Α. Πεπονής, για το Αιγαίο

568

του Δ. Αλευρομάγειρου, από το Άρδην τ. 69, Απρίλιος-Μάιος 2008

Είναι κοινός τόπος να λέμε ότι «Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ». Όμως, πόσοι ανταποκρινόμεθα σ’ αυτόν τον «κοινό τόπο»; Ο ακούραστος και ευπατρίδης της πολιτικής, τ. υπουργός, Αναστάσης Πεπονής, μας προσφέρει ένα θαυμάσιο βιβλίο: ΓΙΑ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ, τα πετρέλαια, ο Μάρτης του  ’87, οι «συνοριακές διαφορές». Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η «ενεργειακή γέφυρα», Εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα Φεβρουάριος 2008.
Δ.Α.

Εκτός από τη σύντομη παρουσίαση του βιβλίου από τον Δημήτρη Αλευρομάγειρο, παραθέτουμε και ένα απόσπασμα από την Εισαγωγή του ίδιου του συγγραφέα.
Άρδην

εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ

Τ ο βιβλίο αυτό με αδιάσειστα στοιχεία, προερχόμενα από επίσημες πηγές, που παρατίθενται  με  μεθοδικότητα που  διακρίνει τον συγγραφέα τ. υπουργό, προσφέρει στον αναγνώστη πολύτιμα στοιχεία για να κατανοήσει το βάθος των εντάσεων και των προβλημάτων στην περιοχή.
Αναδεικνύει επίσης τη δυνατότητα που έχει η χώρα μας, όταν χειρίζεται με γνώση και μεθοδικότητα τα θέματα αυτά, να αντιμετωπίζει επιτυχώς τις όποιες πιέσεις και προκλήσεις καθώς και τις αρνητικές επιπτώσεις από την άτολμη αντιμετώπιση των θεμάτων αυτών, όπως και τα καταστροφικά αποτελέσματα της μετατροπής των κορυφαίων αυτών θεμάτων σε στείρα κομματική αντιπαράθεση.  
Ο επηρεασμός του ζητήματος του Αιγαίου «από εξελίξεις που αφορούν στον ενεργειακό εφοδιασμό» και την καλουμένη «ενεργειακή ασφάλεια των κρατών-μελών της Ε.Ε.» είναι –κατά την άποψη του συγγραφέα– καθοριστική.
Παρατίθενται επίσης λεπτομέρειες για την κρίση του 1987 και τις αιτίες που την προκάλεσαν. 
Στα Παραρτήματα του βιβλίου, ο συγγραφέας παραθέτει::

• Το κοινό ανακοινωθέν της συνάντησης Κ. Καραμανλή – Σ. Ντεμιρέλ το 1975, όπου μεταξύ άλλων συμφωνήθηκε ΡΗΤΑ όπως «Το θέμα της υφαλοκρηπίδος του Αιγαίου επιλυθεί μέσω του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης» (συμφωνία που στη συνέχεια φαλκιδεύτηκε  με μεθοδεύσεις της τουρκικής πλευράς…)
• Το Εμπιστευτικό Πρακτικό της Βέρνης της 11ης Νοεμβρίου 1976,
• Το κοινό ανακοινωθέν της Συμφωνίας Μαδρίτης της 8ης Ιουλίου 1997 (για το οποίο υπενθυμίζω, είχε αντιδράσει έντονα ο συγγραφέας),
• Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου  του Ελσίνκι (10-11η Δεκεμβρίου 1999) ως προς την προετοιμασία για διεύρυνση της Ε.Ε., και 
• Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Βρυξελλών (16/17 Δεκεμβρίου 2004) (απόφαση για υποψηφιότητα Τουρκίας…).   
  Πιστεύω ότι αυτό το σημαντικό βιβλίο πρέπει να διαβαστεί πρωτίστως από τα μέλη του Κοινοβουλίου και φυσικά από όσους ασχολούνται με τα εθνικά και διεθνή θέματα και είναι στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
   
