του Οδυσσέα Κέλλογλου, από το Άρδην τ. 42, Ιούνιος 2003
Ό,τι περισσεύει και δεν μοιραστεί
ελεύθερα με το χέρι, θα μοιραστεί
με το μαχαίρι
Γέρων Παΐσιος Αγιορείτης
Απειλούν τον τρόπο ζωής μας οι Ισλαμιστές…
Έτσι ανερυθρίαστα προσπαθούνε να δικαιολογήσουνε τα αδικαιολόγητα οι εγχώριοι έμμισθοι και άμισθοι κονδυλοφόροι της Παγκοσμιοποίησης και οι ομόλογοί τους της τηλεθέασης στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον λεγόμενο πολιτισμένο Δυτικό κόσμο.
Μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, το πρόσχημα για την επικράτηση του ολοκληρωτισμού σε πλανητικό επίπεδο υπό το πέλμα των Η.Π. της Αμερικής είναι η Τρομοκρατία.
Η τεχνολογική υπεροχή επιτρέπει στην μόνη πλέον στρατιωτική υπερδύναμη να ελέγχει οπτικοακουστικά όλη τη γη. Υποθάλποντας, συντηρώντας και οργανώνοντας τα αυτονομιστικά κινήματα απανταχού της γης, η μοναδική υπερδύναμη έχει τον τρόπο και τα μέσα να ενοχοποιεί τους πάντες, για να έρθει μετά δικαιωματικά, ως παγκόσμιος χωροφύλακας, να διευθετήσει την κατάσταση με τους δικούς της όρους.
Η κατάλυση κάθε έννοιας Διεθνούς Δικαίου, η καταπάτηση κυριαρχικών εθνικών δικαιωμάτων και η ολοκληρωτική απαξίωση κάθε διεθνούς θεσμού μπροστά στο συμφέρον των Η.Π. της Αμερικής είναι η ζοφερή πραγματικότητα. Αυτήν την Νέα Τάξη πραγμάτων, την Pax Americana δηλαδή, έχουν αναλάβει να την εξωραΐσουν εργολαβικά όχι μόνο αλλοδαποί αλλά και ημεδαποί του πνεύματος και της κουλτούρας σκαπανείς.
Φιλοδοξούν να την πλασάρουν σαν μοναδική διέξοδο, πανάκεια, αδήριτη νομοτέλεια. Βαυκαλίζονται μάλιστα ότι μ’ αυτόν τον τρόπο καλλιεργούν και προάγουν την πολιτική σκέψη στην Ελλάδα.
Υπάρχει όντως μια δόση σχιζοφρένειας στη στάση των λεγομένων πνευματικών ανθρώπων στον τόπο μας. Κάνουν σωστές διαγνώσεις, καταγγέλλουν γενικά αλλά στην πράξη στηρίζουν μ’ όλες τους τις δυνάμεις το κατεστημένο σύστημα εξουσίας. Κριτική δηλαδή ανώδυνη και εκ του ασφαλούς. “Κορυφαίος” σε εισαγωγικά δημοσιογράφος, ο οποίος κόπτεται για τα ατομικά δικαιώματα και για το δικαίωμα στη διαφορά και στην έκφραση, εξοργίζεται σφόδρα και εξανίσταται γραπτώς τε και προφορικώς διότι οι Νεοέλληνες στις δημοσκοπήσεις δεν ταυτίζονται με τους Δυτικοευρωπαίους και τους Βορειοαμερικάνους στις προτιμήσεις τους αλλά εμφανίζουν πάντοτε σημαντικές διαφορές. Το δικαίωμα στη διαφορά το επιφυλάσσει ο κατά τα άλλα έγκριτος δημοσιογράφος μόνο στον εαυτό του, μάλλον, καθώς καυχάται ότι δεν ακούει λαϊκά μίζερα και ρεμπέτικα πεισιθανάτια τραγούδια και ότι επίσης τον Καζαντζίδη δεν τον είχε ακουστά στη νεότητά του.
