Το λιντσάρισμα του Ράτκο Μλάντιτς

941

του Νεμπόισα Μάλιτς από τη Ρήξη τ. 75

15 χρόνια μετά η Δύση συνεχίζει το κυνήγι μαγισσών στα Βαλκάνια

Τις απογευματινές ώρες της 26ης Μαΐου, ο πρόεδρος της Σερβίας συγκάλεσε μια έκτακτη συνέντευξη Τύπου για να ανακοινώσει τη σύλληψη του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς. Εντελώς συμπτωματικά, ή σχεδόν, αυτό συνέβη την ίδια μέρα της επίσκεψης της επιτρόπου της Ε.Ε .για τα εξωτερικά θέματα, Κατρίν Άστον.

Ο Τάντιτς υποστήριξε ότι η σύλληψη καθάρισε την υπόληψη της Σερβίας και των Σέρβων, [ ] θέτοντας τέλος σε μια δύσκολη περίοδο στην ιστορία τους, και δέχθηκε προσωπικά συγχαρητήρια από τον ίδιο τον αυτοκράτορα Ομπάμα και αρκετά ΜΜΕ. Αλλά η Ε.Ε. παρέμεινε ψυχρή και σύντομα εξέφρασε κι άλλες απαιτήσεις, ενώ τα μεγάλα ΜΜΕ ασχολήθηκαν ελάχιστα με το γεγονός.

Το πενθήμερο φεστιβάλ μίσους

Η τροφοδοτούμενη από τα ΜΜΕ φρενίτιδα κατά τις πέντε μέρες μεταξύ της σύλληψης του Μλάντιτς και της παράδοσής του ομοιάζει με το βιτριόλι που εξαπολύθηκε πριν από τρία χρόνια, κατά τη σύλληψη του πρώην πρόεδρου της Βοσνίας, Ράντοβαν Κάραζιτς. Ήταν μια σπάνια στιγμή, όπως παρατήρησε ο Μπρένταν Ο’ Νιλ, όπου οι ισλαμιστές μαχητές συμμάχησαν με τις φιλελεύθερους επεμβατιστές, στο μίσος εναντίον του κοινού τους εχθρού.
Οι κατηγορίες για τις φρικαλεότητες που αποδίδονται στον «Χασάπη της Βοσνίας» κυμαίνονται από εξωπραγματικές μέχρι εντελώς κατασκευασμένες. Για παράδειγμα, ο Τζωρτζ Ταν του Ασοσιέιτεντ Πρες, περιέγραψε αυτή τη φρικτή σκηνή από το Σαράγεβο:
«Κάψτε τα μυαλά τους», φώναξε, καθώς οι άνδρες του στόχευαν την ανυπεράσπιστη πόλη από τους λόφους. Με τη λήξη του πολέμου, τρία χρόνια αργότερα, το Σαράγιεβο ήταν στάχτες.
Η πραγματική φράση ήταν «δώστε τους να καταλάβουν», και υπεκλάπη από ασυρμάτους στους οποίους ήδη είχαν παρεμβολές οι Βόσνιοι μουσουλμάνοι (και θα είναι ενδιαφέρον αν αποδειχθεί η αυθεντικότητά τους στη δίκη). Η «σχεδόν ανυπεράσπιστη» πόλη έκρυβε ένα ολόκληρο σώμα στρατού, με πυροβολικό. Και το χειρότερο βομβαρδισμένο κομμάτι ήταν αυτό που κατείχαν τα στρατεύματα του Μλάντιτς. Αλλά ποιος χρειάζεται τα ενοχλητικά γεγονότα, όταν βρίσκεται στον δρόμο για μια καυτή είδηση;
Χειρότερες ήταν οι ανταποκρίσεις για το τι συνέβη στη Σρεμπρένιτσα, μια πόλη στην ανατολική Βοσνία, η οποία καταλήφθηκε από έναν αιμοσταγή μουσουλμάνο πολέμαρχο τον Ιούλιο του 1995. Ο Μλάντιτς προσωπικά επέβλεψε την εκκένωσή της, ενώ τα μουσουλμανικά στρατεύματα επιτίθονταν από την πόλη. Το Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου ανακήρυξε τους θανάτους όσων δεν επιβίωσαν «γενοκτονία», διευρύνοντας τον ορισμό στα όρια της φαιδρότητας.
Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν δύο εκθέσεις που να παρουσιάζουν ακριβώς την ίδια ιστορία –η μόνη σταθερά στις αναφορές σχετικά με την Σρεμπρένιτσα είναι οι υποτιθέμενοι 8.000 νεκροί, η φράση «άνδρες και αγόρια» και οι περιγραφές του τύπου «το χειρότερο έγκλημα στην Ευρώπη από την εποχή των Ναζί»– όλες σκιαγραφούν μια ζοφερή εικόνα των Σέρβων να βιάζουν, να δολοφονούν και να κατακρεουργούν αθώους μουσουλμάνους πολίτες, καθώς τα στρατεύματα του ΟΗΕ παρακολουθούσαν άπρακτα. [ ]
Το είδος της υστερικής υπερβολής που χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τα γεγονότα στον πόλεμο της Βοσνίας –ο Αιγύπτιος δικαστής που συνέταξε το κατηγορητήριο για τον Μλάντιτς το 1995, ισχυρίστηκε ότι «τα παιδιά σκοτώνονταν μπροστά στα μάτια των πατέρων τους, και ακόμα και ένας παππούς αναγκάστηκε να φάει το συκώτι του ίδιου του εγγονού του» –κάνει τεράστιο κακό στα πραγματικά θύματα του πολέμου. Η φρίκη του είναι αρκετά άθλια από μόνη της. Με το να διογκώνεται σε σημείο να αγγίζει τη μυθολογία, υποδαυλίζει τη φωτιά του φατριασμού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Βοσνία βρίσκεται διανοητικά ακόμα σε πόλεμο, δεκαπέντε χρόνια αφότου σίγησαν τα όπλα.

