Τα συμφέροντα των ΗΠΑ και το Ισραήλ

Πα­ρά το α­ξιο­ση­μεί­ω­το ε­πί­πε­δο της α­με­ρι­κα­νι­κής υ­πο­στή­ρι­ξης προς το Ισ­ρα­ήλ, θα ή­ταν λά­θος να υ­πο­θέ­σου­με ό­τι το Ισ­ρα­ήλ εκ­φρά­ζει τα μεί­ζο­να συμ­φέ­ρο­ντα των Η.Π.Α στη Μέ­ση Α­να­το­λή. Τα βα­σι­κά α­με­ρι­κα­νι­κά συμ­φέ­ρο­ντα στην πε­ριο­χή πα­ρα­μέ­νουν τα ε­νερ­γεια­κά α­πο­θέ­μα­τα του πε­τρε­λαί­ου, κυ­ρί­ως στην Α­ρα­βι­κή χερ­σό­νη­σο. Μια α­νά­λυ­ση του Στέ­ιτ Ντι­πάρ­τμε­ντ, το 1945, πε­ριέ­γρα­φε τη Σα­ου­δι­κή Α­ρα­βί­α ως “…τη φο­βε­ρή πη­γή στρα­τη­γι­κής δύ­να­μης και έ­να α­πό τα με­γα­λύ­τε­ρα υ­λι­κά έ­πα­θλα στην πα­γκό­σμια ι­στο­ρί­α1”. Οι Η.Π.Α έ­χουν δε­σμευ­τεί να κερ­δί­σουν και να δια­τη­ρή­σουν αυ­τό το έ­πα­θλο. Α­πό τον Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο και με­τά, η δια­τή­ρη­ση του α­με­ρι­κα­νι­κού ε­λέγ­χου ε­πά­νω στα ε­νερ­γεια­κά α­πο­θέ­μα­τα της Μέ­σης Α­να­το­λής α­πο­τε­λεί έ­να α­ξί­ω­μα της ε­ξω­τε­ρι­κής πο­λι­τι­κής των Η.Π.Α.

1. Α­πει­λές στον έ­λεγ­χο των Η.Π.Α ε­πά­νω στο πε­τρέ­λαιο  της Μέ­σης Α­να­το­λής
Σε ρη­το­ρι­κό ε­πί­πε­δο, ως α­πει­λή α­πό την ο­ποί­α έ­πρε­πε να “προ­στα­τευ­θεί” η Μέ­ση Α­να­το­λή, υ­πο­δη­λω­νό­ταν γε­νι­κώς η Ε.Σ.Σ.Δ. (…) Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ό­μως, η Σο­βιε­τι­κή Έ­νω­ση πά­ντα δί­στα­ζε να ε­μπλα­κεί στις πε­ριο­χές που υ­πό­κει­νταν σε α­με­ρι­κα­νι­κό έ­λεγ­χο.
Το μο­ντέ­λο εί­χε τε­θεί κα­τά τα πρώ­τα βή­μα­τα του ψυ­χρού πο­λέ­μου, ό­ταν οι Η.Π.Α ορ­γά­νω­σαν την πρώ­τη μεί­ζο­να α­ντι-στα­σια­στι­κή εκ­στρα­τεί­α ε­νά­ντια στους Έλ­λη­νες α­ντάρ­τες το 1947.
