Η κορυφή του παγόβουνου

Οι θά­να­τοι α­πό ναρ­κωτι­κά στην Ελ­λά­δα πέ­ρα­σαν α­πό 72 το Η 1989 σε 176 το 1995 και σε 303 το 2000, αύ­ξη­ση που εί­ναι η με­γα­λύ­τε­ρη στην Ευ­ρώ­πη. Και βέ­βαια η συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φί­α των θα­νά­των α­φο­ρά α­νέρ­γους (231), ερ­γά­τες (28), ναυ­τι­κούς (20), κλπ, προ­ερ­χό­με­νους α­πό τα φτω­χό­τε­ρα και πιο α­πο­κλει­σμέ­να κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα. Πολ­λοί έ­χουν ε­ντυ­πω­σια­στεί α­πό αυ­τή τη δρα­μα­τι­κή ά­νο­δο την ο­ποί­α δεν μπο­ρούν πά­ντα να ερ­μη­νεύ­σουν ικανοποιητικά.
Ό­μως δεν πρό­κει­ται πα­ρά για την ο­ρα­τή ό­ψη του πα­γό­βου­νου:
Σε μια χώ­ρα ό­πως η Ελ­λά­δα, η ο­ποί­α διέ­θε­τε μια αρ­χέ­γο­νη πα­ρα­δο­σια­κή κοι­νω­νι­κό­τη­τα και έ­να σύ­στη­μα κοι­νω­νι­κής προ­στα­σί­ας συ­ναρ­θρω­μέ­νο με την ι­διαί­τε­ρη κοι­νω­νι­κή της δο­μή (ευ­ρεί­α οι­κο­γέ­νεια, κοι­νό­τη­τα του χω­ριού, της γει­το­νιάς, της μι­κρής πό­λης), η κα­τα­στρο­φή αυ­τών των δο­μών, χω­ρίς να α­ντι­κα­τα­στα­θούν α­πό κά­ποιες άλ­λες, έ­χει κα­τα­στρο­φι­κές κοι­νω­νι­κές συ­νέ­πειες. Ό­πως έ­λε­γε ο Κορ­νή­λιος Κα­στο­ριά­δης, σε μια α­πό τις τε­λευ­ταί­ες του συ­νε­ντεύ­ξεις, οι νε­ώ­τε­ροι Έλ­λη­νες κα­τέ­στρε­ψαν μέ­σα σε τριά­ντα χρό­νια έ­ναν πο­λι­τι­σμό 3.000 χρό­νων. Έ­ναν πο­λι­τι­σμό που στη­ρι­ζό­ταν στην κοι­νό­τη­τα, την κοι­νο­τι­κή και οι­κο­γε­νεια­κή συ­νο­χή, τις κα­τοι­κί­ες με τα μι­κρά με­γέ­θη, το ε­μπό­ριο μι­κρού με­γέ­θους, την αυ­το­πα­ρα­γω­γή, εκ πα­ραλ­λή­λου με πο­λι­τι­σμι­κές α­ξί­ες ό­πως η θρη­σκευ­τι­κό­τη­τα, η αλ­λη­λεγ­γύ­η, η α­ντί­στα­ση κα­τά των κά­θε εί­δους κα­τα­κτη­τών κ.λπ. Με μια κα­τα­ιγι­στι­κή τα­χύ­τη­τα πε­ρά­σα­με στο χει­ρό­τε­ρο μο­ντέ­λο με­γα­λου­πό­λε­ων, ό­που δεν υ­πάρ­χει ού­τε χώ­ρος πρα­σί­νου, ού­τε κα­μιά υ­πο­δο­μή (πλα­τεί­ες κλπ) πουνα δί­νει τη δυ­να­τό­τη­τα να α­να­συ­γκρο­τη­θεί η γει­το­νιά, κα­μιά αυ­το­πα­ρα­γω­γή, ει­σα­γά­γα­με τα σου­περ-μάρ­κετ, εκ­θε­με­λιώ­σα­με την α­γρο­τι­κή και βιο­μη­χα­νι­κή πα­ρα­γω­γή μας, κα­τα­στρέ­φου­με