  Δημήτρης
  Αλευρομάγειρος

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

II. [ ] Σταθμό των εξελίξεων στο Αιγαίο αποτέλεσε η κρίση του Μαρτίου του 1987 με αφορμή έρευνες πετρελαίου. Η τεκμη­ριωμένη εξιστόρηση αυτής της κρίσης επιβεβαιώνει ότι επρόκειτο για κρίση κατασκευασμένη, με στόχο να διερευνηθεί ο βαθμός αντοχής και αποφασιστικότητας της ελληνικής πλευράς. Η κρίση εκείνη ξεπεράστηκε με θετική έκβαση για την Ελλάδα.
III. Το ζήτημα όμως παρέμεινε και παραμένει ανοικτό. Συν­δέεται τώρα με την υποψηφιότητα της Τουρκίας ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με την «ευρωπαϊκή πορεία» αυτής της χώρας.
Κατά την κρίση του συγγραφέα, όπως εκτίθεται στο τελευταίο κεφάλαιο, το ζήτημα του Αιγαίου επηρεάζεται και από εξελίξεις που αφορούν στον ενεργειακό εφοδιασμό και την καλούμενη «ενεργειακή ασφάλεια» της Ε.Ε.
Στις σελίδες που ακολουθούν τίθεται και επιχειρείται απάντηση στο ερώτημα εάν το ζήτημα του Αιγαίου, αυτή η παρατεινόμενη επί δεκαετίες εκκρεμότητα, έχει πράγματι ως μόνη αιτία και κύριο αντικείμενο υποθαλάσσια κοιτάσματα πετρελαίου.
Γεγονότα και εξελίξεις μετά το 1987, και ιδίως μετά το 1996, αποκαλύπτουν εναργέστερα την πραγματική έκταση και σημασία του προβλήματος που γέννησε το 1973 η εκχώρηση από την τουρκική κυβέρνηση σε κρατική εταιρεία, θαλάσσιων πε­ριοχών στο Αιγαίο για έρευνες πετρελαίου.
IV. Ο αναγνώστης θα παρακολουθήσει πώς ένα ζήτημα εθνικής κυρίως σημασίας έγινε αντικείμενο οξείας αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων, της Ν.Δ. και του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Θα διαπιστώσει επίσης ότι η ελληνική στάση και αντιμετώπιση των τουρκικών επιδιώξεων στο Αιγαίο δεν ήταν στην εξέλιξή της ενιαία. Οι διαφοροποιήσεις, όμως, δεν παρα­κολουθούν τις εναλλαγές των δύο κομμάτων στην κυβέρνηση της χώρας. Συνδέονται με τις αλλαγές μέσα στα κόμματα και στις κυβερνήσεις τους, κυρίως με τη διαδοχή στις ηγεσίες τους.
Ο αναγνώστης θα διακρίνει ότι οι διαφορές και διαφωνίες με­ταξύ Κωνσταντίνου Καραμανλή, ως πρωθυπουργού, και Ανδρέα Παπανδρέου για το ζήτημα του Αιγαίου ήταν δευτερεύουσες. Οι βασικές εκτιμήσεις και οι βασικές θέσεις ήταν κοινές.
Ο Κ. Καραμανλής, ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας αργότερα, συνιστού­σε στον πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου μετριοπάθεια στη δια­τύπωση των ελληνικών θέσεων και αποφυγή χειρισμών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απομόνωση. Δεν συνιστού­σε, όμως, ούτε ρητά ούτε έμμεσα, παραδοχές.
V. Το βιβλίο δεν έχει ως μοναδική πηγή τα όσα γνωρίζει ο συγγραφέας του από τη συμμετοχή του στη διαμόρφωση ορι­σμένων αποφάσεων και στους αντίστοιχους χειρισμούς. Δεν εί­ναι βιβλίο αναμνήσεων. Αυτά που περιγράφω και επικαλούμαι εξελίσσονται σε όλη την περίοδο από το 1973 ως τις μέρες μας. Προκύπτουν και από πηγές τις οποίες παραθέτω με ακρί­βεια, ή στις οποίες παραπέμπω τον αναγνώστη.
Το βιβλίο γράφτηκε με την πρόθεση να συμβάλει σε μια νη­φάλια και τεκμηριωμένη τοποθέτηση ενός ζητήματος που δεν είναι χθεσινό. Εξακολουθεί να είναι υπαρκτό σήμερα.
Αθήνα, Φεβρουάριος 2008