Αυ­τή η α­ντι-στα­σια­στι­κή ε­πι­χεί­ρη­ση δεν ή­ταν μι­κρό εγ­χεί­ρη­μα: στον πό­λε­μο που α­κο­λού­θη­σε, 160.000 Έλ­λη­νες σκο­τώ­θη­καν, ε­νώ 800.000 έ­γι­ναν πρό­σφυ­γες. Η Α­με­ρι­κα­νι­κή Α­πο­στο­λή έ­θε­σε ως στό­χο την ε­ξο­λό­θρευ­ση αυ­τών που ο Α­με­ρι­κα­νός πρέ­σβης Λίν­κολ­ν Μακ Βη χα­ρα­κτή­ρι­σε ως “α­να­τρε­πτι­κές κοι­νω­νι­κές δυ­νά­μεις”, οι ο­ποί­ες εί­χαν τις ρί­ζες τους στην “ύ­που­λη νέ­α α­νά­πτυ­ξη της τα­ξι­κής και προ­λε­τα­ρια­κής συ­νεί­δη­σης” –“μια ξέ­νη και α­να­τρε­πτι­κή ε­πιρ­ρο­ή”– ό­πως τις πε­ριέ­γρα­ψε και ο Α­με­ρι­κα­νός υ­πεύ­θυ­νος Καρ­λ Ράν­κιν, και α­πέ­να­ντι στις ο­ποί­ες δεν θα πρέ­πει να δεί­ξουν κα­μιά “ε­πιεί­κεια” μέ­χρις ό­του “το κρά­τος ε­πι­βά­λει και πά­λι ε­πι­τυ­χώς την κυ­ριαρ­χί­α του” και η “ε­ξέ­γερ­ση των συμ­μο­ρι­τών κα­τα­πνι­γεί” (η φρά­ση του πρέ­σβη χρη­σι­μο­ποιού­νταν πά­για στα έγ­γρα­φα των Η.Π.Α, ό­πως και στα α­ντί­στοι­χα Σο­βιε­τι­κά κα­τά τον πό­λε­μο του Αφ­γα­νι­στάν). Η Α­με­ρι­κα­νι­κή Α­πο­στο­λή με τους φα­σί­στες πε­λά­τες της (μα­ζί, βε­βαί­ως, με τους πλου­σί­ους και, αρ­γό­τε­ρα, με τις α­με­ρι­κα­νι­κές ε­ται­ρεί­ες, οι ο­ποί­ες ή­ταν και ε­κεί­νες που πραγ­μα­τι­κά ε­πω­φε­λή­θη­καν) εκ­προ­σω­πού­σαν το “γη­γε­νές” (!) ελ­λη­νι­κό στοι­χεί­ο, σε α­ντί­θε­ση με την “ξέ­νη” ε­πιρ­ρο­ή των Ελ­λή­νων ερ­γα­τών και α­γρο­τών που εί­χαν υ­πο­νο­μευ­τεί α­πό την τα­ξι­κή τους συ­νεί­δη­ση. (…)
Έ­να βα­σι­κό κί­νη­τρο για την πραγ­μα­το­ποί­η­ση αυ­τής της α­ντι-στα­σια­στι­κής εκ­στρα­τεί­ας ή­ταν το εν­δια­φέ­ρον για τα πε­τρέ­λαια της Μέ­σης Α­να­το­λής. Στον λό­γο του, στις 12 Μαρ­τί­ου του 1947, που ε­ξήγ­γει­λε το Δόγ­μα Τρού­μαν, ο Πρό­ε­δρος πα­ρα­τή­ρη­σε ό­τι: “Αρ­κεί κα­νείς να ρί­ξει μια μα­τιά στον χάρ­τη” για να κα­τα­νο­ή­σει ό­τι ε­άν η Ελ­λά­δα πέ­σει στα χέ­ρια των α­νταρ­τών, “το χά­ος και η α­να­τα­ρα­χή θα ε­ξα­πλω­θούν σε ό­λη τη Μέ­ση Α­να­το­λή”. Μια με­λέ­τη της CIA, τον Φε­βρουά­ριο του 1948, προ­ει­δο­ποιού­σε ό­τι, σε πε­ρί­πτω­ση νί­κης των α­νταρ­τών, οι Η.Π.Α θα α­ντι­με­τώ­πι­ζαν την “πι­θα­νή α­πώ­λεια των πε­τρε­λα­ϊ­κών α­πο­θε­μά­των της Μέ­σης Α­να­το­λής (τα ο­ποί­α α­πο­τε­λούν το 40% των πα­γκό­σμιων ε­νερ­γεια­κών α­πο­θε­μά­των)”. Προ­κει­μέ­νου να νο­μι­μο­ποι­η­θεί η ε­πέμ­βα­ση των Η.Π.Α, κα­τα­σκευά­στη­κε η “ρω­σι­κή α­πει­λή”, αλ­λά χω­ρίς κα­μί­α πραγ­μα­τι­κή βά­ση. (…) Η διό­γκω­ση της ρω­σι­κής α­πει­λής θα πρέ­πει να κα­τα­νο­η­θεί σαν έ­να πρώ­ι­μο πα­ρά­δειγ­μα της λει­τουρ­γί­ας του ψυ­χρο­πο­λε­μι­κού συ­στή­μα­τος, μέ­σω του ο­ποί­ου η κά­θε υ­περ­δύ­να­μη α­ξιο­ποιεί την α­πει­λή του με­γά­λου της α­ντι­πά­λου (του “με­γά­λου σα­τα­νά”, για να χρη­σι­μο­ποι­ή­σου­με την ο­ρο­λο­γί­α του Α­για­το­λάχ Χο­με­ϊ­νί), προ­κει­μέ­νου να κι­νη­το­ποι­ή­σει την υ­πο­στή­ρι­ξη για τις δι­κές της δρα­στη­ριό­τη­τες.