Ποιος είναι ο Ράτκο Μλάντιτς;

Το 1991, ο Ράτκο Μλάντιτς ήταν ένας αξιωματικός καριέρας του Λαϊκού Στρατού της Γιουκοσλαβίας. Γεννημένος το 1943, δεν συνάντησε ποτέ τον πατέρα του, ο οποίος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄Π.Π. από την Ουστάσα, τους Κροάτες Ναζί που είχαν εξαπολύσει μια εκστρατεία γενοκτονίας των Σέρβων και των Εβραίων στην Κροατία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ο Μλάνιτς φοίτησε σε στρατιωτικές σχολές και «γαλουχήθηκε στην τιτοϊκή παράδοση του… υπερεθνικού γιουγκοσλαβισμού, όπως έγραψε ο ιστορικός Σρντζα Τρίφκοβιτς. Σύμφωνα με τον Τρίφκοβιτς, ο Μλάντις «ανακάλυψε τις σερβικές ρίζες του κατά την ύστερη μέση ηλικία του», όταν τέθηκε επικεφαλής κάποιων διαλυμένων στρατιωτικών μονάδων στη Δαλματία και τη Βοσνία.
Ο Μλάντιτς κατέφθασε στο Σαράγεβο λίγο μετά τη «σφαγή της Ντομπροβολιάτσκας» κατά την οποία η μουσουλμάνικη πολιτοφυλακή έστησε ενέδρα σε μια στρατιωτική φάλαγγα που υποχωρούσε υπό την καθοδήγηση του προκατόχου του και υπό την προστασία των Ηνωμένων Εθνών. Το Διεθνές Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου δεν απήγγειλε ποτέ κατηγορίες γι’ αυτό το περιστατικό· ο αξιωματικός υπό τις εντολές του οποίου δρούσε η πολιτοφυλακή ανακηρύχθηκε ήρωας από τη βοσνιακή ισλαμική κοινότητα. [ ]
Δεξιοτέχνης στην τακτική, ο Μλάντιτς κέρδισε πολλές μάχες, αλλά εξαπέλυσε έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδηθεί. Η σερβοβοσνιακή στρατηγική συνίστατο στην υπεράσπιση μιας περιοχής και, μετά, στη διαπραγμάτευση με το μουσουλμανικό καθεστώς του Σαράγεβου. Αυτό το καθεστώς, ωστόσο, αρνήθηκε κατηγορηματικά να διαπραγματευτεί, πολεμώντας περισσότερο με τις κάμερες του CNN και λιγότερο με όπλα, με την ελπίδα ότι θα προκαλούσε την επέμβαση της Δύσης.
Τον Μάρτιο του 1992, η Κροατία προσπάθησε να υπερκεράσει το σχέδιο του Βανς εισβάλλοντας στη Βοσνία και περικυκλώνοντας την κατοικημένη από Σέρβους Δύση. Ο Μλάντιτς και τα στρατεύματά του εξουδετέρωσαν αυτή την κίνηση και διατήρησαν τον ζωτικό διάδρομο μέχρι το τέλος του πολέμου. Οι Σέρβοι πολιτικοί και αξιωματικοί, συμπεριλαμβανομένου του Μλάντιτς, υποστήριξαν ότι προσπαθούσαν να αποτρέψουν την επανάληψη των γεγονότων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό έχει θεωρεί ως μια απλή προπαγάνδα –ωστόσο το γεγονός ότι πολύ λίγοι Σέρβοι έχουν παραμείνει στην Κροατία μετά τον πόλεμο-αστραπή του 1995, μιλάει από μόνο του.
Ο Μλάντιτς και ο πολιτικός του επικεφαλής, Κάραζιτς, κατηγορήθηκαν για εγκλήματα πολέμου από το Διεθνές Δικαστήριο στα τέλη του 1995, καθώς ο Αμερικανός διπλωμάτης προσπάθησε να τους αποκόψει από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ωστόσο, ότι η απόφαση της προσαγωγήσς τους ήταν πολιτική.
Όντως, υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα που αφορούν στο Σαράγεβο και την Σρεμπρένιτσα, την πραγματική έκταση των βομβαρδισμών, τις εκτελέσεις των κρατουμένων (που οπωσδήποτε συνέβησαν) και το αν ο Μλάντιτς επέβαλε κυρώσεις ή όχι. Είναι απίθανο, ωστόσο, ότι όλα αυτά θα απαντηθούν ποτέ σε μια παρωδία δίκης ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου.

