«Αναβάθμιση της… αμάθειας και άλλες διατάξεις»
Του Τάσου Χατζηαναστασίου
Αναβάθμιση του σχολείου και άλλες διατάξεις ονομάζεται το σχέδιο νόμου που αφορά την Παιδεία και τέθηκε σε διαβούλευση για να κατατεθεί τις επόμενες μέρες προς ψήφιση στη βουλή. Για μία εξαντλητική κριτική αποτίμηση των σημαντικότερων πτυχών του σχεδίου για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δείτε το άρθρο μας «Παιδεία: αναβάθμιση της… αμάθειας;», στην ιστοσελίδα του Άρδην (ardin-rixi.gr). Εδώ θα περιοριστούμε σε ορισμένες επισημάνσεις που αφορούν το νομοσχέδιο και τις αντιδράσεις σε αυτό καθώς και σε αναφορά και στο ζήτημα της ζωντανής αναμετάδοσης του μαθήματος.
Το νομοσχέδιο
Παρά την προσπάθεια που γίνεται ν’ ανακτήσει το απολυτήριο του γυμνασίου και του λυκείου λίγο από το παντελώς χαμένο του κύρος, αυτή υπονομεύεται από την απουσία οποιασδήποτε μέριμνας ν’ αποκτούν τα παιδιά βασικές γνώσεις στο δημοτικό. Εάν όμως τα παιδιά από 6-12 ετών αφήνονται κυριολεκτικά στην τύχη τους, για να έρθουν στην Α΄ γυμνασίου τα περισσότερα αγράμματα, το γυμνάσιο, το μόνο που μπορεί να κάνει στην καλύτερη περίπτωση, είναι να διαπιστώσει το μορφωτικό έλλειμμα και να … τιμωρήσει τους μαθητές. Οι μορφωτικές, και άρα ταξικές, διαφορές, εφόσον δεν γίνεται προσπάθεια να μειωθούν στο δημοτικό, απλώς αναπαράγονται και διαιωνίζονται. Αποτελεί επομένως άμεση προτεραιότητα να ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα προκειμένου κάθε παιδί να μαθαίνει γράμματα και να μην εξαρτάται η μόρφωσή του από τους γονείς, όπως σε μεγάλο βαθμό συμβαίνει σήμερα.
Θετικό πάντως είναι το γεγονός ότι δύο σαφώς αρνητικές πρόνοιες του νομοσχεδίου έχουν ήδη αποσυρθεί. Η μία αφορούσε την απαράδεκτη αύξηση του μέσου όρου μαθητών ανά τμήμα στο δημοτικό και η δεύτερη τον αδικαιολόγητο αποκλεισμό των ενηλίκων από το δικαίωμα εγγραφής στα επαγγελματικά λύκεια.
Οι αντιδράσεις
Τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών αντέδρασαν, κατά τη συνήθη πρακτική τους, στο νέο σχέδιο νόμου απορρίπτοντάς το συλλήβδην, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν μία θετική αντιπρόταση. Εστιάζουν βασικά, εσφαλμένα, και πάλι στο εξεταστικό, ότι τάχα το σχολείο γίνεται τώρα περισσότερο «ταξικό», λες και τόσα χρόνια ζούσαμε στον σοσιαλιστικό παράδεισο της αταξικότητας. Αυτό που αρνούνται να δουν είναι ότι η ταξικότητα υφίσταται με τη μορφή των σοβαρών μορφωτικών ανισοτήτων ούτως ή άλλως. Επομένως, μόνο με παρεμβάσεις ελέγχου της εμπέδωσης της γνώσης, στήριξης με αντισταθμιστικά μέτρα όσων υστερούν και για τις σοβαρότερες περιπτώσεις (νοητικής υστέρησης για παράδειγμα) με υποχρεωτική παράλληλη στήριξη ή αλλαγή τύπου σχολείου (ειδικής αγωγής), μπορεί να έχουμε περιορισμό ή και εξάλειψή τους. Αυτό που συμβαίνει εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι η ταξική επιλογή αναβάλλεται απλώς για μετά την αποφοίτηση από το σχολείο. Έτσι όμως, με σοβαρή ευθύνη πρώτα των υπευθύνων για την Παιδεία αλλά και των συνδικαλιστικών παρατάξεων, έχουμε ιδιαίτερα βλαπτικές συνέπειες σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο διότι: α) το μορφωτικό χάσμα, που στην εποχή της κυριαρχίας της γνώσης συνιστά ταξική ανισότητα, οξύνεται, β) οι νέοι απόφοιτοι περιφρονούν την αξία της μελέτης και της ηθικής της εργασίας και της πειθαρχίας (για να μη σχολιάσουμε και την αντίστοιχη ανοχή σε παραβατικές, αλήτικες και αυθάδικες συμπεριφορές, που συνδυάζεται με τη χαριστική προαγωγή και απόλυση) και γ) η κοινωνία υποδέχεται νέους ανθρώπους αστοιχείωτους, φυγόπονους και θρασείς. Η παραίτηση του σχολείου και του εκπαιδευτικού από την ευθύνη να διδάξει και να διαπαιδαγωγήσει σωστά, να φροντίσει έτσι ώστε τα παιδιά να μορφώνονται και, κυρίως, από την ευθύνη να πιστοποιήσει υπεύθυνα ποια παιδιά έχουν τα απαραίτητα εφόδια, έχει αναχθεί σε… αίτημα με δήθεν προοδευτικό πρόσημο πίσω από το υποκριτικό σύνθημα: «Όχι στους.. ταξικούς φραγμούς, όχι στο σχολείο εξεταστικό κέντρο κ.λπ». Αυτό που δεχόμαστε ως αδιαμφισβήτητο για την απόκτηση ενός πτυχίου στο ωδείο ή στην ξένη γλώσσα, οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί πολύ συχνά το απεμπολούμε και το απορρίπτουμε ως «αντιδραστικό» για το δημόσιο σχολείο, αντί να ζητάμε διαρκώς την αναβάθμισή του και την αύξηση του κύρους του.