τα δά­ση, τις θά­λασ­σες, το αι­σθη­τι­κό μας κρι­τή­ριο. Οι πνευ­μα­τι­κοί θε­σμοί μας υ­πο­βαθ­μί­στη­καν πα­ράλ­λη­λα. Η Εκ­παί­δευ­ση έ­γι­νε χώ­ρος α­γο­ρα­πω­λη­σί­ας και λό­μπυ, η Εκ­κλη­σί­α βιο­μη­χα­νί­α πα­ρα­γω­γής πι­στο­ποι­η­τι­κών γά­μου και θα­νά­του, ε­νώ η «Πνευ­μα­τι­κή Η­γε­σί­α» πα­ρε­δό­θη α­μα­χη­τί στο χρή­μα και την τη­λε­ό­ρα­ση. Ό­σο για την πο­λι­τι­κή που εί­χε α­πο­τε­λέ­σει χώ­ρο αυ­το­θυ­σί­ας, στε­ρή­σε­ων και α­γώ­νων, με­τα­βλή­θη­κε σε έ­να πα­ζά­ρι συ­νει­δή­σε­ων και ε­παγ­γελ­μα­τι­κής ε­ξα­σφά­λι­σης. Και οι ε­ξαι­ρέ­σεις που υ­πάρ­χουν σε ό­λους τους το­μείς ε­πι­βε­βαιώ­νουν τον κα­νό­να.
Οι συ­νέ­πειες αυ­τού του «εκ­συγ­χρο­νι­σμού» στον κοι­νω­νι­κό το­μέ­α υ­πήρ­ξαν δρα­μα­τι­κές. Μέ­σα σε 30 χρό­νια, οι Έλ­λη­νες πέ­ρα­σαν στις πρώ­τες θέ­σεις στην κα­τα­νά­λω­ση αλ­κο­όλ (ε­νώ ή­ταν οι τε­λευ­ταί­οι στην Ευ­ρώ­πη), στην πα­χυ­σαρ­κί­α, στους θα­νά­τους α­πό αυ­το­κι­νη­τι­στι­κά δυ­στυ­χή­μα­τα. Η εγκλη­μα­τι­κό­τη­τα α­νέ­βη­κε κα­τα­κό­ρυ­φα ε­νώ η αύ­ξη­ση θα­νά­των α­πό ναρ­κω­τι­κά εί­ναι η με­γα­λύ­τε­ρη στην Ευ­ρώ­πη.
Η ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νί­α δεν δια­θέ­τει την πα­ρά­δο­ση των δυ­τι­κών, δεν δια­θέ­τει κοι­νω­νι­κό κρά­τος α­ντί­στοι­χο με ε­κεί­νο της Δύ­σης, δεν δια­θέ­τει α­ντί­στοι­χο δί­κτυο κοι­νω­νι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων. Διέ­θε­τε μια δια­φο­ρε­τι­κή κοι­νω­νι­κό­τη­τα που α­πέ­τρε­πε αυ­τές τις εκ­φρά­σεις του κα­τα­να­λω­τι­σμού και της κοι­νω­νι­κής διά­λυ­σης. Το θαύ­μα του «εκ­συγ­χρο­νι­σμού»που άρ­χι­σε α­πό τη με­τεμ­φυ­λια­κή δε­ξιά, για να ε­πι­τα­θεί με τη χού­ντα και να ο­λο­κλη­ρω­θεί με το ΠΑ­ΣΟΚ, την με­τέ­βα­λε σε μια No man’s land, χω­ρίς κα­μί­α, ου­σια­στι­κά, προ­στα­σί­α. Και η διέ­ξο­δος δεν εί­ναι η α­νά­πτυ­ξη της ια­τρι­κο­ποί­η­σης, της α­στυ­νό­μευ­σης και της α­πο­προ­σω­πο­ποί­η­σης της κοι­νω­νί­ας μας, αλ­λά η α­να­συ­γκρό­τη­ση του κοι­νω­νι­κού ι­στού με την έ­ξο­δο α­πό το ά­θλιο, ρυ­πο­γό­νο και θα­να­τη­φό­ρο μο­ντέ­λο του «εκ­συγ­χρο­νι­σμού».