Από το Άρδην τ. 85, Απρίλιος-Μάιος 2011
Μετά την πτώση του Μουμπάρακ, τα μέλη των συνδικάτων ίδρυσαν ένα νέο πολιτικό κόμμα και παλεύουν για εθνικοποιήσεις.
Εχει καταστεί οικεία σκηνή στην Αίγυπτο: Οι δυνάμεις ασφαλείας προσπαθούν να συγκρατήσουν το πλήθος, αλλά σύντομα παραμερίζονται και απωθούνται από τις μάζες που ζητωκραυγάζουν.
Η σκηνή εξελίσσεται σ’ ένα μικρό επαρχιακό δικαστήριο στη Σούμπρα Ελ-Κομ, μια βιομηχανική πόλη 70 χιλιόμετρα βόρεια του Καΐρου. Σ’ αυτά τα ήσυχα περίχωρα εκδικάζεται μια υπόθεση που θα διαμορφώσει την πορεία της εξελισσόμενης επανάστασης στην Αίγυπτο.
Η 19η Απριλίου αποτελούσε το τελευταίο επεισόδιο στη διαμάχη μεταξύ των Ινδονήσιων ιδιοκτητών μιας από τις μεγαλύτερες υφαντουργίες της χώρας (που έχει τζίρο 4 δισ.$ ετησίως), και τους αγανακτισμένους εργαζόμενούς της.
Έξαλλοι με τις απολύσεις, την έλλειψη μέτρων ασφαλείας και τις επιβαλλόμενες αλλαγές στο ωράριο, οι εργάτες έχουν απεργήσει, από τη στιγμή που οι Ινδονήσιοι ανέλαβαν τη βιομηχανία, το 2007.
«Δεν υπάρχει πρόβλημα στο να έχει κανείς ξένους ιδιοκτήτες», υποστηρίζει ο μηχανικός Ντομ Ατέγια Μαχμούντ, «αλλά μας αντιμετωπίζουν σαν σκλάβους, σαν σκυλιά».
Η μάχη για εθνικοποίηση
Το αίτημά τους είναι η επαναφορά σε καθεστώς δημόσιας ιδιοκτησίας. Εάν κάτι τέτοιο επιτευχθεί, θα δημιουργηθεί προηγούμενο για την εθνικοποίηση εκατοντάδων επιχειρήσεων, φαινόμενο που αποτέλεσε και σήμα κατατεθέν της πολιτικής της εθνικιστικής κυβέρνησης του Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ κατά τη δεκαετία του ’70.
Η δικαστική διεκδίκηση επιδιώκει να κηρυχθεί παράνομο το συμβόλαιο της αγοραπωλησίας ως προϊόν διαφθοράς. «Αγόρασαν την εταιρεία για 3 εκατομμύρια $, όταν άξιζε 174 εκατομμύρια. Είπαν ψέματα σχετικά με τις συνθήκες της εταιρείας και αρνήθηκαν την εκτίμηση από τρίτους, πράγμα που είναι παράνομο», δήλωσε ο δικηγόρος των εργατών, Σαγίντ Μοχάμεντ.
Η ετυμηγορία για την υπόθεση δεν εκδόθηκε, καθώς το δικαστήριο ανέβαλε τη δίκη για τις 10 Μαΐου. Ωστόσο τα πλήθη δεν ηρέμησαν και πέρασαν την επόμενη ώρα στο προαύλιο επαναλαμβάνοντας το κλασικό εμβατήριο της εξέγερσης, «Θάουρα θάουρα χούτα νασρ» (επανάσταση, επανάσταση, μέχρι τη νίκη). Οι εργαζόμενοι του εργοστασίου εγκατέλειψαν την αίθουσα μαζικά και συναντήθηκαν έξω με πολλούς άλλους, που δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για την επιτυχία του αγώνα τους.
Το νεότευκτο Δημοκρατικό Κόμμα των Εργατών (ΔΚΕ), που ιδρύθηκε τον Μάρτιο, βρισκόταν εκεί σε μια αποστολή στρατολόγησης με σύνθημα «Οι εργάτες πρέπει να ενωθούν».
