του Ιωάννη Σαΐνη
Το θαύμα της ανάστασης του Λαζάρου είναι ένα θαύμα του οποίου η απομυθοποίηση επιχειρήθηκε, με βάση τα κείμενα των ίδιων των Ευαγγελίων, αλλά και με την επίκληση περιστατικών νεκροφάνειας γνωστών στην αρχαιότητα.
Οι Εβραίοι την εποχή εκείνη, ακολουθώντας τις ραββινικές εντολές και παραδόσεις, δεν θάπτονταν σε λακκοειδείς τάφους αλλά σε τάφους σκαλισμένους σε βραχώδεις πλαγιές.
Οι τάφοι αυτοί ήταν συνήθως οικογενειακοί και περιελάμβαναν έναν κεντρικό θάλαμο στον οποίο τοποθετούνταν ο προσφάτως αποθανών. Πέριξ του κεντρικού θαλάμου υπήρχαν σκαλισμένες κρύπτες-κόχες στις οποίες τοποθετούνταν τα οστά των παλαιότερων ενοίκων του τάφου.
Ο λόγος που οι τάφοι είχαν αυτή τη διαμόρφωση ήταν ο φόβος των Εβραίων της εποχής εκείνης, μην τυχόν και θαφτεί κάποιος συγγενής τους χωρίς να έχει πραγματικά πεθάνει. Περιπτώσεις νεκροφάνειας είχαν αναφερθεί και οι ραββίνοι υποδείκνυαν στους συγγενείς να επισκέπτονται τον νεκρό μέχρι και την τρίτη ημέρα μετά τον θάνατο ώστε να βεβαιωθούν περί αυτού.
Γι’ αυτό και οι τάφοι ήταν προσβάσιμοι και ο κεντρικός τους θάλαμος «ευρύχωρος», με σκοπό οι συγγενείς να μπορούν να έρχονται και να επιβλέπουν το νεκρό επί ένα τριήμερο μετά τον ενταφιασμό.
Όταν πλέον σιγουρεύονταν ότι ο συγγενής τους ήταν, πέραν πάσης αμφιβολίας, νεκρός επισκέπτονταν τον τάφο μετά από 1 ή 2 χρόνια με σκοπό να συλλέξουν τα οστά σε πέτρινο οστεοφυλάκιο και τελικά να τοποθετήσουν το οστεοφυλάκιο σε μία κρύπτη-κόχη σκαλισμένη στην περίμετρο του κεντρικού θαλάμου.
Τα επιχειρήματα των αυτοαποκαλούμενων «απομυθοποιητών» έχουν λοιπόν ως εξής:
1) Ο Λάζαρος έπασχε από κάποια μορφής επιληψία και έπεφτε τακτικά σε κώμα (!), ή ύπνωση (!).
2) Τα Eυαγγέλια δεν διευκρινίζουν εάν το σώμα του Λαζάρου είχε αρχίσει να αποσυντίθεται και άρα πιθανόν δεν είχε αρχίσει να αποσυντίθεται (;!!).
3) Την εποχή εκείνη, με βάση το επίπεδο της Ιατρικής, είναι πολύ πιθανόν να γινόταν λανθασμένες διαγνώσεις θανάτου. Πάντως περισσότερες απ ότι σήμερα. Απόδειξη γι αυτό οι ραββινικές εντολές για την ταφή.
4) Το ότι ο Ιησούς το ήξερε, συμπεραίνεται από δύο αναφορές των Ευαγγελίων: α) Μιλώντας στους μαθητές Tου για το θάνατο του Λαζάρου ισχυρίζεται ότι ο Λάζαρος δεν πέθανε αλλά κοιμάται. Και β) έξω από τον τάφο καλεί τον Λάζαρο να εξέλθει με βροντερή φωνή, πράγμα που σημαίνει ότι προσπαθούσε να τον ξυπνήσει από το κώμα ή την ύπνωση .
Και η Ιστορία όπως παραδίδεται από τα Ευαγγέλια και τη Λειτουργική Ζωή της Εκκλησίας:
1) O Ιησούς μαθαίνει για την ασθένεια του Λαζάρου ενώ βρίσκεται καθ’ οδόν, από την Καπερναούμ προς την Ιερουσαλήμ.