Η ε­πι­τυ­χί­α της α­ντί-α­ντάρ­τι­κης εκ­στρα­τεί­ας στην Ελ­λά­δα, τό­σο σε στρα­τιω­τι­κό ό­σο και σε ι­δε­ο­λο­γι­κό ε­πί­πε­δο, σφρά­γι­σε τη μελ­λο­ντι­κή πο­ρεί­α της α­με­ρι­κα­νι­κής πο­λι­τι­κής πρα­κτι­κής. Α­πό την ε­πο­χή ε­κεί­νη, γι­νό­ταν ε­πα­νει­λημ­μέ­νως α­να­φο­ρά στις προ­σπά­θειες της Ρω­σί­ας να κα­τα­κτή­σει τον έ­λεγ­χο πά­νω στα πε­τρέ­λαια της Μέ­σης Α­να­το­λής, τη σο­βιε­τι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα στον Περ­σι­κό Κόλ­πο κ.λπ. Αλ­λά δεν υ­πήρ­χε πε­ρί­πτω­ση να δια­κιν­δυ­νεύ­σει η ΕΣ­ΣΔ έ­ναν πυ­ρη­νι­κό πό­λε­μο –για­τί αυ­τή να θα ή­ταν η πι­θα­νή συ­νέ­πεια– ε­πι­διώ­κο­ντας έ­ναν τέ­τοιο στό­χο.
Μια πιο ρε­α­λι­στι­κή α­πει­λή για την κυ­ριαρ­χί­α των Η.Π.Α στην πε­ριο­χή ή­ταν ευ­ρω­πα­ϊ­κής προ­έ­λευ­σης. Κα­τά τη δε­κα­ε­τί­α του 1940, οι Η.Π.Α πέ­τυ­χαν να υ­πο­σκε­λί­σουν τη Γαλ­λί­α, και σε ση­μα­ντι­κό βαθ­μό και τη Βρε­τα­νί­α, εν μέ­ρει κα­τό­πιν συ­νει­δη­τού σχε­δια­σμού και εν μέ­ρει σαν μια α­ντα­νά­κλα­ση του νέ­ου συ­σχε­τι­σμού δυ­νά­με­ων. Μια συ­νέ­πεια του κα­θο­δη­γού­με­νου α­πό τη CIA πρα­ξι­κο­πή­μα­τος που ε­πα­νέ­φε­ρε τον Σά­χη στο Ι­ράν, το 1953, υ­πήρ­ξε η με­τα­φο­ρά του 40% του ι­ρα­νι­κού πε­τρε­λαί­ου α­πό βρε­τα­νι­κά σε α­με­ρι­κα­νι­κά χέ­ρια, πράγ­μα που έ­κα­νε τους New York Times να εκ­φρά­σουν την α­νη­συ­χί­α τους ό­τι κά­ποιοι βρε­τα­νι­κοί κύ­κλοι θα πα­ρε­ξη­γού­σαν την ε­ξέ­λι­ξη αυ­τή ως μια “πρά­ξη του α­με­ρι­κα­νι­κού ‘ι­μπε­ρια­λι­σμού’ που πα­ρα­γκω­νί­ζει την Βρε­τα­νί­α α­πό έ­να ι­στο­ρι­κό της προ­πύρ­γιο.” Την ί­δια στιγ­μή, οι συ­ντά­κτες της ε­φη­με­ρί­δας θριαμ­βο­λο­γού­σαν ό­τι “οι υ­πα­νά­πτυ­κτες χώ­ρες με τις πλού­σιες ε­νερ­γεια­κές πη­γές πή­ραν έ­να σα­φές μά­θη­μα για το πό­σο βα­ρύ τί­μη­μα θα πρέ­πει να πλη­ρώ­σει ό­ποια α­πό αυ­τές πα­ρα­συρ­θεί α­πό τον φα­να­τι­κό ε­θνι­κι­σμό2.”
