Τα όρια του γερμανικού οικονομικού ιμπεριαλισμού στην Ουκρανία και η Ρωσία

677

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου από τη Ρήξη φ. 103

Δεν χωρά αμφιβολία ότι στις προσεχείς εβδομάδες η ουκρανική κρίση, που ξεκίνησε με ένα κατά βάση ξενοκίνητο1, ακροδεξιό πραξικόπημα και συνεχίστηκε με την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, θα συνεχίσει ν’ απασχολεί τη διεθνή κοινή γνώμη, καθώς ο κίνδυνος της κλιμάκωσης είναι πολύ πιθανός. Μπορεί προς το παρόν να κυριαρχεί ένας εντυπωσιακός «πόλεμος των λέξεων» και στη Βαλτική να υπάρχει μόνο ενισχυμένη εναέρια επιτήρηση από χώρες του ΝΑΤΟ, δεν αποκλείεται όμως τελικά να προκύψει η ομοσπονδοποίηση της πολιτισμικά διχασμένης, ενεργειακά εξαρτημένης και οικονομικά καθημαγμένης Ουκρανίας, ή ακόμη –στη χειρότερη περίπτωση– και εμφύλια σύρραξη με την υποστήριξη και συμμετοχή ξένων δυνάμεων.
Ήδη, στο πλαίσιο αυτής της κλιμάκωσης, η πλειονότητα των δυτικών ΜΜΕ και οι εν γένει νεοφιλελεύθερες δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης, με πρωτοπόρους τα ανανήψαντα υπερσυντηρητικά γεράκια των ΗΠΑ, υποδαυλίζουν το αντιρωσικό κλίμα και προετοιμάζουν την αναθέρμανση του Ψυχρού Πόλεμου. Λες και δεν αντιλαμβάνονται ότι όχι μόνο κατέπεσαν προ πολλού οι ψυχροπολεμικές, ιδεολογικές αντιπαλότητες, αλλά και ότι τα γεωπολιτικά και γεωοικονομικά δεδομένα στην Ευρώπη είναι σήμερα εντελώς διαφορετικά, όχι μόνο σε σχέση με τις δεκαετίες του εξήντα και του εβδομήντα, αλλά και από τότε που κατέρρευσε το Σύμφωνο της Βαρσοβίας και το ΝΑΤΟ, από 16 μέλη που είχε το 1991, έφτανε αισίως στα 282. Άραγε, ποιον προσπαθούν να πείσουν οι φιλοατλαντικές μηντιακές και πολιτικές ελίτ της Δύσης, όταν χαρακτηρίζουν τις ανησυχίες της Μόσχας για την «grand strategy» των ΗΠΑ στην Ευρασία «παρανοϊκές» και «αποκύημα αχαλίνωτης φαντασίας» το να εκλαμβάνεται η προώθηση «οικουμενικών αξιών», made in USA, ως μέσον για παγκόσμια ηγεμονία3;

Το γεγονός ότι μια υπερδύναμη σε υποχώρηση, όπως οι ΗΠΑ, επιδιώκει μαζί με τους δορυφόρους της στην Ανατολική Ευρώπη να προκαλέσει προς όφελός της μεγάλη αναταραχή στην Ευρώπη δεν είναι καθόλου παράξενο, αν αναλογιστούμε και το αιματηρό ιμπεριαλιστικό παρελθόν της και τις προσπάθειές της να συμπαρασύρει κάθε φορά τους Ευρωπαίους υποτακτικούς της στις ανά τον κόσμο «ανθρωπιστικές» επεμβάσεις της. Άλλωστε, το πόσο σέβονται τους υποτιθέμενους συμμάχους τους φαίνεται και από τις προσπάθειές τους να τους χειραγωγήσουν και να υποσκάψουν τις εθνικές τους οικονομίες, υποκλέπτοντας τις συνομιλίες των ηγετών τους4.

