Κυρώθηκε μετά πανηγυρισμών από την πλευρά της πλειοψηφίας στον Δήμο Θεσσαλονίκης, η παραχώρηση της Βίλας Πετρίδη –ενός αρχιτεκτονικού κοσμήματος που δεσπόζει στην δυτική είσοδο της πόλης– στο περίφημο Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας. Με αυτή την κίνηση ολοκληρώνεται ένας κύκλος ελληνικών παραχωρήσεων στην «φίλη και σύμμαχο» γερμανική κυβέρνηση, η οποία τα τελευταία χρόνια υλοποιεί μια εκστρατεία πολιτικών της μεταμέλειας για τα όσα το γερμανικό κράτος διέπραξε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τι είναι το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα Νεολαίας
Η ιδέα για το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα πρωτοεμφανίστηκε στο πλαίσιο της ειδικής ελληνογερμανικής σχέσης που είχε συνάψει η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ Γεωργίου Παπανδρέου το 2010 –όλοι θυμούνται τον ανεκδιήγητο Φούχτελ, η παρουσία του οποίου στην Ελλάδα υπήρξε καρπός αυτής της συνεργασίας. Θα παγώσει, ουσιαστικά, μέχρι την θεαματική κυβίστηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και την μετατροπή της στον καλύτερο εταίρο της «γερμανικής Ευρώπης». Έτσι το 2018 προχωρούν οι προεργασίες για τον υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας, επιλέγονται η Θεσσαλονίκη και η Λειψία ως έδρες του ιδρύματος στα δύο κράτη, και τίθεται το πλαίσιο ειδικής διαχείρισης από την πλευρά του Ιδρύματος του ευαίσθητου ζητήματος των αποζημιώσεων και της επιστροφής του κατοχικού δανείου, το οποίο η Ελλάδα διεκδικεί από την Γερμανία.
Πρόκειται για ένα ίδρυμα το οποίο επικεντρώνει γύρω στην επαναπροσέγγιση της ιστορίας των αγριοτήτων που διέπραξαν τα γερμανικά στρατεύματα στην Ελλάδα, από κοινές ομάδες Ελλήνων και Γερμανών νέων. Η επίδειξη της γερμανικής μεταμέλειας, δεν είναι παρά μόνο η ιδεολογική αφετηρία που επιλέγεται για τις δραστηριότητες του Ιδρύματος. Στην βάση αυτής, η σκοτεινή εμπειρία του ναζισμού επαναπροσεγγίζεται υπό μια νέα παγκοσμιοποιητική ματιά: Η ναζιστική ιδεολογία αποσυνδέεται τεχνηέντως από τον γερμανικό επεκτατισμό (και έτσι το κράτος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας αποκαθαίρεται από ένα διαχρονικό του αρνητικό γνώρισμα). Επανεισάγεται σαν να είναι «ένα παγκόσμιο και διαχρονικό ιδεολογικό κακό», το οποίο έχει τις ρίζες του σε κάθε εκδοχή εθνικού συνανήκειν και εδαφικού ριζώματος των κοινωνιών.
Με αυτόν τον τρόπο, η αποστασιοποίηση από το σκοτεινό ναζιστικό παρελθόν μεταβάλλεται σε προπαγάνδιση της άκρατης παγκοσμιοποίησης, της διαρκούς κινητικότητας των πληθυσμών και της ρευστής πολυπολιτισμικότητας –δηλαδή της ιδεολογίας του μερκελικού υπερφιλελευθερισμού.
Φυσικά, το Ελληνογερμανικό Ίδρυμα έχει και πιο άμεσες χρήσεις από την γερμανική πολιτική: Στις 25 Μαρτίου 2021, ανήμερα της επετείου των 200 χρόνων από την επανάσταση του 1821, στο γερμανικό ομοσπονδιακό κοινοβούλιο συζητήθηκε το ζήτημα των ελληνικών διεκδικήσεων έπειτα από δύο προτάσεις ψηφισμάτων που κατέθεσαν οι Πράσινοι (για το κατοχικό δάνειο), και το κόμμα Linke της Αριστεράς (για τις επανορθώσεις).