 Η μεθόδευση

Όπως και όλοι οι άλλοι Σέρβοι κατηγορούμενοι στη Χάγη, ο Μλάντιτς δεν κατηγορείται για κάτι το οποίο πραγματικά έκανε, αλλά γι’ αυτό που ήταν – ένας ανώτατος στρατιωτικός αξιωματούχος, και ως τέτοιος θεωρείται μέρος της εικαζόμενης «κοινής εγκληματικής επιχείρησης» για την εγκαθίδρυση της εθνικά καθαρής «Μεγάλης Σερβίας». Η συνωμοσία αυτή είναι ένας μύθος· ακόμα και υπό τον Μιλόσεβιτς, η Σερβία ήταν πιο πολυεθνική από οποιοδήποτε άλλο κομμάτι της Γιουγκοσλαβίας (ενώ οι σύμμαχοι της αυτοκρατορίας, όπως η Κροατία ή το «Κόσοβο» είναι διαβόητοι για την εθνική τους καθαρότητα). Η ίδια η ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τους Κροάτες στρατηγούς καταρρίπτει την κατηγορία περί συνωμοσίας – γι’ αυτό και μάλλον θα ανατραπεί. Ωστόσο, επιμένουν στην κατηγορία της συνομωσίας για ολόκληρη την πολιτική, αστυνομική και στρατιωτική ηγεσία των Σέρβων (από την Κράινα, τη Βοσνία και την ίδια τη Σερβία), ισχυριζόμενοι επί της ουσίας ότι οι στόχοι των Σέρβων στον πόλεμο ήταν απολύτως παράνομοι, ενώ όλων των άλλων ήταν εντελώς δίκαιοι.
Γιατί; Επειδή, όπως και ο Μάικ Χιουμ υποστήριξε το 2008, η αυτοκρατορία είχε ανάγκη από τη Βοσνία για να δώσει ένα νέο νόημα για τη συνέχιση του Ψυχρού Πολέμου. Για να παραμείνουν ήρωες, οι δυτικοί είχαν ανάγκη από έναν κακό, και αυτόν τον βρήκαν στους Σέρβους, ένα έθνος που εγκαταλείφθηκε ξαφνικά απ’ όλους τους φίλους του. Κι έτσι, στο μεγαλύτερο επικοινωνιακό πραξικόπημα της σύγχρονης εποχής, τα θύματα της θηριωδίας των Ναζί ανακηρύχθηκαν οι νέοι… Ναζί!