Βεβαίως, υπάρχουν και εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, και κυρίως η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, που αντιλαμβάνονται τα «αμερικανικά παιχνίδια»5 περί νέου Ψυχρού Πολέμου και αντιδρούν, με αποτέλεσμα το ενιαίο αντιρωσικό ψυχροπολεμικό μέτωπο της δυτικής «κοινότητας αξιών» να ανάγεται στη σφαίρα της ευσεβούς φαντασίας. Μια και η προσδοκώμενη γρήγορη ένταξη όλης της Ουκρανίας στο δυτικό στρατόπεδο απέτυχε, το Βερολίνο προσπαθεί τώρα, παρά τις όποιες απειλές, να περιορίσει τις απώλειές της και να περισώσει, στο πλαίσιο του οικονομικού ιμπεριαλισμού της στην «Ενδιάμεση Ευρώπη», τα οικονομικά και ενεργειακά της συμφέροντα6. Άλλωστε δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι τρεις καγκελάριοι, πριν τη Μέρκελ, έδειξαν μεγάλη «κατανόηση» για τις πράξεις του νέου «τσάρου της Μόσχας», επιπλήττοντας παράλληλα και την Ευρώπη για τις πολλές παραλείψεις και τα λάθη του παρελθόντος στο ουκρανικό ζήτημα.

Αυτό όμως που γεννά ερωτηματικά είναι το πόσο επικίνδυνα και κυρίως ανιστόρητα εξακολουθεί να αντιλαμβάνεται το ουκρανικό ζήτημα ένα μειοψηφικό μέρος της λεγόμενης «βιλχελμινικής» γερμανικής ελίτ, που ακολουθούν τον επικίνδυνο δρόμο που χαράσσουν οι υπερσυντηρητικοί της Ουάσιγκτον. Λες και η εποχή που ίσχυε η ρήση, «Μετά το πρώτο γερμανικό τανκς, ακολουθεί η Ντόιτσε Μπανκ» δεν έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Λες και παραμένουν ακόμη στο βαθύ ιστορικό σκοτάδι οι αιτίες που η Γερμανία, και στους δύο Παγκοσμίους Πολέμους, επιδίωξε την ίδρυση μιας «ανεξάρτητης» Ουκρανίας, τη «δική μας Ινδία», προκαλώντας και τις δύο φορές τη ρωσική αντίδραση. Λησμονούν, για παράδειγμα, το σημαντικό γεγονός ότι η Ουκρανία είναι ένα κλασικό παράγωγο της ισοπεδωτικής σοβιετικής πολιτικής για την πανσπερμία εθνοτήτων της πάλαι ποτέ σοβιετικής αυτοκρατορίας και ότι η Ουκρανία δεν διαμορφώθηκε σε έθνος-κράτος ούτε τον 19ο αιώνα, ούτε βεβαίως με παρθενογένεση το 1991, όταν κατέρρευσε ο ανατολικός συνασπισμός. Για τις εθνικές ελίτ της δυτικής Ουκρανίας –συμπεριλαμβανομένων και αρκετών διεφθαρμένων ολιγαρχών– η ενοποίηση του ουκρανικού έθνους περνά μέσα από μια «ένωση θυμάτων», που εστιάζεται στα σταλινικά εγκλήματα του 1933 στην Ουκρανία («Holodomor»). Για όλους αυτούς, η ανάμνηση των εκατομμυρίων θυμάτων στα σοβιετικά κολχόζ της Ουκρανίας είναι η βάση για τον «ιδρυτικό μύθο» της χώρας τους. Όμως με τέτοιους «εθνικούς μύθους» είναι αδύνατον να ταυτιστούν οι Ρώσοι της Κριμαίας και της ανατολικής Ουκρανίας, που αισθάνονται όχι μόνο θύματα του ναζισμού και των συνεργατών του στην Ουκρανία, αλλά και νικητές ενός Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου και, κυρίως, «σοβιετικοί άνθρωποι», για τους οποίους «η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια τραγική απώλεια. Γιατί πατρίδα τους δεν ήταν η Ουκρανία, αλλά η Αυτοκρατορία»7. Πέραν αυτού όμως, για τις ρωσικές ελίτ η Ουκρανία δεν είναι μια ξένη χώρα, αλλά ο «μυθικός τόπος γέννησης» της Ρωσίας. Αναρωτήθηκαν μήπως πώς μπορεί να υπάρξει, στις σημερινές συνθήκες κρίσης, μια ενιαία και ειρηνική Ουκρανία, όταν στη δυτική Ουκρανία ο περιβόητος Μπαντέρα, ο εξολοθρευτής –ελέω Γερμανίας– Εβραίων, Πολωνών και μπολσεβίκων θεωρείται εθνικός ήρωας της ανεξαρτησίας, ενώ για τους ρωσόφωνους στην ανατολική Ουκρανία είναι ένας εγκληματίας πολέμου, τρομοκράτης, αντισημίτης, φασίστας και συνεργάτης των ναζί;

