Από το Άρδην τ. 76, Αύγουστος-Σεπτέμβριος 2009
Τη στιγμή που η Δύση και η Ελλάδα συνεχίζουν να γνωρίζουν μια βαθύτατη ύφεση, η Ασία, με επικεφαλής τη νέα ατμομηχανή της παγκόσμιας οικονομία, την Κίνα, ανακάμπτει ταχύτατα. Στο δεύτερο τρίμηνο του 2009, η Νότια Κορέα αναπτύχθηκε κατά περίπου 10% σε ετήσια βάση. Η Ταϊβάν αναπτύχθηκε ακόμη περισσότερο, ενώ και η βιομηχανία της Ινδίας πέτυχε μια καταπληκτική αύξηση, 14% κατά την περίοδο αυτή. Η Κίνα, η κινητήρια δύναμη της περιφερειακής ανάπτυξης και πλέον ο κύριος εμπορικός εταίρος όλων αυτών των χωρών, καθώς και της Ιαπωνίας –έχει ήδη αντικαταστήσει τις ΗΠΑ–, είδε την άνοδο της βιομηχανικής της παραγωγής να φθάνει το 11%. παράλληλα, ο δείκτης πωλήσεων επιβατικών αυτοκινήτων ανέβηκε κατά 70%, ένδειξη της έντονης ενίσχυσης της εσωτερικής ζήτησης. Έτσι η αποσύνδεση των «αναπτυσσόμενων οικονομιών» από τον αναπτυγμένο, δυτικό κόσμο επιταχύνεται.
Επιβεβαιώνεται περίτρανα η ανάλυση που είχαμε επιχειρήσει ένα χρόνο πριν, από τις στήλες του Άρδην, ότι η παρούσα οικονομική κρίση είναι κατ’ εξοχήν κρίση του δυτικού κόσμου και θα σηματοδοτήσει το οριστικό τέλος της οικονομικής ηγεμονίας του. Ο δυτικοκεντρισμός των περισσότερων Ελλήνων αναλυτών, ακόμα και της Αριστεράς, τους ώθησε να αμφισβητήσουν εκείνη τη διαπίστωσή μας, μιλώντας για μία κρίση «που τους περιλαμβάνει όλους». Μάλιστα, κάποιος φίλος απέδιδε την εκτίμησή μας στον «αθεράπευτο μαοϊσμό» μας! Σήμερα, όμως, ακόμα και ο Εκόνομιστ αναγνωρίζει τη διαφορική εξέλιξη Ασίας και Δύσης [βλέπε και το τεύχος της 15ης Αυγούστου 2009, με τον αφιέρωμα στη «Εκπληκτική ανάκαμψη της Ασίας» – Asia’s astonishing rebound] καθώς και όλοι οι σοβαροί οικονομικοί αναλυτές, ακόμα και οι σύμβουλοι επενδύσεων, ή, μάλλον, προπαντός αυτοί! Ένας από τους σοβαρότερους έχει γράψει και το άρθρο που μεταφράσαμε για τους αναγνώστες του Άρδην.
άρδην
του W. Joseph Stroupe*
Η αποσύνδεση των μη-ανεπτυγμένων οικονομιών από την παγκόσμια οικονομία συνίσταται στο ότι αυτές παύουν να κατευθύνουν προνομιακά τις εξαγωγές τους προς τις αγορές των ΗΠΑ και των υπολοίπων ανεπτυγμένων οικονομιών. Η αποσύνδεση τείνει επίσης να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη στο δολάριο και να ενισχύσει τον ρόλο των περιφερειακών νομισμάτων στο εμπόριο, τον χρηματοπιστωτικό τομέα, και στα αποθεματικά των χωρών.
Κυρίως, όμως, η αποσύνδεση επιτυγχάνεται μέσα από την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης και την ενίσχυση των εμπορικών σχέσεων με τις αναδυόμενες οικονομίες, στην προσπάθεια αναπλήρωσης της στρατηγικής απώλειας κερδών από την χαλάρωση των εμπορικών δεσμών με τις ανεπτυγμένες οικονομίες.
