Του Νίκου Μελέτη από το liberal.gr
Το τελευταίο διάστημα κυρίως μετά τις εκλογές στις ΗΠΑ που προκάλεσαν μεγάλη αβεβαιότητα στην Άγκυρα, ο Ταγίπ Ερντογάν, με διαρκείς δηλώσεις και κινήσεις προσπαθεί να δείξει σε κάθε κατεύθυνση ότι δεν είναι αυτός που δείχνει…
Ο Τούρκος ηγέτης πριν μερικές εβδομάδες ανακοίνωσε με πανηγυρικό τρόπο ένα πακέτο δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων (με ορίζοντα τουλάχιστον διετίας για την εφαρμογή του) χαϊδεύοντας έτσι τα αυτιά της διεθνούς κοινότητας αλλά και της ίδιας της Ε.Ε., θέλοντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις για την σοβαρή διολίσθηση σε αυταρχικά και αντιδημοκρατικά πρότυπα διακυβέρνησης.
Κι όμως παράλληλα, ο κ. Ερντογάν ξεκίνησε ένα πρωτοφανές πογκρόμ εναντίον του κρίσιμου πολιτικού αντιπάλου, που είναι το φιλοκουρδικό κόμμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων HDP, δίνει την εντολή για την στέρηση της έδρας από βουλευτές του κόμματος, δίνει εντολή για απόσυρση της Τουρκίας από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα δικαιώματα των γυναικών (που είχε υπογραφτεί στην Κωνσταντινούπολη το 2011), συνεχίζει να έχει τον απόλυτο έλεγχο της δικαιοσύνης και καθημερινά οδηγούνται στην φυλακή δεκάδες πολίτες με την κατηγορία ότι είναι συμπαθούντες στο κίνημα του Φ. Γκιουλέν…
Στην οικονομία ο κ. Ερντογάν απέλυσε τα ξημερώματα του Σαββάτου τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας τον οποίο ο ίδιος είχε διορίσει προκαλώντας και την παραίτηση του γαμπρού του από την θέση του Υπουργού Οικονομικών. Ο αποπεμφθείς Διοικητής ήταν αυτός που ανέκοψε την κατάρρευση της τούρκικης λίρας και έδειχνε να βάζει σε μια σειρά την τουρκική οικονομία ανακτώντας σταδιακά την εμπιστοσύνη των αγορών. Όμως ο νέος Διοικητής ακολούθησε την πεπατημένη, της αύξησης των επιτοκίων ως ένα μέσο και για την χαλιναγώγηση του πληθωρισμού. Ο κ. Ερντογάν πολέμιος ιδεολογικά της πολιτικής των αυξημένων επιτοκίων, έκλεισε τα μάτια όσο διήρκεσε αυτή η σύντομη πολιτική του απολυμένου πλέον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ώστε να διασωθεί η οικονομία και τώρα τον απολύει. Μια κίνηση η οποία μάλλον θα οδηγήσει σύντομα σε νέο αδιέξοδο κύκλο με σοβαρές συνέπειες στην τουρκική οικονομία… Όμως οι εμμονές του Ηγέτη είναι πάνω από όλα.
Την περασμένη Πέμπτη έγινε γνωστό ανεπίσημα ότι η τουρκική κυβέρνηση έδωσε εντολή σε τηλεοπτικό σταθμό που αποτελεί την φωνή των Αδελφών Μουσουλμάνων να περιορίσει την επιθετική ρητορική εναντίον της Αιγύπτου και της Σ. Αραβίας στο πλαίσιο της προσπάθειας για να ανοίξουν δρόμοι επικοινωνίας με τις δυο αυτές χώρες. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι (με περίπου 40.000 να έχουν βρει καταφύγιο στην Τουρκία μετά την ανατροπή του Μ. Μόρσι στην Αίγυπτο) αποτελούν θανάσιμο εχθρό τόσο του Ελ Σίσι στην Αίγυπτο όσο και των Μοναρχιών του Κόλπου (εκτός Κατάρ). Αν όμως ο κ. Ερντογάν απομονώσει και αποκηρύξει, όπως του ζητούν Κάιρο και Ριάντ, του Αδελφούς Μουσουλμάνους, χάνει ένα βασικό στοιχείο της πολιτικής ταυτότητας του.