Αυτό που πρέπει όμως να αντιληφθεί όλη η Ευρώπη, και κυρίως οι Γερμανοί, είναι πως πλέον έφτασε ο καιρός να ξεφύγει από τις νατοϊκές δογματικές αντιλήψεις του πρόσφατου παρελθόντος, όταν οτιδήποτε μείωνε την ισχύ της Ρωσίας, όπως η ενδεχόμενη ενσωμάτωση της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ή η εγκατάσταση της πυραυλικής ασπίδας στα σύνορα της Ρωσίας, ήταν γεγονός ευπρόσδεκτο κι επιθυμητό. Άλλωστε, το νέο δόγμα αμυντικής και εξωτερικής πολιτικής που εφαρμόζει σηματοδοτεί και μια προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης από τις ΗΠΑ. Όσο για το μέλλον της Ουκρανίας αν, για ευνόητους λόγους, δεν μπορεί να εφαρμοστεί το πρότυπο της ειρηνικής διάλυσης της Τσεχοσλοβακίας, τότε μια ομόσπονδη και ουδέτερη Ουκρανία είναι ένα σενάριο που έχει βάση και λογική και κυρίως ακολουθεί τον ρουν της Ιστορίας.

Σημειώσεις
1. Σχετικά με τις πρόσφατες χρηματοδοτήσεις ουκρανικών ΜΚΟ απ τις ΗΠΑ βλέπε: http://www.ned.org/fa/where-we-work/eurasia/ukraine
2. Μεταξύ αυτών έξι πρώην σύμμαχοι της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και τρεις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες.
3. Der Spiegel, 27-3-2014.
4. Το πόσο ευάλωτη είναι πλέον η καγκελάριος Μέρκελ στις αμερικανικές πιέσεις στο ουκρανικό ζήτημα γίνεται κατανοητό από το γεγονός και μόνο ότι περισσότερες από 300 εκθέσεις, που κατέγραψε γι’  αυτήν η αμερικανική μυστική υπηρεσία NSA, βρίσκονται αποθηκευμένες σε μια ειδική τράπεζα πληροφοριών των ΗΠΑ.
5. Σημείο καμπής στις ραγδαίες εξελίξεις στην Ουκρανία αποτέλεσε η κατάρρευση της συμφωνίας, που επιτεύχθηκε με ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση, μεταξύ της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς και της ουκρανικής αντιπολίτευσης και η οποία τορπιλίστηκε σε λίγες ώρες από τις ΗΠΑ και τις ελεγχόμενες και χρηματοδοτούμενες από αυτές ΜΚΟ, καθώς και από τη δράση «άγνωστων» ελεύθερων σκοπευτών και των βαριά εξοπλισμένων 5.000 Ουκρανών ναζιστών.

6. Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι μεσούσης της κρίσης, η Γερμανία προχωρά σε νέες συνεργασίες στην ενέργεια με τη Ρωσία και ο ενεργειακός κολοσσός RWE ανακοίνωσε την αγορά θυγατρικής της εταιρείας από Ρώσους. Παράλληλα, κάθετοι σε οποιαδήποτε πολιτική κυρώσεων κατά της Ρωσίας εμφανίζονται το γερμανικό βιομηχανικό κεφάλαιο, αλλά και πολιτικοί όλου του πολιτικού φάσματος, πλην Πρασίνων.
7. Jens Jessen, “Διαβολική συμμαχία για την Ουκρανία», die Zeit, αρ. 14/2014, 28-3-2014.