Η α­νη­συ­χί­α για την ε­μπλο­κή της Ευ­ρώ­πης στην πε­ριο­χή συ­νε­χί­στη­κε. Οι Η.Π.Α α­ντι­τά­χθη­καν σθε­να­ρά στην προ­σπά­θεια της Βρε­τα­νί­ας και της Γαλ­λί­ας να ε­πα­να­βε­βαιώ­σουν την ε­πιρ­ρο­ή τους στην πε­ριο­χή με την ει­σβο­λή στο Σουέζ το 1956 (σε συμ­φω­νί­α με το Ισ­ρα­ήλ). (…) Το 1973, ο Χέν­ρυ Κί­σιν­γκερ προ­ει­δο­ποί­η­σε για τους κιν­δύ­νους που ε­μπε­ριεί­χε έ­νας εν­δε­χό­με­νος ε­μπο­ρι­κός συ­να­σπι­σμός με ευ­ρω­πα­ϊ­κή κυ­ριαρ­χί­α που θα πε­ρι­λάμ­βα­νε τη Μέ­ση Α­να­το­λή και τη Βό­ρειο Α­φρι­κή και α­πό τον ο­ποί­ο θα α­πο­κλεί­ο­νταν οι Η.Π.Α. Αρ­γό­τε­ρα, σε μια ι­διω­τι­κή συ­νά­ντη­ση, ε­ξο­μο­λο­γή­θη­κε ό­τι βα­σι­κό στοι­χεί­ο στην με­τά το 1973 δι­πλω­μα­τι­κή του δρα­στη­ριό­τη­τα ή­ταν “να δια­σφα­λί­σει ό­τι οι Ευ­ρω­παί­οι και οι Ιά­πω­νες δεν θα ε­μπλέ­κο­νταν στη δι­πλω­μα­τί­α” που α­φο­ρού­σε στη Μέ­ση Α­να­το­λή3. Συ­να­κό­λου­θα, η α­με­ρι­κα­νι­κή α­ντί­θε­ση στον “Ευ­ρω-Α­ρα­βι­κό” διά­λο­γο πη­γά­ζει α­πό τις ί­διες α­νη­συ­χί­ες. (…)
2.  Η γη­γε­νής α­πει­λή: Το Ισ­ρα­ήλ ως στρα­τη­γι­κό πλε­ο­νέ­κτη­μα
Μια τρί­τη α­πει­λή α­πό την ο­ποί­α η πε­ριο­χή πρέ­πει να “προ­στα­τευ­θεί” εί­ναι γη­γε­νής: η α­πει­λή του ρι­ζο­σπα­στι­κού ε­θνι­κι­σμού. Σ’ αυ­τή τη βά­ση ω­ρί­μα­σε και η “ει­δι­κή σχέ­ση” α­νά­με­σα στις Η.Π.Α και το Ισ­ρα­ήλ. Στις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του 1950, η σχέ­ση Η.Π.