Με κλαρίνα, ντέφια, βιολιά και χορούς στο Μουσείο Τσιτσάνη
Από το Άρδην Τρικάλων
Παρουσία εκατοντάδων Τρικαλινών η παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Καραμπελιά “Το δημοτικό τραγούδι, Αποτύπωση της ιδιοπροσωπίας του νεότερου ελληνισμού”.
Το ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι δεν είναι μόνο απλώς «ένα τραγούδι», όπως αυτό που ακούμε στο ραδιόφωνο ή όπου αλλού, αλλά είναι το βίωμα του λαού μας ως προς τη θέση του στον κόσμο και εν τέλει “το περιεχόμενο της συνειδήσεως του ελληνικού λαού”.
Επιπλέον, στους οκτώ τελευταίους αιώνες, αποτέλεσε ένα από τα κυριότερα “όπλα” με τα οποία ο Ελληνισμός διασφάλισε την ιδιοπροσωπία του και αντιστάθηκε στην υποδούλωσή του, είτε αυτή προήρχετο εξ’ Ανατολών είτε από την Δύση.
Αυτό τονίστηκε στην προχθεσινή εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Καραμπελιά “Το δημοτικό τραγούδι. Αποτύπωση της ιδιοπροσωπίας του νεότερου ελληνισμού” που πραγματοποιήθηκε στον υπαίθριο χώρο του Μουσείου Τσιτσάνη στα Τρίκαλα και προσέλκυσε το ενδιαφέρον εκατοντάδων Τρικαλινών που την παρακολούθησαν μέχρι τα μεσάνυχτα!
Ήταν μια εκδήλωση που διοργανώθηκε από το κίνημα Άρδην και τον Λαογραφικό-Χορευτικό Όμιλο Ασκληπιός και η οποία δεν θα μπορούσε παρά να συνοδευθεί και από δημοτικά τραγούδια και χορούς τόσο της περιοχής μας όσο και από ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο.
Την παρουσίαση του βιβλίου ανέλαβαν αρχικώς ο Πρόεδρος του Λαογραφικού-Χορευτικού Ομίλου Ασκληπιός κ. Γιάννης Σούλιος, ο οποίος τόνισε μεταξύ άλλων το γεγονός πως, σήμερα, σε μια εποχή καθολικής παρακμής, το δημοτικό τραγούδι, όχι μόνο ως κείμενο αλλά και ως μουσική, τραγούδι και χορός, κατακτά το ενδιαφέρον μεγάλου τμήματος των νέων, δεν αποδεικνύει μόνο τη διαχρονική αξία του, αλλά καταδεικνύει πως, όταν ένας πολιτισμός, όταν ένα έθνος αγγίζει κυριολεκτικά τα όρια της επιβίωσής του, τότε “επιστρέφει”, βυθίζεται στα βαθύτερα στρώματα της ταυτότητάς του για να βρει ίσως τη δύναμη μιας ανάτασης, και πάλι.
Από την πλευρά του ο συγγραφέας και λαογράφος κ. Σωτήρης Γοργογέτας αφού αναφέρθηκε στην ιστορική διαδρομή της “ανακάλυψης” του δημοτικού τραγουδιού και του πλούτου που το συνοδεύει, αποκάλεσε το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά αληθινό ευαγγέλιο της ιστορίας και της λαϊκής μας παράδοσης. Είπε χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για βιβλίο που πρέπει να αποκτήσουν όλοι οι Έλληνες και να ανατρέχουν συνεχώς στις σελίδες του προκειμένου να πλουτίζουν το πνευματικό τους επίπεδο.
Στην ομιλία του ο συγγραφέας και επικεφαλής του κινήματος Άρδην κ. Γιώργος Καραμπελιάς που ακολούθησε, τόνισε (διανθίζοντας τα λόγια του με αποσπάσματα δημοτικών τραγουδιών προς τεκμηρίωση) ότι το δημοτικό τραγούδι, αποδίδει με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής ιδεολογίας, το “συναμφότερον” του εθνικού μας χαρακτήρα σε όλες του τις εκφράσεις. Ενός εθνικού χαρακτήρα που έχει διαμορφωθεί σε μια πορεία τριών χιλιάδων χρόνων, τουλάχιστον, μέσα από περιπέτειες, μεταπτώσεις και αλλαγές, που δεν έχει ίσως γνωρίσει κανένας άλλος ιστορικός λαός: Από το ζενίθ της κλασικής αρχαιότητας και της φιλοσοφίας, στη διαμόρφωση ενός οικουμενικού πολιτισμού – με τον Αλέξανδρο, τον χριστιανισμό και το Βυζάντιο – στην κατάρρευση των Αλώσεων, στην αναγέννηση του ’21 και στο ναδίρ της σημερινής παρακμής.
Έτσι, στο δημοτικό τραγούδι, δεν θα συναντήσουμε μόνο όλες τις μορφές της ζωής και όλες τις πνευματικές και βιωτικές ανησυχίες, αλλά συχνά και διαφορετικά ή και ανταγωνιστικά ιδεολογικά συστήματα αναφοράς:
Πρόταξη της ορθοδοξίας ως καθολικού συστήματος αξιών και ταυτόχρονα απόκλιση ή και αντιπαράθεση σε ό,τι αφορά συγκεκριμένες πτυχές τους όπως οι γιορτές της γονιμότητας και του έρωτα, για να μην αναφερθούμε στα σκωπτικά άσματα για τον κλήρο. Κατάφαση του σαρκικού έρωτα και της χαράς της ζωής αλλά και ταυτόχρονα της πιο εξιδανικευμένης και πεισιθάνατης αγάπης.
