Μετά τη νίκη στην Τζαραμπλούς, τι;

Η Τουρκία σχεδιάζει να παραμείνει στη Β. Συρία για αρκετόν καιρό

Του Metin Gurcan* από την Ρήξη φ. 126

Ο καθένας αναρωτιέται πόσο καιρό θα συνεχιστεί η «Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη», που ξεκίνησε στις 24 Αυγούστου. Ποιοι είναι οι στρατηγικοί στόχοι αυτής της Επιχείρησης; Μπορεί να επεκταθεί δυτικά στη γραμμή al-Rai – Azaz, και το σημαντικότερο, νοτιοανατολικά προς την al-Bab για να απαγορεύσει τη χρησιμοποίησή της από τις Μονάδες Προστασίας του Κουρδικού λαού (YPG) και να αποτρέψει την προώθησή τους προς τα δυτικά, αψηφώντας τις συχνά αναφερόμενες κόκκινες γραμμές της Τουρκίας;
Σε τίτλο της φιλοκυβερνητικής ημερήσιας εφημερίδας Yeni Safak (25/8/2016) διαβάζουμε: «Αυτή είναι μόνον η αρχή». Πηγές του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA), που μίλησαν ανωνύμως στην al-Monitor, περιγράφουν την Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη ως μια σύνθετη επιχείρηση, «με σημαντικούς στόχους». Στην Άγκυρα επικρατεί η πεποίθηση ότι η επιχείρηση αυτή είναι, πρωτίστως, μια διπλωματική επιτυχία της νέας προσέγγισης της Τουρκίας στη Συρία και της διεξαχθείσας εντατικής διπλωματίας του «πήγαινε-έλα». Στο στρατιωτικό πεδίο, η Άγκυρα βλέπει ως σημαντική επιτυχία την κατάληψη της Τζαραμπλούς σε 12 ώρες, χωρίς απώλειες και αποφεύγοντας μια μεγάλη σύγκρουση με το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ/IS). Μια πηγή των υπηρεσιών ασφαλείας στην Άγκυρα είπε ότι «είναι καιρός να επωφεληθούμε από αυτές τις επιτυχίες. Θα ήταν χοντρό λάθος οι σκέψεις για περιορισμό της επιχείρησης μόνο στην Τζαραμπλούς, μετά από προετοιμασίες ενός έτους».
Στο πολιτικό επίπεδο, η Άγκυρα θέλει να παγιώσει την ένοπλη αντιπολίτευση των σουνιτών υπό ενιαία στέγη, τουλάχιστον στη Β. Συρία, και ει δυνατόν σε ολόκληρη τη χώρα. Η Άγκυρα φαίνεται να έχει πείσει Ουάσιγκτον και Μόσχα ότι ένα σημαντικό μέρος της συριακής αντιπολίτευσης δεν πρέπει να παραγκωνισθεί από τον σχεδιασμό του μελλοντικού καθορισμού της Συρίας. Η Τουρκία πιστεύει ότι με την πράξη αυτή πέτυχε μια ευκαιρία για να ενώσει τη συριακή αντιπολίτευση ώστε ο FSA μπορεί να εξελιχθεί σε αξιόπιστη δύναμη και να γίνει αποδεκτή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Αλλά το παρελθόν του FSA εγείρει ερωτήματα για την απόδοσή του στο μέτωπο. Σύμφωνα με ανώνυμη πηγή, «ο πόλεμος στη Συρία είναι πόλεμος ιδεολογιών». Ένας σιίτης εθνοφρουρός πεθαίνει για τους δωδεκαδικούς (ή ιμαμήτες), ένα μέλος του YPG πεθαίνει για τον [φυλακισμένο ηγέτη του ΡΚΚ] Οτσαλάν και τον κουρδικό εθνικισμό. Για ποιον θα θυσιαστεί ο μαχητής του FSA; Η πλειοψηφία του FSA μοιάζει περισσότερο με συμμορία μισθοφόρων που παλεύει για τα χρήματα».
Παρ’ ότι η Άγκυρα ίσως είδε μια ευκαιρία ενοποίησης της συριακής αντιπολίτευσης, δεν θα είναι εύκολη η κινητοποίηση αυτών των δυνάμεων. Θα χρειαστούν κίνητρα ενίσχυσης της μαχητικής τους ικανότητας, αν όμως αυτό γίνει υπέρμετρα θα μπορούσε να ξεφύγει προς την «τρομοκρατία». Αναμφιβόλως, η συμμετοχή «μετρίως τζιχαντικών» ομάδων όπως η Faylaq al- Sham και η Ahrar al-Sham, θα προσφέρει κάποιο κίνητρο. Η Άγκυρα πρέπει να προσέξει αναμιγνύοντας τέτοιες ομάδες με τον FSA, έτσι ώστε να μην προκαλέσει ανησυχίες σε Ουάσιγκτον και Μόσχα.
Σε στρατιωτικό επίπεδο ο πρωταρχικός στόχος αυτής της Επιχείρησης είναι η δημιουργία μόνιμης στρατιωτικής βάσης στην περιοχή της Τζαραμπλούς, όπου θα μπορεί να εκπαιδεύει και να εξοπλίζει τον FSA και θα συνδέεται με την Τουρκία μέσω αεροδιαδρόμου. Εάν η Άγκυρα στείλει ένα τάγμα κομάντος στην Τζαραμπλούς, τότε θα καταλάβουμε ότι σκέφτεται πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο για μόνιμη στρατιωτική βάση εκεί. Εάν δεν μπορέσει να πείσει άλλες χώρες να δεχθούν την ιδέα της, τότε το Σχέδιο Β είναι η δημιουργία ενός ισχυρού στρατιωτικού κέντρου για τον FSA στη Β. Συρία, με παράλληλη παραμονή Τούρκων στρατιωτών.