Αυτοί που αμφισβητούν την αντίληψη της αποσύνδεσης συμφωνούν με όλους εκείνους που δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη συμβατική και ξεπερασμένη αντίληψη ότι η παγκόσμια τάξη περιστρέφεται γύρω από τις ΗΠΑ και το δολάριο, και αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει στο προβλέψιμο μέλλον. Όντως, οι διαδικασίες της αποσύνδεσης δοκιμάστηκαν σοβαρότατα όταν η παγκόσμια κρίση απέδειξε ότι η Κίνα αλλά και άλλες, αναπτυσσόμενες, οικονομίες βασίζονται ακόμα στις ΗΠΑ και τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες οικονομίες για ένα μεγάλο μέρος των εξαγωγών τους. Βεβαίως, το γεγονός ότι η αποσύνδεση δεν είχε επιτευχθεί δεν σημαίνει ότι δεν βρισκόταν σε εξέλιξη. Όπως θα δούμε, αυτή η παγκόσμια κρίση, επικεντρωμένη σε τεράστιο βαθμό στις ΗΠΑ και τις λοιπές αναπτυγμένες οικονομίες παρέχει το κίνητρο και τις δυνατότητες στις αναδυόμενες οικονομίες, να επιτύχουν εν τέλει την αποσύνδεση.
Αυτές οι δυνατότητες συνάγονται από την αυξανόμενη συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ και οι λοιπές ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό τη θέση που κατείχαν παραδοσιακά, ως οι κύριοι ρυθμιστές της ζήτησης και της οικονομικής ανάπτυξης. Ακόμα και ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Τίμοθι Γκάιτνερ, αναγνώρισε το γεγονός αυτό, κατά την διάρκεια της ομιλίας του στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Κίνα, δηλώνοντας: «Στις ΗΠΑ, τα ποσοστά της αποταμίευσης θα πρέπει να αυξηθούν, και οι αγορές των Αμερικανών καταναλωτών δεν μπορούν να συνεχίζουν να καθοδηγούν τους ρυθμούς της ανάπτυξης, στον βαθμό που έκαναν στο παρελθόν. Στην Κίνα, όπως η ηγεσία σας έχει ήδη αναγνωρίσει, η βιώσιμη ανάπτυξη απαιτεί μια στροφή στην εσωτερική αγορά, μια αλλαγή, από την προσανατολισμένη στις εξαγωγές και τις εξωτερικές επενδύσεις οικονομία, σε μια οικονομία που εξαρτάται από την εσωτερική κατανάλωση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ανάκαμψη θα επιτευχθεί περισσότερο από την στροφή των οικονομιών υψηλής αποταμίευσης προς την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης και λιγότερο από τον Αμερικανό καταναλωτή».
Ο κόσμος αντιλαμβάνεται ολοένα και περισσότερο ότι η «εξέχουσα ζήτηση» του Αμερικάνου καταναλωτή είναι πλέον νεκρή. Το τρελό πάρτι τελείωσε και μένει μόνο ένας γιγαντιαίος πονοκέφαλος. [ ] Οι ηγέτες των αναπτυσσόμενων κρατών αναγνωρίζουν ότι είναι ιδιαίτερα απίθανο να επιστρέψουν οι οικονομίες των ανεπτυγμένων χωρών στον ρόλο του ρυθμιστή της παγκόσμιας ζήτησης και ανάπτυξης, κι ότι το συμφέρον τους βρίσκεται στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης και την στρατηγική προώθηση εμπορικών δεσμών μεταξύ τους, με άλλα λόγια στην αποσύνδεσή τους από την οικονομία των αναπτυγμένων χωρών.
Και οι δύο μηχανισμοί –η ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης και των εμπορικών σχέσεων έξω από τον ανεπτυγμένο κόσμο– έχουν ήδη γνωρίσει μια ιδιαίτερα εκτεταμένη, αλλά ωστόσο πολύ ουσιαστική ανάπτυξη προς την κατεύθυνση της αποσύνδεσης.