Οι Νεοέλληνες όμως, υπο-ανάπτυξη ακόμα ευρισκόμενοι, οφείλουν κατά την γνώμη του να συντονίσουν τα ανακλαστικά τους με εκείνα των Βορειοαμερικανών και Δυτικοευρωπαίων και να πιστεύουν ανενδοίαστα ό,τι κοτσάνα εκπέμπει το CΝΝ, το Β.Β.C ή το Ζ.D.F.
Στον βωμό μιας νέας ατιμωτικής και εξευτελιστικής Ανταλκίδειας ειρήνης –για όσους ξέρουν από ιστορία– ένας ολόκληρος λαός, ο πιο παλιός σε διάρκεια στην Ευρώπη, τουλάχιστον, καλείται να ξεχάσει την Ιστορία του, την εμπειρία 3.000 χρόνων, να απεμπολήσει τα ελάχιστα κυριαρχικά του δικαιώματα που του απέμειναν και να αποδεχθεί μια ειρήνη του πρωκτού, θα έλεγα, μετά συγχωρήσεως. Διότι περί αυτού πρόκειται δυστυχώς.
Η Ελευθερία προηγείται και είναι προϋπόθεση της ειρήνης, το αντίθετο όμως είναι φενάκη και αυταπάτη. Το τελευταίο τέταρτο του αιώνα που πέρασε, από την μεταπολίτευση του 1974 και δώθε, το σύνθημα αντιστράφηκε και καλλιεργήθηκε μετά μανίας ακόμη και στα σχολεία το φαιδρό. Ποιο δηλαδή; ότι η Ειρήνη πλέον είναι η μόνη προτεραιότητά μας, προηγείται ακόμα και από το αίτημα της ελευθερίας το οποίο θάπτεται σιωπηρά.
Όλοι γράφουν ποιήματα και τραγουδάνε για την Ειρήνη, μια Ειρήνη ψευδεπίγραφη όμως. Διότι η Ειρήνη που προηγείται της Ελευθερίας θυμίζει τη συμβουλή προς γυναίκα που απειλείται με βιασμό; “Αν δεν έχετε το κουράγιο να αντισταθείτε, απολαύστε το και μετά θα είστε πάλι ελεύθερη να συνεχίσετε τη ζωή σας μέχρι τον επόμενο βιασμό”.
Αυτή η νοοτροπία καλλιεργείται δυστυχώς επίσημα και ανεπίσημα. Των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδωμεν. Πρέπει να απαλλαγεί ο Έλληνας από την ιστορική του μνήμη και την πολιτιστική του παράδοση και ιδιαιτερότητα διότι αυτά τον κρατάνε καθυστερημένο, μας λένε. Επιστρατεύονται λοιπόν στην υπηρεσία αυτού του εγχειρήματος οι πάντες με κάθε τρόπο. Πεφωτισμένες “δεξαμενές σκέψης” συγγράφουν βιβλία όπου διακωμωδούνται τα σύμβολα και τα ιερά. Και αυτό θεωρείται αυτομάτως κατάκτηση της ελευθερίας της έκφρασης και νίκη κατά του σκοταδισμού. Οι μάζες χειραγωγούνται πλέον με επιστημονικό τρόπο, βήμα-βήμα, μέχρι να καμφθούν όλες οι αντιστάσεις χωρίς να πέσει ούτε τουφεκιά. Αυτοί οι πρωτοπόροι της ελευθερίας του πνεύματος στην Ελλάδα πάσχουν από μεροληψία και μονομέρεια όμως. Η ειρωνεία, η διακωμώδηση, η σάτιρα και η καταγγελία στοχεύουν μόνο στην Ορθόδοξη παράδοση. Ας τολμήσει κάποιος από τους εντόπιους Βολταίρους να διακωμωδήσει τα σύμβολα μιας άλλης θρησκευτικής παράδοσης, να πει έστω ένα ανέκδοτο για τους Εβραίους.
