Νέες τεχνολογίες και συνέργειες ερευνητικού τομέα με την ελληνική πολιτεία μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα των πυρκαγιών
Σημαντικά στοιχεία, για την δυνατότητα οργάνωσης ενός σύγχρονου, αποκεντρωμένου συστήματος πρόληψης και αντιμετώπισης πυρκαγιών στην Ελλάδα, δίνει ο δρ. Χάρης Κοντοές, διευθυντής ερευνών του Κέντρου Αριστείας Beyond του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Το Κέντρο BEYOND δημιουργεί ‘χάρτες εκτίμησης κινδύνων πυρκαγιάς’ στηριζόμενο στην ανάπτυξη μιας ευρείας γκάμας δεδομένων:«Στον τομέα της διαχείρισης ακραίων καιρικών φαινομένων, υπάρχει μια σημαντική καινοτομία στις υπηρεσίες μας [ ] που βασίζεται στη χρήση διαστημικής τεχνολογίας και στην ανάλυση δορυφορικών εικόνων. Είναι ένα εργαλείο με πολλές δράσεις και εφαρμογές στη γεωργία, την ενέργεια, και φυσικά στην παρακολούθηση του κλίματος και τη διαχείριση των φυσικών καταστροφών, το οποίο σήμερα μας δίνει τη δυνατότητα διαχρονικής παρακολούθησης μιας περιοχής και την ανάλυση σε επίπεδο οικισμού. Αν ξεσπάσει, λοιπόν, μια φωτιά το εργαλείο μας στέλνει άμεσα το σήμα μιας ενεργής εστίας, με ακριβή ενημέρωση κάθε πέντε λεπτά. Ωστόσο είναι μια συνεχής διαδικασία που τροφοδοτείται καθημερινά –λειτουργούμε ουσιαστικά ένα νευρωνικό δίκτυο που επεξεργάζεται εκατοντάδες χιλιάδες παρατηρήσεις σε διάφορες παραμέτρους της κάθε περιοχής όπως τη βλάστηση, το επίπεδο ξηρασίας, την επέκταση των οικισμών– για να δώσουμε μια ακριβή εκτίμηση της επικινδυνότητας και ένα μοντέλο πρόβλεψης της εξέλιξης ή διασποράς των φαινομένων. Είναι μια λύση που ενημερώνει έγκαιρα σε όλα τα επίπεδα, από την πρόληψη και τον σχεδιασμό, μέχρι την παρακολούθηση και την αποκατάσταση.».
Παρέχει έτσι την κατάλληλη πληροφοριακή βάση ώστε να διαμορφωθούν συγκεκριμένα ‘σχέδια δράσης’ για τις ζώνες υψηλού κινδύνου, ιδίως στις δασικές περιοχές εκείνες όπου υπάρχουν οικισμοί.
Η ακριβέστερη παρακολούθηση είναι ένα από τα γενικότερα πλεονεκτήματα του μηχανισμού αυτού. Εστιάζει σε συγκεκριμένες περιοχές, όπου εντοπίζονται οι μεγαλύτερες πιθανότητες για το ξέσπασμα της πυρκαγιάς, και έτσι βοηθάει τον εντοπισμό των προληπτικών μηχανισμών –που μέχρι σήμερα κινητοποιούνται σε επίπεδο νομού. Έτσι συμβάλλει στην συστηματοποίηση των προσπαθειών από την πλευρά της Πολιτείας για την αποτροπή των πυρκαγιών.
Η δυνατότητα ανάλυσης μεγαδεδομένων, και με την επιστράτευση των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), παρέχει μια νέα βάση για την βελτιστοποίηση των μηχανισμών απόκρισης της Πολιτείας στις φυσικές καταστροφές (φωτιές, πλημμύρες κ.ο.κ.). Διευκολύνει την εκπόνηση συγκεκριμένων μέτρων δράσης, ώστε οι αρμόδιοι φορείς να διαθέτουν από πριν έτοιμα πρωτόκολλα αντιδράσεων και έτσι να κινητοποιείται πιο άμεσα και εύστοχα όλοι οι διαθέσιμοι μηχανισμοί. Ήδη η Περιφέρεια Αττικής έχει προχωρήσει στην εκπόνηση ενός τέτοιου προγράμματος.
Ωστόσο η ενσωμάτωση των νέων αυτών τεχνολογιών για την πρόληψη/διαχείριση των φυσικών καταστροφών έχει στην Ελλάδα αποσπασματικό χαρακτήρα. Απουσιάζει, λέει ο Χ. Κοντοές, μια θεσμοθετημένη διαδικασία που να επιτρέπει την αξιοποίηση αυτών των νέων εργαλείων σε συστηματική βάση: «[Oι] Αρχές έχουν καταλάβει πόσο σημαντικό είναι, και σε προσωπικό επίπεδο μπορεί να το χρησιμοποιούν για τη διαχείριση κρίσεων, αλλά σε θεσμικό επίπεδο δεν μπορούν ακόμα να το κάνουν. Να σας δώσω ένα παράδειγμα: Πολλές φορές τα επιχειρησιακά κέντρα της Πυροσβεστικής μαθαίνουν πως υπάρχει ενεργή εστία από το σύστημά μας, πριν λάβουν κάποια άλλη επίσημη ανακοίνωση. Ωστόσο, δεν υπάρχει ένα πρωτόκολλο επικοινωνίας και συνεργατικότητας, ούτε ένα νομικό πλαίσιο που να θεσμοθετεί μια αλυσίδα δράσεων και να μας επιτρέπει, για παράδειγμα, να μοιραστούμε έναν χάρτη επικινδυνότητας πλημμύρας ή ένα μοντέλο προσομοίωσης διασποράς της φωτιάς σε μια περιοχή.ου συνεργατικά οι ερευνητικοί φορείς με τα επιχειρησιακά κέντρα συνεργάζονται σε ένα θεσμικό πλαίσιο και ρόλους».
ardin-rixi.gr
Πηγές:
– Νίκος Ευσταθίου, «Να προετοιμαστούμε για τις φυσικές καταστροφές», Καθημερινή, 03/03/2020. Απ’ όπου και τα αποσπάσματα της συνέντευξης που παρατίθενται στο κείμενο.
