της Κ. Αγγελίδου, από το Άρδην τ. 32, Νοέμβριος 2001
Η θυμοσοφία των προγόνων μας, μεγάλη και σαφής, βρίσκει την εφαρμογή της δυστυχώς, σ’ όλες τις εκφάνσεις της ζωής, της νεοσύστατης Κυπριακής Δημοκρατίας από το 1967 ως σήμερα, πολιτικές, οικονομικές και εθνικές. Λάθη επί των λαθών. Παραλείψεις, επιπολαιότητες, βιαστικές χωρίς ερείσματα αποφάσεις, μας οδηγούν από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη. Δεν έχουμε καταφέρει να περάσουμε τις Συμπληγάδες, γιατί δεν καθίσαμε ποτέ να καταστρώσουμε σχέδιον πλεύσης. Να οργανωθούμε, να μελετήσουμε σε βάθος τα προβλήματα που μας ταλάνιζαν και μας ταλανίζουν, είτε ήταν πραγματικά προβλήματα ή πλεκτάνες οργανωμένες. Κι όταν το παίρναμε είδηση, γιατί ομολογουμένως είμαστε έξυπνοι, με δυνατές νοητικές κεραίες, ήταν αργά και αυτοσχεδιάζαμε.
Δεν μπορείς όμως να αυτοσχεδιάζεις όταν ο άλλος ή οι άλλοι έρχονται με τις παγάνες έτοιμες. Πρέπει να προβλέψεις, νάσαι έτοιμος για την αντίσταση και την αντεπίθεση. Σαν λαός είμαστε ξενομανείς, ταξιδιώτες της οικουμένης, βλέπετε έχουμε πρόγονο τον πλάνητα Οδυσσέα, όμως, ο Οδυσσέας σοφός μετά τις περιπλανήσεις, ήθελε να δει καπνόν αναθρώσκοντα από το σπίτι στην πατρίδα του κι ας πέθαινε.
Και σοφότερος, όταν έφτασε στην Ιθάκη, πολέμησε και κατετρόπωσε τους μνηστήρες. Εμείς, τί σχέδιο καταστρώσαμε, εδώ και σαράντα ένα χρόνια για να κατατροπώσουμε και να διώξουμε από το σπίτι μας, τους δικούς μας μνηστήρες; Κανένα, απολύτως κανένα. Κι έρχομαι στο προκείμενο.
Ύστερα από πολλά χρόνια μετά την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας δημιουργήσαμε ένα Πανεπιστήμιο, το ονομάσαμε Κρατικό, και δεν ξέραμε, και ίσως δεν ξέρουμε ακόμα, την έννοια του Κρατικό. Χρειάστηκε πολλές φορές να το επεξηγήσω στη διάρκεια της υπουργικής θητείας μου. Ο νόμος του Πανεπιστημίου που ψηφίστηκε το 1989 έλεγε ρητά ότι επίσημες γλώσσες ήταν η Ελληνική και η Τουρκική, όπως προνοούσε το Σύνταγμα, για τις επίσημες γλώσσες του κράτους. Πλην όμως το 1993, όταν θ’ άρχιζε τη λειτουργία του, “ταλαντευόμαστε” αν η γλώσσα
έπρεπε να είναι η Αγγλική. Και χρειάστηκε η σθεναρά παρέμβαση της τότε Υπουργού Παιδείας, τρεις μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της, για να αποτραπεί το μοιραίο λάθος, υπενθυμίζοντας το Σύνταγμα και τον Νόμο του Πανεπιστημίου και απειλώντας ότι θα προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο. 0α μου πείτε, γιατί έχει τόση σημασία η γλώσσα που διδάσκεται στο Πανεπιστήμιο, αφού χιλιάδες απόφοιτοι των σχολείων μας σπουδάζουν σε ξένες χώρες και δεν επηρεάζεται η γλώσσα μας;
Πρώτα, δεν έχει γίνει καμιά επιστημονική έρευνα μέχρι σήμερα για να διακριβωθεί αν επηρεάστηκε η ελληνική μας γλώσσα ή όχι, και δεύτερον δεν είναι το ίδιο, το ξένο πανεπιστήμιο στην όποια χώρα που σπουδάζει ο Κύπριος φοιτητής, όσο το δικό μας Κρατικό Πανεπιστήμιο. Διότι το Κρατικό Πανεπιστήμιο ρυμουλκεί αλυσιδωτά τη Μέση Εκπαίδευση, ίσως και τη Δημοτική.