«Δράσεις μνήμης» έναντι επανορθώσεων (!)
Η αντίδραση του κυβερνητικού συνασπισμού (Σοσιαλδημοκράτες και Χριστιανοδημοκράτες) αλλά και του ακροδεξιού Afd, υπήρξε ακαριαία, υπενθυμίζοντας την πάγια τακτική να απορρίπτεται κάθε ελληνική διεκδίκηση. Το ενδιαφέρον, όμως, επί της παρούσης είναι ότι όλα τα κυβερνητικά στελέχη με προεξάρχοντα τον υφυπουργό Εξωτερικών Μίκαελ Ροτ, αναφέρθηκαν ρητώς στην δημιουργία του Ιδρύματος με μια συμψηφιστική διάθεση, ως αντάλλαγμα για την απόρριψη των ελληνικών διεκδικήσεων προωθώντας τη λογική «δράσεις μνήμης» αντί για αποζημιώσεις.
Τι κι αν στο προοίμιο του διακρατικού μνημονίου συνεργασίας που υπογράφηκε επί του Ιδρύματος αναφέρεται ρητώς ότι η λειτουργία του δεν λειτουργεί συμψηφιστικά ως προς τις ελληνικές διεκδικήσεις; Το κείμενο εξάλλου αναφέρει επίσης ρητώς ότι οι νομικές θέσεις των δυο πλευρών «παραμένουν ως έχουν», δηλαδή με λίγα λόγια, ότι η Ελλάδα διεκδικεί και Γερμανία απορρίπτει. Αξίζει να σημειωθεί ότι αντίστοιχα ιδρύματα, λόγου χάρη στη Γαλλία, ιδρύθηκαν μόνο μετά την καταβολή από την πλευρά της Γερμανίας των αποζημιώσεων που διεκδικούσαν οι εταίροι της.
Η πικρή ιστορία της Βίλας Πετρίδη
Το κτήριο, βέβαια, που παραχωρήθηκε την Δευτέρα 12 Απριλίου από τον Δήμο Θεσσαλονίκης έχει την δική του, πικρή ιστορία. Θα υποβληθεί στην μακρά βάσανο των επισκευών, μέχρι να παραδοθεί σε λειτουργία στα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας σε μια δημοτική εργολαβία που θύμιζε εν πολλοίς το «γεφύρι της Άρτας». Το κτήριο θα παραδοθεί το 2017 με πολλά και σημαντικά προβλήματα (στατικότητα του δεύτερου ορόφου, στεγανότητα των υπογείων) και έκτοτε ο Δήμος δεν θα καταφέρει να αναπτύξει το πλαίσιο δραστηριοτήτων για την κατάλληλη αξιοποίησή του –μόλο που βρίσκεται σε μια ιδιαίτερα υποβαθμισμένη γειτονιά, που διψάει για δράσεις αναβάθμισης.
Τελευταία, ο Δήμος Θεσσαλονίκης θα απορρίψει κίνηση από την πλευρά του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, για την απόδοση του κτηρίου στην «Βυζαντινή Οικουμένη» ενός νέου θεσσαλονικιώτικου οργανισμού ο οποίος ιδρύθηκε για την αναβάθμιση των βυζαντινών σπουδών και την αξιοποίηση της μεγάλης σχετικής κληρονομιάς της πόλης. Το αιτιολογικό ήταν ότι το εμβληματικό κτήριο δεν μπορούσε να φιλοξενήσει την μεγάλη βιβλιοθήκη και το πολύ σημαντικό αρχείο που έχει στα χέρια του ο οργανισμός αυτός. Μάλλον, η παραχώρηση του κτηρίου στο ελληνογερμανικό ίδρυμα νεολαίας ήταν προδιαγεγραμμένη…
Παραχώρηση με τι αντάλλαγμα;
Η δημιουργία του Ελληνογερμανικού Ιδρύματος, έρχεται σε μια συγκυρία που σύννεφα σκιάζουν και πάλι τις ελληνογερμανικές σχέσεις. Δεν είναι μόνον η εκ νέου απόρριψη του αιτήματος για αποζημιώσεις, την προοπτική του οποίου έχει προς το παρόν ενταφιάσει – όχι αμετάκλητα, ελπίζουμε– η ακραία τυχοδιωκτική χρήση του από τον Αλέξη Τσίπρα την εποχή που παρίστανε τον αμφισβητία της Γερμανικής Ευρώπης, πριν, δηλαδή, μεταβληθεί στο πουλέν της… Μέρκελ.