Πως επιτυγχάνεται αυτό; Στην περίπτωση της Κίνας, οι εκτιμήσεις της Δύσης σχετικά με την εξάρτηση του ΑΕΠ από τις εξαγωγές αποδείχθηκαν εντελώς λανθασμένες. Στην πραγματικότητα, οι εξαγωγές της Κίνας αντιστοιχούσαν σε σημαντικά μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ από αυτό που υπέθετε η Δύση, οπότε ήταν πολύ λιγότερο εξαρτημένη από αυτές απ’ ό,τι πίστευαν οι ειδικοί. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι η εξάρτηση από τις ΗΠΑ και τις άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες ήταν πολύ μικρότερη από αυτή που νόμιζαν. Όλα αυτά τελικά καταδεικνύουν ότι μια στρατηγική αποσύνδεσης δεν είναι τόσο ανέφικτη όσο πιστεύαμε. Ποια είναι όμως αυτά τα στοιχεία;
Σύμφωνα με διάφορες πηγές (βλ. τις σχετικές αναφορές στο τέλος του άρθρου), η Κίνα διέθετε ένα λανθάνον δυναμικό εσωτερικής ζήτησης, το μέγεθος του οποίου οι ειδικοί της Δύσης, είτε απέτυχαν τελείως να διαγνώσουν, είτε εν πολλοίς υποτίμησαν. Αυτό το δυναμικό μπορεί να ρυθμίζεται κατά το δοκούν, και ήταν η κινέζικη ηγεσία που συγκρατούσε την εσωτερική ζήτηση κατά την διάρκεια των χρόνων της ξέφρενης ανάπτυξης, προκειμένου να αποφευχθεί μια υπερθέρμανση της οικονομίας.
Όταν η τρέχουσα κρίση οδήγησε σε δραματική μείωση των εξαγωγών, οι ηγέτες της Κίνας ενίσχυσαν την εσωτερική ζήτηση με γρήγορους ρυθμούς, αποφεύγοντας έτσι την κατάρρευση του ΑΕΠ, που υπέστησαν οι περισσότερες, βασιζόμενες στις εξαγωγές, αναπτυσσόμενες χώρες. Η άνοδος του ΑΕΠ της Κίνας μειώθηκε από 13%, το 2007, στο 10% το 2008, πριν η κρίση αρχίσει να δείχνει τα πραγματικά της αποτελέσματα, και στο 6,1% κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009. Η μείωση του ρυθμού ανόδου, παρότι σημαντική, δεν προσεγγίζει καν το επίπεδο μιας ύφεσης, και η Κίνα προβλέπεται να προσεγγίσει, κατά τη διάρκεια του χρόνου, ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 8%.
Η Κίνα διαθέτει ένα τόσο μεγάλο ακάλυπτο δυναμικό εσωτερικής ζήτησης, που κατάφερε να απορροφήσει με γρήγορους ρυθμούς την πλεονάζουσα βιομηχανική παραγωγή. Το ποσοστό αποταμίευσης του μέσου Κινέζου καταναλωτή είναι ιδιαίτερα υψηλό. Έτσι, με την απορρόφηση της παραγωγής στο εσωτερικό, η Κίνα μπορεί να επωφεληθεί από τη δυναμική αυτής της τεράστιας δεξαμενής πλούτου. Επιπρόσθετα, η κινεζική ηγεσία έχει αρχίσει να αίρει τους νομισματικούς/χρηματικούς περιορισμούς που είχε θέσει στον εσωτερικό δανεισμό, βοηθώντας έτσι την άνοδο της κατανάλωσης. Ακόμα, οι διάφορες παροχές για την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης αποδείχθηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Κατά τη διάρκεια της εποχής της εξαγωγικής έκρηξης, η Κίνα οικοδόμησε μια διευρυμένη μεσαία τάξη, η οποία τώρα εξυπηρετεί τις προσπάθειες αποσύνδεσης, λειτουργώντας ως ατμομηχανή της εσωτερικής ζήτησης.
Φυσικά, υπάρχουν ρίσκα. Η κινεζική ηγεσία επέβαλε στις τράπεζες αυστηρή πολιτική δανειοδότησης, ώστε το ποσοστό δανείων υψηλής επικινδυνότητας να συγκρατηθεί σε αποδεκτά επίπεδα. Άσκησε αποτελεσματική διαχείριση του τραπεζικού συστήματος, αποτρέποντας τις επενδυτικές φούσκες να ξεφύγουν από τον έλεγχό της. Το αρνητικό παράδειγμα των ΗΠΑ λειτουργεί υπέρ της επαγρύπνησης και της υιοθέτησης θαρραλέων μέτρων προκειμένου να αποφευχθούν οι «φούσκες» και οι καταρρεύσεις τραπεζών.