Ο ισλαμικός ακτιβισμός των Αδελφών Μουσουλμάνων μιας αραβικής κίνησης με μεγάλη απόκριση στην Βόρεια Αφρική έχει υιοθετηθεί πλήρως από τον Τ. Ερντογάν (έχει υιοθετήσει ακόμη και τον χαιρετισμό την γνωστή ράμπια) και αποτελεί ένα σοβαρό εργαλείο για την διείσδυση της Τουρκίας και την απόκτηση ρόλου στον Αραβικό κόσμο. Εξάλλου οι δεσμοί με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους δεν είναι νέοι και ξεκινούν από το 1969 όταν ο Νεσμετίν Ερμπακάν, μέντορας του Ερντογάν συνδέθηκε με το ισλαμικό αυτό κίνημα.
Η εγκατάλειψη των Αδελφών Μουσουλμάνων θα θεωρηθεί προδοσία πλήττοντας την εικόνα του «πατερούλη» που θέλει να δημιουργήσει γύρω από το πρόσωπο του ο Τ. Ερντογάν προκειμένου να προβληθεί ως ηγέτης του μουσουλμανικού κόσμου… Το πιθανότερο βεβαίως είναι ότι ποτέ δεν θα εγκαταλείψει ποτέ το ιδεολόγημα των Αδελφών Μουσουλμάνων, που αποτελεί το θεωρητικό εργαλείο για την προβολή του μοντέλου του πολιτικού ισλάμ που ευαγγελίζεται και το εργαλείο για την απόκτηση προσωπικής επιρροής στον αραβικό μουσουλμανικό κόσμο…
Η σύνδεση και εξάρτηση από την Μόσχα, δεν είναι πια μια απλή εμπορική σχέση. Ο κ. Ερντογάν θέλησε να δείξει ότι η Τουρκία δεν θα είναι πια εύκολα διαχεiρίσιμη από την Δύση, έχοντας πλέον σοβαρές εναλλακτικές ή συμπληρωματικές λύσεις. Όμως η πρόσδεση στην Ρωσία, απομακρύνει την Τουρκία όλο και περισσότερο από την Δύση και δημιουργεί θέμα γενικότερου προσανατολισμού της χώρας. Δρόμος αδιέξοδος, καθώς κάθε βήμα απομάκρυνσης από την Ρωσία θα σημάνει ότι τραβάει μόνος του το χαλί που ο ίδιος έστρωσε κάτω από τα πόδια του, στην Βόρεια Συρία με την βοήθεια της Μόσχας.
Η απόσυρση του Oruc Reis και του Barbaros δίνουν μήνυμα αποκλιμάκωσης, από μια κλιμάκωση που προκάλεσε η ίδια η Τουρκία η οποία τώρα απαιτεί και ανταλλάγματα και επιβράβευση για την «κίνηση καλής θέλησης» να αποσύρει τα πλοία που αυτή έστειλε στην ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα… Ο κ. Ερντογάν με κάθε ευκαιρία τις τελευταίες εβδομάδες εκφράζει την «αφοσίωση» του στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.
Όμως η επιθετική ρητορική της, η αμφισβήτηση των ελληνικών και κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι καθημερινή και έμπρακτη.
Η «Γαλάζια Πατρίδα», ο αναθεωρητισμός αποτελούν βασικά στοιχεία της πολιτικής του καθεστώτος Ερντογάν. Αποτελεί την δεύτερη φύση του ο επεκτατισμός και είναι προφανές ότι όποιες σημερινές κινήσεις είναι κινήσεις τακτικής.
Όσο για την σχέση με την Ευρώπη είναι προφανές ότι ο κ. Ερντογάν αυτό που επιδιώκει δεν είναι ο εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας, αλλά η προσαρμογή της Ευρώπης στα πρότυπα της Τουρκίας.
Η Τουρκία και ο κ. Ερντογάν θα συνεχίζουν να προβάλλουν αυτές τις διαφορετικές όψεις τους. Όμως όσα κοστούμια κι αν αλλάξουν, το DNA μένει αναλλοίωτο… Και αυτό είναι που καθορίζει και καθοδηγεί τον τούρκο ηγέτη, ενώ πλέον όλο και πιο πολλοί είναι εκείνοι που διαβάζουν το DNA και δεν εντυπωσιάζονται από το κοστούμι…