Ο δεύτεροs στρατηγικός στόχος είναι η προώθησή της δυτικά της γραμμής al Rai – Azaz, την οποία η Άγκυρα αποκαλεί «γραμμή Τζαραμπλούς – Cobanbey» ώστε να κυριαρχήσει ολοκληρωτικά στα 55 μιλίων σύνορα μεταξύ Τζαραμπλούς και Cobanbey και να ασκήσει πίεση στο κουρδικό Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD) από τα ανατολικά του καντονιού του Afrin, που ήδη πιέζεται από τον βορρά. Στην ουσία, τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα ευνοούν αυτή την αποκοπή της σημαντικότερης –εντός της Συρίας– γραμμής ανεφοδιασμού του ΙΚ/IS, από την Άγκυρα.
Ο τρίτοs στόχος της Άγκυρας, με την Επιχείρηση Ασπίδα του Ευφράτη, είναι ο πιο επικίνδυνος: να επωφεληθεί από την επιτυχία στην Τζαραμπλούς για να προχωρήσει νοτιοδυτικά και να καταλάβει την al-Bab. Εάν η Άγκυρα έχει επιλέξει αυτόν το στόχο, το όνομα της επιχείρησης πρέπει να αλλάξει από «Ασπίδα του Ευφράτη» σε «Στιλέτο του Ευφράτη», γιατί θα δώσει τέλος στο όνειρο του PYD για σύνδεση με το Afrin μέσω al-Bab και κυριαρχία στην περιοχή βορειοδυτικά του Χαλεπίου. Οι μακροχρόνιες προετοιμασίες του ΙΚ στην al-Bab έχουν μετατρέψει την πόλη σε εντυπωσιακό οχυρό. Σε αντίθεση με την Τζαραμπλούς, το ΙΚ έχει ισχυρότερο ανθρώπινο δυναμικό και οχυρώσεις στην al-Bab, όπου ζουν χιλιάδες πολίτες. Αλλά γνωρίζουμε ότι και οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις/Syrian Democratic Forces, που αποτελούνται κυρίως από την κουρδική YPG, προσβλέπουν επίσης στην al-Bab.
Τα αυξανόμενα, από τις 26 Αυγούστου, πυρά του πυροβολικού από το έδαφος της Τουρκίας, σε στόχους του YPG στο καντόνι του Afrin, και ο πρωτοφανής βομβαρδισμός στόχων του YPG στο Afrin από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη, θα μπορούσαν να είναι προάγγελοι μιας μετατόπισης των επιχειρήσεων προς τα δυτικά.
Τώρα ο καθένας -ειδικά Ουάσιγκτον και Μόσχα- παρακολουθεί στενά τις επιδόσεις στο πεδίο της μάχης του υποστηριζόμενου από την Τουρκία FSA. Αν η απόδοση είναι εντυπωσιακή, τότε Ουάσιγκτον και Μόσχα θα μπορούσαν να δώσουν στον FSA την ευκαιρία να απελευθερώσει την al-Bab. Αν η απόδοση είναι κακή, τότε θα επιτραπεί στην κουρδική YPG να επιτεθεί στην al-Bab. Η δοκιμή της Άγκυρας θα πρέπει να κινητοποιήσει τον FSA. Η συριακή κουρδική PYD θα πρέπει στη συνέχεια να αποφασίσει αν μπορεί να αποδεχθεί ότι έληξε η επέκτασή της στη βόρεια Συρία και ότι τώρα υπάρχει μια ανταγωνιστική δύναμη που υποστηρίζεται από την Άγκυρα.
Για να διαβάσει κανείς τις προθέσεις της Άγκυρας, θα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά τον τύπο των στρατιωτικών μονάδων που χρησιμοποιεί στη Συρία και τις στρατιωτικές κινήσεις της. Μην ξεχνάτε, αν η Άγκυρα αποστείλει ένα τάγμα με κομάντος στην Τζαραμπλούς, αυτό θα σημαίνει ότι η Τουρκία πήγε εκεί για να μείνει επ’ αόριστον. Αν στείλει τη μηχανοκίνητη ταξιαρχία πεζικού που περιμένει στα σύνορα, τότε προτίθεται να επεκταθεί δυτικά και να καθαρίσει την περιοχή των συνόρων κινούμενη προς την Azaz μέσω al-Rai. Εάν όμως στείλει μια ταξιαρχία τεθωρακισμένων μαζί με τη μηχανοκίνητη ταξιαρχία πεζικού, τότε θα ξέρουμε ότι ο επόμενος στόχος της Άγκυρας είναι η al-Bab.

Μετάφραση: Νίκος Κελέρμενος
πηγή: http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/08/turkey-syria-what-is-next-after-operation-euphrates-shield.html