Α – Ισ­ρα­ήλ ή­ταν ο­πωσ­δή­πο­τε τα­ραγ­μέ­νη, και για κά­ποια στιγ­μή φά­νη­κε ό­τι η Ουά­σι­γκτον θα δε­νό­ταν πιο στε­νά με τον Αι­γύ­πτιο πρό­ε­δρο Νά­σερ, ο ο­ποί­ος εί­χε κά­ποια υ­πο­στή­ρι­ξη και α­πό τη CIA. Οι προ­ο­πτι­κές αυ­τές α­νη­σύ­χη­σαν σε τέ­τοιο βαθ­μό το Ισ­ρα­ήλ που ορ­γά­νω­σε τρο­μο­κρα­τι­κούς πυ­ρή­νες μέ­σα στην Αί­γυ­πτο για να πραγ­μα­το­ποι­ή­σουν ε­πι­θέ­σεις σε α­με­ρι­κα­νι­κές και αι­γυ­πτια­κές ε­γκα­τα­στά­σεις, σε μια προ­σπά­θεια να προ­κα­λέ­σουν κρί­ση στις σχέ­σεις με­τα­ξύ Αι­γύ­πτου και Η­ΠΑ, σκο­πεύ­ο­ντας αυ­τές οι ε­νέρ­γειες να χρε­ω­θούν σε φα­να­τι­κούς Αι­γυ­πτί­ους υ­πε­ρε­θνι­κι­στές4.
Πα­ρό­λα αυ­τά, στα τέ­λη της δε­κα­ε­τί­ας του 1950, οι Η.Π.Α, στα­δια­κά, α­πο­δέ­χτη­καν την ισ­ρα­η­λι­νή θέ­ση ό­τι έ­να ι­σχυ­ρό Ισ­ρα­ήλ εί­ναι “στρα­τη­γι­κό πλε­ο­νέ­κτη­μα” για τις Η.Π.Α, κα­θώς θα λει­τουρ­γεί ως φραγ­μός στις γη­γε­νείς ρι­ζο­σπα­στι­κές ε­θνι­κι­στι­κές α­πει­λές για τα α­με­ρι­κα­νι­κά συμ­φέ­ρο­ντα. Έ­να α­πόρ­ρη­το μνη­μό­νιο του Ε­θνι­κού Συμ­βου­λί­ου Α­σφα­λεί­ας, του 1958, που βγή­κε πρό­σφα­τα στη δη­μο­σιό­τη­τα, ε­πε­σή­μαι­νε ό­τι έ­να “λο­γι­κό ε­πα­κό­λου­θο” της α­ντί­δρα­σης στον ρι­ζο­σπα­στι­κό α­ρα­βι­κό ε­θνι­κι­σμό “θα ή­ταν η υ­πο­στή­ρι­ξη στο Ισ­ρα­ήλ, ως της μό­νης ι­σχυ­ρής φι­λο-δυ­τι­κής δύ­να­μης που α­πέ­μει­νε στην εγ­γύς Α­να­το­λή5.” (…)
Κα­τά τη δε­κα­ε­τί­α του 1970, Α­με­ρι­κα­νοί α­να­λυ­τές υ­πο­στή­ρι­ζαν ό­τι το Ισ­ρα­ήλ και το Ι­ράν, κά­τω α­πό την ε­ξου­σί­α του Σά­χη, χρειά­ζο­νται για να προ­στα­τεύ­ουν τον α­με­ρι­κα­νι­κό έ­λεγ­χο πά­νω στις πε­τρε­λαιο­πα­ρα­γω­γές πε­ριο­χές του Περ­σι­κού Κόλ­που. Με­τά την πτώ­ση του Σά­χη, ο ρό­λος του Ισ­ρα­ήλ, ως η Σπάρ­τη της Μέ­σης Α­να­το­λής στην υ­πη­ρε­σί­α της α­με­ρι­κα­νι­κής ι­σχύ­ος, α­να­βαθ­μί­στη­κε.