Όταν το πλήθος εντέλει αποχώρησε από το δικαστήριο, πραγματοποίησε μια νέα διαδήλωση, που κατευθύνθηκε προς το ανεπίσημο αρχηγείο του κόμματος, σε μια τοπική λέσχη. Εκεί, οι προκηρύξεις του κόμματος κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι, ενώ ακούγονταν παθιασμένες ομιλίες για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των εργατών, συνοδευόμενες από το μοίρασμα ενός μικρού γεύματος.
Καθώς οι βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου πλησιάζουν και διάφορες ιδεολογικές και θρησκευτικές ομάδες αρχίζουν να ανταγωνίζονται, το ΔΚΕ διαπιστώνει ένα κενό στο πολιτικό σκηνικό.
«Δεν υπάρχει κανένα κόμμα που να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργατών», υποστηρίζει ο Καμάλ Χαλίλ, κύριος εκπρόσωπος του κόμματος. Απορρίπτει τους σοσιαλδημοκράτες ως απομεινάρια του παλιού καθεστώτος και πιστεύει ότι τα νεολαιίστικα κόμματα δεν είναι καθόλου έμπειρα.
Τα μέλη του κόμματος ανησυχούν μήπως μια ενδεχόμενη ισλαμική επιτυχία υπονομεύσει τον κοσμικό χαρακτήρα της Αιγύπτου και δυσπιστούν στους ισχυρισμούς της Μουσουλμανικής Αδελφότητας ότι δεν επιδιώκει να μονοπωλήσει την εξουσία.
Ο Χαλίλ διαθέτει μια στρατηγική τριών σημείων για να επιτύχει μια μαζική υποστήριξη ανάμεσα στα εκατομμύρια των Αιγυπτίων εργατών: Στηρίζουν ανεπιφύλακτα εργατικούς αγώνες σαν αυτούς της ινδονησιακής υφαντουργίας, αποδεικνύοντας τους δεσμούς τους με τη βάση, επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους σε περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση των εργατών, προκειμένου να μεγιστοποιήσουν την απήχησή τους σ’ αυτούς, και τέλος, το πιο σημαντικό, συμβάλλουν στην ίδρυση και την ενίσχυση των ανεξάρτητων εργατικών συνδικάτων.
Νέα συνδικάτα
Κατά την περίοδο Μουμπάρακ, που πρόσφατα έλαβε τέλος, τα συνδικάτα αποτελούσαν ένα άθυρμα στα χέρια του κράτους, μια επίφαση εκπροσώπησης, που χρησιμοποιήθηκε για να εξαναγκάσει τους εργαζόμενους να αποδεχθούν άθλιες συνθήκες και μισθούς.
Τώρα, την επαύριο της Επανάστασης, ιδρύθηκε μια νέα Αιγυπτιακή Ομοσπονδία Ανεξάρτητων Συνδικάτων.
Όπως και η Βρετανική Ομοσπονδία Συνδικάτων (TUC), η νέα Ομοσπονδία θα λειτουργήσει ως ομπρέλα-συμμαχία των εργατικών ενώσεων σε όλους τους τομείς της παραγωγής. Η πρώτη διακήρυξή τους περιλαμβάνει αιτήματα για κοινωνική πρόνοια και ασφάλεια για όλους, καθώς και τη θέσπιση ενός νέου ελάχιστου μισθού ύψους 200$/μήνα.
Η ατζέντα αυτή συνιστά μια πολύτιμη ευκαιρία για το ΔΚΕ, που στοχεύει στο να ενισχύσει τους δεσμούς του με τη βάση, με τη βοήθεια της νέας ομοσπονδίας. Ήδη έχουν διασφαλίσει την προσχώρηση της Αρχής Δημόσιων Συγκοινωνιών, του μεγαλύτερου εργατικού συνδικάτου της Αιγύπτου.
Στο εσωτερικό του ΔΚΕ υπάρχουν ορισμένες ανησυχίες μήπως η σχέση αυτή γίνεται πολύ στενή.
«Τα συνδικάτα στοχεύουν στα άμεσα συμφέροντα», υποστηρίζει ο μετεωρολόγος και μέλος του κόμματος Αχμέτ Σαλαμπί. «Θα πρέπει να οικοδομούμε για το μέλλον και να είμαστε πρακτικοί προκειμένου να προσελκύσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Δεν μπορούμε να εκφράζουμε καμία ορθοδοξία».