Κάμερες στις τάξεις
Η νομοθετική παρέμβαση της υπουργού Παιδείας προκειμένου να δίνεται η «δυνατότητα» ζωντανής μετάδοσης του μαθήματος για να το παρακολουθούν όσοι μαθητές δεν προσέρχονται αυτές τις μέρες στο σχολείο, προκάλεσε δικαιολογημένες αντιδράσεις από την πλευρά των εκπαιδευτικών, οι οποίες με τη σειρά τους πυροδότησαν σκωπτικά σχόλια και αυθαίρετες γενικεύσεις από τα γνωστά παπαγαλάκια της εξουσίας. Η μικρονοϊκή αντίληψη επιπέδου συνοικιακού κομμωτηρίου ή αργόσχολων καφενόβιων πως τάχα οι εκπαιδευτικοί δεν θέλουν τις κάμερες γιατί δεν… κάνουν μάθημα, αποκαλύπτει, το λιγότερο, την ασχετοσύνη του υπουργείου και των φερεφώνων του. Γιατί, σε άλλη περίπτωση, ένα μάθημα–διάλεξη χωρίς αλληλεπίδραση με τους μαθητές (που εύλογα απαγορεύεται να ηχογραφούνται και να βιντεοσκοπούνται), χωρίς τις επισημάνσεις του εκπαιδευτικού ονομαστικά σε μαθητές (για να μην εκτεθούν), χωρίς τη ζωντάνια της τάξης όπου ποτέ δεν λείπουν τα απρόοπτα, θα θεωρούνταν, και σωστά, ξεπερασμένο, αντιπαιδαγωγικό, βαρετό, εν τέλει, αναποτελεσματικό. Πρόσφορο ίσως για το πανεπιστήμιο, αδιανόητο όμως για το σύγχρονο σχολείο του κατευθυνόμενου ή ελεύθερου διαλόγου, της εργασίας του μαθητή στην τάξη, της διερευνητικής μεθόδου, της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, της συνεχούς αλληλεπίδρασης με τον μαθητή. Εάν θεωρούν τους καθηγητές ομιλούντα κεφάλια ή το μάθημα της τάξης «εκπαιδευτική τηλεόραση», τότε θα ήταν καλύτερα να μην ασχολούνται καθόλου με τα ζητήματα της εκπαίδευσης γιατί είναι παντελώς ανίδεοι.
Επίλογος
Κοντολογίς, έχουμε άλλη μια μεταρρύθμιση που προδίδει άγνοια των βασικών αναγκών της εκπαίδευσης και της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και άγνοια της ουσίας της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτό οδηγεί και στην ατυχή αναγόρευση της τεχνολογίας, από χρήσιμο εργαλείο σε απαραίτητο αξεσουάρ, σ’ ένα νέο φετίχ, στο οποίο πρέπει να προσαρμόζεται το μάθημα, αντί να συμβαίνει το αντίθετο. Το μόνο θετικό ίσως είναι ότι η ζωντανή αναμετάδοση του μαθήματος επιτέλους κατάφερε να συνενώσει τον κλάδο των εκπαιδευτικών και πάλι όμως για να εναντιωθεί σ’ ένα μέτρο κι όχι για να ανακτήσει το σχολείο τον μορφωτικό και παιδαγωγικό του ρόλο
- Ο Τάσος Χατζηαναστασίου είναι εκπαιδευτικός