Την ί­δια στιγ­μή, το Ισ­ρα­ήλ βο­ή­θη­σε τις Η.Π.Α να διεισ­δύ­σουν στη μαύ­ρη Α­φρι­κή, με ου­σια­στι­κή μυ­στι­κή ε­νί­σχυ­ση στη CIA, –στη­ρί­ζο­ντας τον Χα­ϊ­λέ Σε­λα­σιέ στην Αι­θιο­πί­α, τον Ι­ντί Α­μίν στην Ου­γκά­ντα, τον Μο­μπού­του στο Ζα­ΐρ, τον Μπο­κά­σα στην Κε­ντρι­κή Α­φρι­κα­νι­κή Δη­μο­κρα­τί­α, και άλ­λων6– κα­θώς και με  την κα­τα­στρα­τή­γη­ση του ε­μπάρ­γκο στη Ρο­δε­σί­α και τη Νό­τιο Α­φρι­κή. Πιο πρό­σφα­τα, το ί­διο σε­νά­ριο ε­πα­να­λή­φθη­κε με την πα­ρο­χή στρα­τιω­τι­κής, τε­χνο­λο­γι­κής και υ­λι­κο­τε­χνι­κής βο­ή­θειας στα συ­νερ­γα­ζό­με­να με τις Η­ΠΑ κα­θε­στώ­τα της Κε­ντρι­κής Α­με­ρι­κής.
Στο ε­ξής, η στή­ρι­ξη του σχε­δί­ου για έ­να Ισ­ρα­ήλ που θα έ­παι­ζε τον ρό­λο του “στρα­τη­γι­κού πλε­ο­νε­κτή­μα­τος” των Η.Π.Α υ­πήρ­ξε πο­λύ ση­μα­ντι­κό ζή­τη­μα γι’ αυ­τούς που α­σκούν πραγ­μα­τι­κή ε­ξου­σί­α στις Η.Π.Α. Ω­στό­σο, η θέ­ση αυ­τή δεν έ­μει­νε χω­ρίς αμ­φι­σβή­τη­ση. Υ­πήρ­ξαν, ε­πί­σης, ι­σχυ­ρές δυ­νά­μεις που υ­πο­στή­ρι­ζαν έ­να εί­δος ει­ρη­νι­κού πο­λι­τι­κού συμ­βι­βα­σμού που ή­ταν ε­φι­κτός για με­γά­λο χρο­νι­κό διά­στη­μα. (…)
Ο Μά­ι­κλ Κλέ­αρ εί­χε προ­τεί­νει μια χρή­σι­μη διά­κρι­ση α­νά­με­σα στους “Πρώ­σους” –που υ­πε­ρα­σπί­ζο­νται την α­πει­λή ή τη χρή­ση βί­ας προ­κει­μέ­νου να ε­πι­τύ­χουν τους ε­πι­θυ­μη­τούς πο­λι­τι­κούς στό­χους– και στους “Ε­μπό­ρους” οι ο­ποί­οι, αν και έ­χουν τους ί­διους στό­χους, πι­στεύ­ουν ό­τι τα ει­ρη­νι­κά μέ­σα μπο­ρεί να εί­ναι πιο α­πο­τε­λε­σμα­τι­κά7. Αυ­τές εί­ναι ε­κτι­μή­σεις που α­φο­ρούν την τα­κτι­κή και, ε­πο­μέ­νως, οι το­πο­θε­τή­σεις μπο­ρούν να αλ­λά­ξουν. Σε μια πρώ­τη προ­σέγ­γι­ση, εί­ναι σω­στό να πει κα­νείς ό­τι οι “Πρώ­σοι” υ­πο­στή­ρι­ζαν το Ισ­ρα­ήλ ως “στρα­τη­γι­κό πλε­ο­νέ­κτη­μα”, ε­νώ οι “Έ­μπο­ροι” α­να­ζη­τού­σαν κά­ποιο εί­δος πο­λι­τι­κού συμ­βι­βα­σμού.