Έχετε ακούσει σε καμιά χώρα της Ευρώπης στην οποίαν θα ενταχθούμε να έχει, σαν επίσημη γλώσσα, άλλη από τη γλώσσα της χώρας; Εγώ τουλάχιστον όχι. 0α αρχίσει η Αγγλική να θεωρείται πιο σημαντική από την Ελληνική. Και αν το κράτος, για λόγους ευνόητους, δεν το έκαμνε, θα το έκαμναν τα ιδιωτικά αγγλικά σχολεία και φροντιστήρια που θα ξεπηδούσαν σαν μανιτάρια (διαπιστώσαμε άλλωστε, ότι είμαστε ξενομανείς). 0α απεδύοντο σε αγώνα δρόμου ποιο θα παρουσιάσει τα καλλίτερα προγράμματα. Και τότε μεν απεσοβήθη ο κίνδυνος.
Ερχόμαστε όμως πάλιν, αγύριστα κεφάλια, να σκεφτόμαστε ότι γλώσσα του Δευτέρου Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών θα είναι η Αγγλική. Δικαιολογία, η ορολογία. Η ορολογία μεταφράζεται και δόξα τω θεώ σήμερα έχουμε πληθώρα επιστημόνων συγκριτικής επιστήμης, έτοιμους να αποδώσουν τους όρους στην Ελληνική, αφήνω που οι περισσότεροι όροι έχουν την πηγή και προέλευσή τους στην Ελληνική γλώσσα. Δεν είναι δική μου μόνο η διαπίστωση, αλλά ξένων διακεκριμένων επιστημόνων και πολιτικών. Αυτό που χρόνια προσπάθησαν να επιτύχουν οι διάφοροι κατακτητές μας και αντέδρασαν “οι βρακάδες πατέρες μας” που ήταν σοφότεροι και τους πιστώνω και με περισσότερη αξιοπρέπεια και πατριωτισμό, και απέτρεψαν, ερχόμαστε εμείς από μόνοι μας να κάμουμε. Να πλήξουμε τη γλώσσα μας που είναι το μόνο που δείχνει την αληθινή καταγωγή μας, “το όμαιμον και τοομόγλωσσον”.
Νεοφώτιστοι και μεγαλομανείς, απεμπολούμε τον θησαυρό που έχουμε και που οι άλλοι ζηλεύουν. Μπήγουμε μαχαίρια στο ίδιο μας το σώμα, να κόψουμε τις ρίζες μας, τους προαιώνιους δεσμούς μας με την παράδοση. Επιλήσμονες και αγνώμονες, εξυπηρετούμε αλλότρια σχέδια. Ελπίζω όταν η πρόταση θα κατατεθεί στη Βουλή, οι εκλεγμένοι του λαού, να μελετήσουν σοβαρά το θέμα, να σταθούν στο ύψος της βουλευτικής τους συνείδησης και να πάρουν σωστές αποφάσεις.
Διαφορετικά, σε λίγα χρόνια θα θρηνήσουμεν επί των ερειπίων της γλώσσας μας και θα λέμε ως επωδόν: “Ό,τι παθαίνει ο άδρωπος εν πουι την τζεφαλήν του”.
0α είναι αργά όμως, πολύ αργά.
*Η Κλαίρη Αγγελίδου είναι πρώην Υπουργός Παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