Την μετάβαση από τον υπερφυσικό ήρωα Ακρίτη στον περήφανο κλέφτη-παλληκάρι αλλά, συχνά-πυκνά, επιστράτευση των μυθολογικών μοτίβων και της υπερβολής στα νεώτερα ηρωικά άσματα. Απόρριψη κάθε μοιρολατρίας αλλά ταυτόχρονα τραγική αίσθηση της ιστορίας ή της σύγκρουσης με τον Χάρο.
Το δημοτικό τραγούδι, σε αντίθεση με πολλές τρέχουσες “απομυθοποιητικές” αποδομητικές θεωρίες, που επιθυμούν να το αντιμετωπίσουν ως “ένα μόνο τραγούδι”, αποτελεί εν τέλει, το περιεχόμενο της συνειδήσεως του ελληνικού λαού. Δηλαδή, είναι ο τρόπος που ο ελληνικός λαός έχει είδηση του κόσμου.
Τον νεώτερο Έλληνα, τέτοιον που αναδεικνύεται μέσα από το δημοτικό τραγούδι, τον χαρακτηρίζει μια θεμελιώδης “αθωότητα”. Γι’ αυτό στην εθνική συνείδηση πάντοτε μπαίνει σε πρώτο πλάνο η ευθύνη του αδικητή: Tο γεγονός ότι χρησιμοποιούνται τέτοιες εκφράσεις – του τύπου “τι σώκανα”, “τί σου κάμαμε”, “για ποιο λόγο τόκαμες” – στους θρήνους για την άλωση των πόλεων, καταδεικνύει πως η φυσική αθωότητα είναι μια καθολική αρχή που επεκτείνεται σε όλο το κοινωνικό σώμα, το οποίο υφίσταται μια επίθεση, και κατ’ εξοχήν στο σύνολο του ελληνισμού απέναντι στην επέλαση των εισβολέων.
Και αυτό το χαρακτηριστικό θα συνεχίσει να σφραγίζει και να επιβεβαιώνει τη λαϊκή ιδεολογία μέχρι τη σύγχρονη ιστορία μας: Μικρασιατική Καταστροφή, ιταλο-γερμανική εισβολή και Αντίσταση, Κυπριακός Αγώνας, τουρκική εισβολή στην Κύπρο…, επιβολή του Μνημονίου! Ο ελληνικός λαός ανήκει – όντως – στους “αδικημένους” της ιστορίας, παρά τις προσπάθειες των εθνοαποδομητών διανοουμένων να τον χαρακτηρίσουν αντίθετα ως “ευνοημένο”!
Μετά το τέλος των ομιλιών ακολούθησε συναυλία με δημοτικά τραγούδια και χορούς που απέδωσε παραδοσιακή ορχήστρα αποτελούμενη από φοιτητές του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και χόρεψε το μεγάλο χορευτικό συγκρότημα του “Ασκληπιού”.
Έπαιξαν οι: Χριστίνα Μπελμέζου (τραγούδι), Ελένη Λεοντάκη (τραγούδι), Δημήτρης Καραβίδας (κλαρίνο), Παναγιώτης Σάκουλας (λαούτο), Γιάννης Γκρέκος (κρουστά), Θωμάς Χαλκιάς (ηλεκτρικό μπάσο), Μανώλης Καραβίδας (βιολί), Κώστας Γκότζιας (λαούτο που είχε και την επιμέλεια του προγράμματος), ενώ στα πρώτα τραγούδια τους συνόδευσε και ο Σωτήρης Γοργογέτας με την φωνή του.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο δημοσιογράφος κ. Σωτήρης Κύρμπας ο οποίος αναφέρθηκε στο κίνημα Άρδην λέγοντας ότι πρόκειται για πολιτικό κίνημα από τον Λαό για τον Λαό. Κίνημα που αντιστέκεται στην Παρακμή της Ελλάδας με εφόδια τον Πατριωτισμό, την Κοινωνική Δικαιοσύνη, την Πνευματική Αναγέννηση, την Παραγωγική Ανασυγκρότηση, την Οικολογία, την Δημοκρατία και τον Κοινοτισμό. Που με μόνο στήριγμά του τον ελληνικό Λαό καλείται μέσα από τα σπλάχνα του να αναδείξει τις δυνάμεις που θα οραματιστούν και θα κάνουν πράξη την αναγέννηση της πατρίδας μας.
Όσον αφορά το δημοτικό τραγούδι είπε επιγραμματικά: “Κάθε φορά, μέχρι και την πρόσφατη ιστορία μας, που ο ελληνικός Λαός σήκωνε μπαϊράκι, το Δημοτικό Τραγούδι είχε στα χείλη του: Στην Κατοχή από τα Δημοτικά Τραγούδια έπαιρναν κουράγιο οι αντάρτες για να πολεμήσουν τους αδυσώπητους κατακτητές. Ακόμη και στο Πολυτεχνείο ένα Κρητικό ριζίτικο έγινε ο ύμνος των εξεγερμένων φοιτητών και εργατών!”