Το ση­μεί­ο αυ­τό α­να­γνω­ρί­ζε­ται συ­χνά, υ­πόρ­ρη­τα, στην φι­λο-ισ­ρα­η­λι­νή προ­πα­γάν­δα. Ό­πως, για πα­ρά­δειγ­μα, μια ο­λο­σέ­λι­δη δια­φή­μι­ση στους New York Times, που υ­πο­γρά­φε­ται α­πό πολ­λές προ­σω­πι­κό­τη­τες (α­νά­με­σά τους και πολ­λούς που, σε άλ­λες συ­γκυ­ρί­ες, εί­ναι ει­ρη­νι­στές), η ο­ποί­α κα­λεί για τη δη­μιουρ­γί­α μιας φι­λο-ισ­ρα­η­λι­νής δύ­να­μης πί­ε­σης (NAT PAC), με το σύν­θη­μα “Η ε­μπι­στο­σύ­νη για το Ισ­ρα­ήλ ε­νι­σχύ­ει την Α­με­ρι­κή”. Για να υ­πο­στη­ρί­ξουν τη θέ­ση τους, γρά­φουν: “…ε­άν α­πει­λού­νταν τα α­με­ρι­κα­νι­κά συμ­φέ­ρο­ντα στη Μέ­ση Α­να­το­λή, θα χρειά­ζο­νταν μή­νες για να συ­γκε­ντρω­θούν ση­μα­ντι­κές δυ­νά­μεις ε­πί τό­που. Με το Ισ­ρα­ήλ ως σύμ­μα­χο, χρειά­ζο­νται μό­νο λί­γες η­μέ­ρες.” (…)
Μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου
Γιώργος Ρακκάς

1. Α­να­φέ­ρε­ται α­πό τους Joyce & Gabriel Kolko, The limits of Power (Harper & Row, Nέ­α Υόρ­κη, 1972, σελ. 242).
2. New York Times, 6 Αυ­γού­στου 1954, βλέ­πε TNCW, σελ. 99 για πε­ρισ­σό­τε­ρα α­πο­σπά­σμα­τα και σχό­λια.
3. Α­να­φέ­ρε­ται στο TNCW, σελ. 457, α­πό το MERIP Reports, Μά­ιος 1981· ε­πί­σης, Journal of Palestine Studies, Ά­νοι­ξη 1981.
4. Ο υ­πεύ­θυ­νος γι’ αυ­τές τις ε­πι­χει­ρή­σεις ο Υ­πουρ­γός Ά­μυ­νας Πί­νας Λα­βόν έ­γι­νε Γε­νι­κός Γραμ­μα­τέ­ας της Χι­στα­ντρούτ (της σο­σια­λι­στι­κής ερ­γα­τι­κής ο­μο­σπον­δί­ας). Σύμ­φω­να με τον έ­γκυ­ρο ισ­ρα­η­λι­νό δη­μο­σιο­γρά­φο Να­ούμ Μπερ­νέ­α, ο Λα­βόν έ­δω­σε ε­ντο­λές που πε­ρι­λάμ­βα­ναν α­κό­μα και “τη δη­λη­τη­ρί­α­ση των υ­δά­τι­νων πη­γών στη Λω­ρί­δα της Γά­ζας και τις α­πο­στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νες ζώ­νες”. (Davar, 26 Ια­νουα­ρί­ου 1979.)
5. “Issues Arising Out of the Situation in the Near East”, ε­πε­τρά­πη η πρό­σβα­ση στις 12/10/81, α­να­φέ­ρε­ται στο NSC 581/1,  Ιαν. 24, 1958.
6. Βλέ­πε ε­πί­σης τη με­λέ­τη της CIA που ή­δη α­να­φέ­ρα­με η ο­ποί­α ε­πι­ση­μαί­νει ό­τι “Οι Ισ­ρα­η­λι­νοί πραγ­μα­το­ποί­η­σαν ευ­ρύ­τα­τες κε­κα­λυμ­μέ­νες ε­πι­χει­ρή­σεις, πο­λι­τι­κές, οι­κο­νο­μι­κές και πα­ρα­στρα­τιω­τι­κές– ι­διαί­τε­ρα στην Α­φρι­κή.”
7. Michael Klare, Beyond the ‘Vietnam Syndrome’ (Institute for Policy Studies, Ουά­σιν­γκτον, 1981).