Είναι και ότι η «στρατηγική σχέση» της Γερμανίας με την Τουρκία και η στενή της συνεργασία Μέρκελ-Ερντογάν τορπιλίζει κάθε ευρωπαϊκή προσπάθεια να δημιουργηθεί ανάχωμα στον τουρκικό επεκτατισμό και τους εκβιασμούς που αυτός πετυχαίνει να εφαρμόζει έναντι της Ε.Ε.
Η Ελλάδα, που βρίσκεται πρώτη στο «στόμα του θηρίου» είναι ιδιαίτερα ενοχλημένη από την ασυλία που αφειδώς παρέχει η Γερμανία στην Τουρκία. Το ίδιο ενοχλημένες παρουσιάζονται και η Γαλλία, η Ολλανδία, η Αυστρία, εσχάτως, και η Ιταλία που επιθυμούν να προχωρήσουν περισσότερο την στρατηγική της Ευρωπαϊκής κυριαρχίας, η οποία όμως προϋποθέτει να ορθώσει η Ευρώπη ανάστημα στον τουρκικό επεκτατισμό. Αυτήν ακριβώς την προοπτική τορπιλίζει η γερμανοτουρκική σύμπραξη. Η Ελλάδα θα μπορούσε να παγώσει την δημιουργία του Ιδρύματος σε αντίποινα για την Γερμανική στάση. Δυστυχώς, όμως, φαίνεται πως έχει ακόμα «απλήρωτα γραμμάτια» να καταβάλει στον μερκελισμό, γι’ αυτό και το ελληνογερμανικό ίδρυμα πήρε σάρκα και οστά.
«Δεκεμβριστής»
Υ.Γ. Για την ιστορία, στον Δήμο Θεσσαλονίκης θα αντιδράσει δυναμικά μερίδα της αντιπολίτευσης, με την δημοτική παράταξη Μένουμε Θεσσαλονίκη να πρωτοστατεί, μεταξύ άλλων. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ θα καταψηφίσει, χλιαρά όμως, με κύριο αιτιολογικό ότι η ΝΔ «διορίζει τους δικούς της στο Ίδρυμα». Τι άλλο, όμως, θα μπορούσε να πει, αφού ήταν η δική του κυβέρνηση που με θέρμη έσπευσε να υλοποιήσει το αίτημα της Μέρκελ, και προετοίμασε όλο το έδαφος έτσι ώστε η νέα κυβέρνηση να επικυρώσει απλά μια «κλεισμένη συμφωνία»;…
1 ΣΧΟΛΙΟ
Αν θέλουμε να προχωρήσει το θέμα αποζημιώσεων, δεν έχουμε άλλη επιλογή από το σκληρό-ροκ. Διακοπή διπλωματικών σχέσεων με την Γερμάνια, αναστολή κεκτημένου ΕΕ στις Ελληνο-Γερμανικές σχέσεις μέχρι να λυθεί το θέμα. Τεράστιο κόστος για την Ελλάδα, αλλά αν τα νούμερα που δίνουμε ισχύουν θα αποσβεσθεί. Δεν μου αρέσει ο παραλληλισμός με Ισραήλ, αλλά οι Ισραηλινοί δεν δέχτηκαν να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις με την Ο.Δ.Γ πριν λυθεί το θέμα αποζημιώσεων.