Καθώς η Κίνα συνεχίζει να αναδύεται ως ο βασικός ρυθμιστής της ζήτησης και της ανάπτυξης, τραβάει τις αναδυόμενες οικονομίες στην έξοδο από την κρίση, σε αντίθεση με τις ανεπτυγμένες χώρες που αποτυγχάνουν να το κάνουν. Ύστερα, τις ενθαρρύνει να αναπτύξουν τις μεταξύ τους εμπορικές σχέσεις, ένα εμπορικό σύστημα που την αναδεικνύει σε ρυθμιστή. Δεδομένου ότι τα δημογραφικά στοιχεία και οι υπόλοιποι καθοριστικοί δείκτες των αναδυόμενων οικονομιών ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της εσωτερικής ζήτησης πιο έντονα απ’ ό,τι οι Δυτικοί είχαν προβλέψει, αυτές οι περιοχές της παγκόσμιας οικονομίας θα εξέλθουν από την κρίση ακόμα πιο ισχυρές και θα καταστούν ολοένα και πιο ελκυστικές για τους παγκόσμιους επενδυτές, απ’ ό,τι είναι το ολοένα και πιο προβληματικό δολάριο και τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα.
Οι εισροές στις αναδυόμενες αγορές ήδη επιταχύνονται, παρέχοντας χρηματοδότηση και κεφαλαιοποίηση, απαραίτητη για την εξυγίανση της εσωτερικής ζήτησης και την προώθηση του εμπορίου μεταξύ των αναπτυσσόμενων κρατών.
Αυτό λοιπόν που συμβαίνει συνολικά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες είναι μια εξαιρετική φόρμουλα για την πραγματοποίηση ενός υψηλού επιπέδου αποσύνδεσης κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια. Για ακόμη μια φορά, οι ειδικοί έπεσαν έξω, καθώς η Κίνα και οι αναδυόμενες οικονομίες εξακολουθούν να εκπλήσσουν ευχάριστα, ενώ ταυτόχρονα οι ανεπτυγμένες οικονομίες εξακολουθούν να βρίσκονται σε κατάσταση κινδύνου. Ίσως τώρα ο αναγνώστης να είναι σε θέση να καταλάβει γιατί οι οδηγίες του επικεφαλής εκτελεστικού και επενδυτικού συμβούλου της PIMCO [Μεγάλη Εταιρεία Διαχείρισης Επενδύσεων], Μοχάμεντ Ελ Έριαν, είναι τόσο επίκαιρες: «Οι κινήσεις για την μετατόπιση της οικονομικής ισχύος όχι μόνο δεν έχουν σταματήσει, αλλά αντίθετα ενισχύονται. Το επενδυτικό κοινό θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι δεν παραμένει όμηρος μιας συμβατικής, ξεπερασμένης επενδυτικής πολιτικής που το αφήνει έκθετο απέναντι σε αυτό το φαινόμενο».
Ανακεφαλαιώνοντας
Κάποιες γνωστές κοινοτοπίες εξακολουθούν να κυριαρχούν στα ΜΜΕ, σχετικά με το εάν και κατά πόσο αναδύεται μια νέα παγκόσμια τάξη, αντικαθιστώντας την παλιά, που περιστρεφόταν γύρω από τις ΗΠΑ και το δολάριο.
Μια απ’ αυτές τις αντιλήψεις υποστηρίζει ότι η Κίνα έχει δανείσει στις ΗΠΑ τόσα πολλά χρήματα, που δεν μπορεί να κάνει τίποτε για να μειώσει την εμπλοκή της με το δολάριο χωρίς να βάλει σε κίνδυνο τα τεράστια αποθεματικά της. Αυτή η δημοφιλής αντίληψη συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι, υπ’ αυτή την έννοια, η επιρροή που ασκούν οι ΗΠΑ πάνω στην Κίνα είναι μεγαλύτερη από αυτή που ασκεί η δεύτερη πάνω στην πρώτη. Σε πολλούς τούτο ακούγεται λογικό επιχείρημα. Στην πραγματικότητα δεν είναι.
Κατ’ αρχάς, η κινεζική ηγεσία επιταχύνει την διαδικασία μετατροπής των αποθεματικών της από δολάρια σε πρώτες ύλες και άλλες πάγιες επενδύσεις. Για άλλη μια φορά, και σ’ αυτό το πεδίο, ενισχύουν τη διαδικασία της αποσύνδεσης. Επιπρόσθετα, δε, στοχεύουν μαζί με τις υπόλοιπες χώρες του BRIC (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα) να υποχρεώσουν τις ΗΠΑ να εκδίδει ομόλογα στο κινεζικό νόμισμα (panda bonds).