Γι’ αυτό η Eκκλησία τη Δευτέρα, πριν το Σάββατο του Λαζάρου, ψάλλει: «Σήμερον Χριστώ, πέραν Ιορδάνου διατρίβοντι, δηλούται η νόσος Λαζάρου…»
Την Τρίτη: «Χθες και σήμερον η νόσος η του Λαζάρου…»
Την Τετάρτη: «Σήμερον Λάζαρος, θανών θάπτεται, και θρήνον άδουσι αι τούτου σύγγονοι, ως δε προγνώστης και Θεός, το πάθος προηγόρευσας·…»
Την Πέμπτη: «Δισημερεύει σήμερον, θανών ο Λάζαρος…»
Τέλος την Παρασκευή: «Έρχεται ο Κύριος εις Βηθανίαν… … και γάρ ήκει εξαναστήσαι εκ τάφου Λάζαρον…»
2) Όταν τελικά Αυτός και η ακολουθία του αφικνούνται στο χωριό του Λαζάρου, τη Βηθανία, στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ, η αδερφή του Λαζάρου Μάρθα τρέχει να τον προϋπαντήσει, κλαίγοντας για την απώλεια του αδερφού της. Επιπλήττει (!!!) μάλιστα τον Ιησού που δε βιάστηκε να έρθει μόλις πληροφορήθηκε την ασθένεια του αδερφού της.
«Ιησούς ως είδεν αυτήν κλαίουσαν και τους συνελθόντας…. ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν…και εδάκρυσεν» (Ιωάν.11, 33-35).
3) Λίγο αργότερα, όλοι μαζί, βρίσκονται μπροστά στον τάφο του Λαζάρου. «Ήν δε σπήλαιον και λίθος επέκειτο εν αυτώ» (Ιωάν. 11,38).
4) Η Μάρθα φοβάται ότι το σώμα του Λαζάρου θα είχε αρχίσει να αποσυντίθεται και προειδοποιεί για τους φόβους της τον Ιησού. Παρόλα αυτά ο Ιησούς διατάζει να απομακρυνθεί ο λίθος από την είσοδο του τάφου και καλεί τον φίλο του να βγει έξω.
Και «εξήλθεν ο τεθνηκώς δεδεμένους τους πόδας και τας χείρας κειρίαις και η όψις αυτού σουδαρίω περιεδέδετο» (Ιω. 11,44)
Στα κείμενα των Ευαγγελίων δεν υπάρχει ούτε υποψία περί ασθένειας του Λαζάρου που να σχετίζεται με τακτικές απώλειες συνείδησης, με κώμα ή ύπνωση.
Ο Λάζαρος ασθένησε ξαφνικά τη Δευτέρα και πέθανε δύο μέρες μετά.
Ούτε οι αδερφές του, ούτε ο Ιησούς με τη συμπεριφορά τους, την έκπληξη και το θρήνο, μας προϊδεάζουν πως η ασθένεια του Λαζάρου ήταν χρόνια και σχετίζονταν με κρίσεις επιληψίας ή απώλειας συνείδησης. Αν ο Λάζαρος «το είχε ξανακάνει», η συμπεριφορά των συγγενών δεν θα ήταν συμπεριφορά έκπληξης και θρήνου.
Το ότι ο Ιησούς χαρακτηρίζει το θάνατο του Λαζάρου ως ύπνο και τον Λάζαρο ως κεκοιμημένο δεν αποτελεί έκπληξη για το πλήρωμα της εκκλησίας. Για τους θεολογικά άσχετους μπορεί.
Το γεγονός ότι φώναξε ο Ιησούς το Λάζαρο με βροντερή φωνή δεν αποδεικνύει ότι προσπαθούσε να τον ξυπνήσει από το κώμα ή την ύπνωση. Αν ήταν έτσι, τότε καθημερινά οι γιατροί θα εφάρμοζαν αυτή την τακτική για να θεραπεύσουν τους ασθενείς σε κώμα και όχι τα «φρικτά τους γιατροσόφια». Αν δε βρίσκονταν σε ύπνωση, καλό θα είναι να ρωτήσουν έναν ψυχίατρο για το τι σημαίνει να ξυπνάς έναν εν υπνώσει ασθενή με φωνές.
Τα συμπεράσματα δικά σας….
1 ΣΧΟΛΙΟ
“λέγει ὁ Ἰησοῦς· ἄρατε τὸν λίθον. λέγει αὐτῷ ἡ ἀδελφὴ τοῦ τεθνηκότος Μάρθα· Κύριε, ἤδη ὄζει· τεταρταῖος γάρ ἐστι” (Ιωαν. 11, 39)