Το θεμέλιο της πολιτικής του ΔΚΕ είναι η πίστη ότι η ανατροπή του Μουμπάρακ και του καθεστώτος του είναι το πρώτο βήμα για μια ριζική μεταρρύθμιση των αιγυπτιακών θεσμών.
Ο Χαλίλ απαιτεί μια «πραγματική οικονομική, δημοκρατική και κοινωνική επανάσταση». Οι θέσεις τους για τη φορολογία, τη στέγαση, τις συντάξεις και την πρόνοια αποβλέπουν μεγαλύτερη προστασία για την πλειοψηφία των εργαζόμενων της Αιγύπτου, αλλά και προτείνουν ένα πιο «διαφωτιστικό» μοντέλο για την εκπαίδευση.
Ταξική πολιτική
Ενώ ο εχθρός παραμένει στα απομεινάρια του παλιού καθεστώτος, το ΔΚΕ δέχεται ότι θα πρέπει, μέχρις ένα βαθμό, να δουλέψει εντός του συστήματος προκειμένου να αναπτυχθεί.
Ενώ ορισμένες σοσιαλιστικές οργανώσεις έχουν καλέσει σε μποϊκοτάζ των εκλογών του Σεπτεμβρίου, φοβούμενες ότι θα προσφέρουν νομιμοποίηση στα κατεστημένα, πιο οργανωμένα κόμματα, ο Σαλαμπί πιστεύει ότι μια τέτοια κίνηση «θα μας αποκόψει και θα μας στερήσει από τις βάσεις μας, από τον λαό».
Ο Χαλίλ αναγνωρίζει ότι οι εκλογές ήρθαν νωρίτερα απ’ όσο θα προτιμούσε αλλά: «Θα έχουμε υποψηφίους. Θα είμαστε ευτυχείς εάν κερδίσουμε πολλές έδρες, αλλά ο κύριος στόχος είναι η ευαισθητοποίηση και η οικοδόμηση του μέλλοντος».
Προς το παρόν, το κόμμα έχει αρκετά ζητήματα που το απασχολούν άμεσα. Επικεντρώνουν στον αγώνα για την εθνικοποίηση του εργοστασίου στη Σούμπρα ελ—Κομ ως ένα στρατηγικό βήμα για ευρύτερες εθνικοποιήσεις, που αφορούν γύρω στις 230 ιδιωτικές εταιρείες.
To ΔΚΕ δεν αντιτίθεται από θέση αρχής στην ιδιωτική πρωτοβουλία, αλλά προσπαθεί να βάλει φραγμό στην εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών που ξεκίνησε επί προεδρίας Σαντάτ (και επεκτάθηκε ασύδοτα κατά την εποχή του Μπουμπάρακ), όταν οι επιχειρήσεις πωλούνταν σ’ ένα κλάσμα της αξίας τους, εις βάρος των Αιγυπτίων εργαζομένων.
Παρ’ όλο που τα μέλη του κόμματος ανέρχονται σε μόλις μερικές χιλιάδες, ο Χαλίλ δεν τρέφει καμία αμφιβολία για τη δυναμική του κινήματός τους, που αναδείχθηκε κατά την επανάσταση. «Δεν ισχυρίζομαι ότι ήμαστε οι ηγέτες, αλλά τις τελευταίες ημέρες, από τις 9 μέχρι τις 11 Φλεβάρη, ήταν οι εργάτες που κατέστησαν ανίσχυρη την κυβέρνηση. Οι συνθήκες είχαν καλλιεργηθεί από τις απεργίες στην υφαντουργία κατά τα τελευταία πέντε χρόνια», είπε.
Ο Χαλίλ πιστεύει ότι η επόμενη μάχη –για την επιβολή του κατώτατου μισθού– θα είναι αποφασιστική. «Αν πετύχουμε να θεσπίσουμε αυτόν το νόμο, οι εργάτες θα πιστέψουν στη δύναμή τους», λέει.
Οι εργάτες έχουν τώρα φωνή, υποστήριξε, και εάν το κόμμα και τα συνδικάτα διαμορφώσουν ισχυρούς δεσμούς με τα ξεχασμένα εκατομμύρια των εργατών, θα ταρακουνήσουν και πάλι τα θεμέλια της Αιγύπτου.
*Από το aljazeera.net
Μετάφραση: Γ. Ρ.
Επιμέλεια: Γ.Κ.
