσως η μόνη αριστερά στο κόσμο που δεν συμμετείχε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του τόπου της. Έκτοτε θ’ ακολουθήσει ένας εμφύλιος πόλεμος που θα καταλήξει στο πραξικόπημα και στην εισβολή. Η κάθοδος των Τούρκων ξανά στο νησί, η μεγάλη ήττα του Ελληνισμού, χρεώθηκε σ’ όλους τους λαμπρούς αγώνες που έκανε ο κυπριακός ελληνισμός για την αποτίναξη της αποικιοκρατίας και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Η ήττα αυτή χρεώθηκε ακόμη και στον ελληνικό λαό στο σύνολο του. Αυτή και αν είναι ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ. Μια σχιζοφρένεια που συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, με εξίσου τυφλές και προδοτικές και τις αριστερές και τις δεξιές μας παρατάξεις.
Μια σχιζοφρένεια που, εν ονόματι ενός υψηλού βιοτικού επιπέδου, έχει καταντήσει και την Κύπρο και την Ελλάδα προτεκτοράτα της Τουρκίας.
Εάν σήμερα στην Ελλάδα και στην Κύπρο υπάρχει μια καινούργια θεώρηση για το έθνος μας και τις δυνατότητες του μέσα στον σύγχρονο κόσμο, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον κ. Ψυρούκη ο οποίος, σε ανύποπτους χρόνους και σχεδόν μόνος του, ανάλυσε τον ιστορικό μας χώρο και τη φύση του ελλαδικού και κυπριακού κρατισμού. 0 κ. Ψυρούκης μας ανάγκασε να σκύψουμε και να δούμε τον εαυτόν μας και τον πολιτισμό μας μακριά από ιδεολογήματα του συρμού. Στην σημερινή μας νέα σκλαβιά, ο κ. Ψυρούκης είναι επίκαιρος όσο ποτέ. Η Κύπρος και η Ελλάδα του οφείλουν πολλά. Τα κρατίδιά μας και τα κόμματα δεν πρόκειται ποτέ να τον τιμήσουν. Εμείς του λέμε ένα μεγάλο ευχαριστώ.
*Το κείμενο αυτό διαβάστηκε από τον Βάσο Πτωχόπουλλο κατά την διάρκεια της τιμητικής βραδιάς για τον ιστορικό Νίκο Ψυρούκη που διοργάνωσε το Εναλλακτικό Βιβλιοπωλείο στις 25 Ιανουαρίου 2001.