Οι ΗΠΑ, με την παρούσα κυβέρνησή τους, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα μπορέσουν να αντέξουν την αυξανόμενη εξωτερική πίεση, όχι μόνο από την Κίνα, αλλά επίσης από την Ιαπωνία και άλλους σημαντικούς ξένους δανειστές, ώστε θα αρχίσουν να δανείζονται σε ξένα νομίσματα, προστατεύοντας έτσι τα συμφέροντα των δανειστών τους. Είναι χρήσιμο να παρατηρήσει κανείς προσεκτικά τις εξελίξεις, ώστε να κατανοήσει ότι η ιδέα πως η Κίνα έχει κολλήσει στο δολάριο είναι εντελώς ανυπόστατη.
Μια άλλη δημοφιλής, αλλά παντελώς αβάσιμη, υπόθεση είναι ότι η Κίνα και οι υπόλοιπες αναδυόμενες οικονομίες δεν μπορούν να επιτύχουν την αποσύνδεση από τις ΗΠΑ και τις άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Είδαμε παραπάνω στην ανάλυσή μας ότι η Κίνα κατακτά ήδη ένα σημαντικό επίπεδο αποσύνδεσης, μέσω της ικανότητάς της να ενισχύει με γρήγορους ρυθμούς την εσωτερική ζήτηση. Αν δεν είχε ήδη αρχίσει επιτυχώς την αποσύνδεση, τότε το ΑΕΠ της θα είχε πέσει σε αρνητικά ποσοστά και θα είχε εισέλθει σε ύφεση. Αυτό δεν συνέβη και δεν πρόκειται να συμβεί.
Είδαμε επίσης ότι οι εταίροι της Κίνας στις αναδυόμενες οικονομίες περιστρέφονται ολοένα και περισσότερο γύρω από αυτήν, βλέποντας μια νέα δύναμη που αναμένεται να καθορίζει την ζήτηση και την ανάπτυξη στο μέλλον. Επίσης, ο αναπτυσσόμενος κόσμος εκτοπίζει συλλογικά και με αυξανόμενο ρυθμό τις ΗΠΑ και τις άλλες αναπτυγμένες οικονομίες από την θέση αυτή. Καθώς οι ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν κολλημένες στο περιθώριο, προσπαθώντας να αποφύγουν την τεράστια χιονοστιβάδα των χρηματιστικών και οικονομικών προβλημάτων, που οι ίδιες δημιούργησαν στους εαυτούς τους, ο αναπτυσσόμενος κόσμος φαίνεται να βγαίνει πρώτος από αυτήν την κρίση. Κι αυτό προδιαγράφει την άφιξη ενός νέου παγκόσμιου ρυθμιστή.
Ένας ακόμη διαδεδομένος μύθος είναι ότι οι ΗΠΑ και οι ανεπτυγμένες οικονομίες περνούν μια απλή περίοδο κυκλικής κάμψης, έστω και αν είναι ιδιαίτερα σοβαρή, σύντομα δε θα ανακάμψουν και θα επιστρέψουν στην θέση τους του ρυθμιστή της ζήτησης και της ανάπτυξης. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν ισχύει. Η παρούσα κρίση σηματοδοτεί την πλήρη κατάρρευση του κοντόφθαλμου, βασισμένου σε φούσκες, οικονομικού μοντέλου που οι ανεπτυγμένες οικονομίες ενστερνίστηκαν πλήρως, σε μια παράτολμη επίδειξη αλαζονείας και απληστίας. Τώρα πληρώνουν το τεράστιο αντίτιμο της ανοησίας τους. Η οικονομική τους κατάσταση βρίσκεται σε δεινή θέση, κι όμως οι κυβερνήσεις τους εξακολουθούν να ξοδεύουν κολοσσιαία ποσά σε μια μάταιη προσπάθεια αναζωογόνησης του αποτυχημένου τους οικονομικού μοντέλου.
Οι παγκόσμιοι δανειστές φαίνονται να απορρίπτουν ολοένα και περισσότερο αυτές τις πρόχειρες, σπασμωδικές κινήσεις και να γίνονται όλο και πιο επιφυλακτικοί απέναντι στο δολάριο ή στα ομόλογα. Δεδομένων των τεράστιων προσπαθειών ενδυνάμωσης και τόνωσης της οικονομίας, οι ΗΠΑ και οι άλλες αναπτυγμένες οικονομίες μπορεί να επανέλθουν σε κάποια επίπεδα οικονομικής επέκτασης, αυτή θα είναι ωστόσο εντελώς επιφανειακή και βραχυπρόθεσμη. Οι οδυνηρές οικονομικές πολιτικές που ακολουθούνται, με τις οποίες οι χώρες αυτές ασελγούν στον εθνικό τους πλούτο, θα επιφέρουν, σύντομα, αποτελέσματα που θα υποθηκεύσουν τις προοπτικές ανάπτυξής τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Επιβαρύνοντας την διαρκή οικονομική τους στασιμότητα, ακολουθούν πολιτικές που θα επιφέρουν μοιραία αυξανόμενο πληθωρισμό, ή πιθανότερα, υπερ-πληθωρισμό. Στασιμότητα και πληθωρισμός (στασιμοπληθωρισμός) προμηνύουν καταστροφή για το ήδη βεβαρημένο φορολογικό τους σύστημα και επικείμενη κρίση του δολαρίου.
Ως συνέπεια, και με βάση όλα τα δεδομένα που αναλύθηκαν σε αυτή τη σειρά των άρθρων [πρόκειται για μια σειρά τριών άρθρων του συγγραφέα, σ.τ.μ.), κανείς δεν μπορεί πια να κοροϊδεύει τον εαυτό του, σκεπτόμενος ότι τίποτε δεν αλλάζει στην παγκόσμια τάξη. Στην πραγματικότητα, μια θεμελιώδης μετάβαση, με γιγάντιες συνέπειες, βρίσκεται σε εξέλιξη με επιταχυνόμενους ρυθμούς, η παγκόσμια τάξη μετατοπίζεται προοδευτικά γύρω από ένα νέο κέντρο.
Το γεγονός ότι το δολάριο αποτελεί ακόμα το πιο δημοφιλές αποθεματικό νόμισμα στον πλανήτη (γιατί είναι εντελώς ανυπόστατο να αναφερόμαστε πλέον στο δολάριο ως το μοναδικό αποθεματικό νόμισμα, αφού μοιράζεται αυτό τον ρόλο με άλλα νομίσματα) λειτουργεί παραπλανητικά συγκαλύπτοντας τους θεμελιώδεις μετασχηματισμούς της παγκόσμιας τάξης που ήδη λαμβάνουν χώρα.
Ο αναγνώστης θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του την σοφή συμβουλή που δίνει ο Ελ-Έριαν της PIMCO: «Μην αφήνεστε όμηροι στις κοινοτοπίες που σας τυφλώνουν και σας εμποδίζουν να διακρίνετε την πραγματικότητα της ταχύτατης μετακίνησης της παγκόσμιας οικονομικής ισχύος» – μιας ανακατανομής της ισχύος που συνίσταται στην στρατηγική άνοδο των αναπτυσσόμενων οικονομιών και την αντιστρόφως ανάλογη στρατηγική παρακμή των ανεπτυγμένων.
Πηγές
- “The Chinese puzzle: why is China growing when other export powerhouses aren’t?”, Brad Setser/Follow the Money, 9 Ιουνίου 2009.
- “Data Shows China Relies More on Growth at Home”, New York Times, 11 Ιουνίου 2009.
- “Why the Export Slump Won’t Doom China’s Economy”, Business Week 20 Απριλίου 2009.
- “El-Erian Says Summit Shows ‘Rebalancing’ as BRICs Buy IMF Bonds”, Bloomberg News 12 Ιουνίου 2009.
- “China Loosens the Yuan-Bond Market”, Wall Street Journal, 20 Μαΐου 2009.
- “Panda Bonds Could Help China Avoid the Risks of US Treasury Bonds”, East Asia Forum, 19 Δεκεβρίου 2008.
- “Analysis: Time to Reintroduce the Panda Bond”, Caijing Magazine, 17 Δεκεμβρίου 2008.
Ιούλιος 2009
Μετάφραση: Νίκος Γκατζούρης
- Ο W. Joseph Stroupe είναι στρατηγικός εμπειρογνώμονας και εκδότης του Global Events Magazine online (www.globaleventsmagazine.com)