Και μόνο η σκέψη προκαλεί θυμηδία και αμηχανία. Δυστυχώς, ο γενιτσαρισμός έχει αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη στα γονίδια των ραγιάδων ακόμα, καθώς τα γονίδια ενεργοποιούνται αυτόματα πλέον και χωρίς άσκηση βίας και ο γενιτσαρισμός είναι και κριτήριο προοδευτικότητας συγχρόνως.
Αυτή η αντίφαση ανάμεσα στον λαό και στη λεγόμενη πνευματική του ηγεσία παραμένει αγεφύρωτη. Μόλις ο Νεοέλληνας μάθει μερικά γράμματα παραπάνω από τη γιαγιά του και μπει και στο Πανεπιστήμιο μεταλλάσσεται αυτομάτως.
Ιστορία, τρόπος ζωής, έθιμα, πρακτικές αιώνων, ξαφνικά, όχι μόνο δέχονται κριτική αλλά απορρίπτονται συλλήβδην διακωμωδούμενες.
Σκηνικό επαναλαμβανόμενο στην Ελλάδα του σήμερα: Στην πρώτη του συνέντευξη, ο κάθε φορά φέρελπις Νεοέλλην διανοητής, άνθρωπος της κουλτούρας γενικά, σπεύδει να δηλώσει άθεος, ή δωδεκάθεος (οπαδός των 12 Θεών του Ολύμπου) στην καλύτερη περίπτωση. Έχει ένα άγχος να αποτινάξει από πάνω του το στίγμα της νεοελληνικής του παράδοσης παρ’ όλο που το έργο του, είτε εικαστικό είτε γραπτό είτε μουσικό, μπορεί να αντλεί περιεχόμενο και ιδέες από αυτήν την απορριπτέα Ορθόδοξη Παράδοση. Νομίζει ότι ξεκινάει με γκολ από τα αποδυτήρια που λένε κάνοντας αυτήν την δήλωση, θεωρώντας ότι μόνον μ’ αυτήν την τοποθέτηση μπαίνει αυτομάτως στο κλαμπ των προοδευτικών δυνάμεων του τόπου. Δικαιούται να κρίνει ex cathedra τους πάντες και τα πάντα. Μαζί με την θεωρία του προηγμένου θηλαστικού (όσον αφορά την εξέλιξη του ανθρώπου) και την θεωρία της μεταφυσικής της τύχης (όσον αφορά τη δημιουργία του κόσμου), η προηγούμενη δήλωση συνιστά το αμάχητο διαβατήριο για την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο των Αξιών της λεγόμενης μεταμοντέρνας σκέψης.
Ένας ολόκληρος πολιτισμός με ιλιγγιώδη επιτεύγματα στην ποίηση, στον λόγο, στην φιλοσοφία, στην τέχνη, στην μουσική, στην αρχιτεκτονική και στην οργάνωση του βίου απορρίπτεται μόνο και μόνο επειδή εκπορεύεται από μια εκκλησιολογική ένθεη αντίληψη για τη ζωή. Αυτή η αντίληψη δεν θεωρεί αυτοσκοπό την ανάπτυξη για την ανάπτυξη ούτε το κέρδος για το κέρδος. Η χρήση του κόσμου σ’ αυτήν την παράδοση είναι μόνον ευχαριστιακή και δοξολογική και οποιαδήποτε κατάχρησή του είναι αστοχία, αμαρτία δηλαδή, καθώς επιτρέπει –η κατάχρηση του κόσμου δηλαδή– να αναδυθούν στην επιφάνεια τα ταπεινότερα κίνητρα του ανθρώπου: η πλεονεξία και η απληστία. Η πλεονεξία κατά τον Απόστολο Παύλο είναι γνήσια ειδωλολατρία και σαφώς στερεί από τον άνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργήσει ανιδιοτελείς σχέσεις είτε με τους ανθρώπους είτε με τον Θεό. “Ας με κολάσει 100 φορές αρκεί να υπάρχει”, έλεγε ο γάλλος φιλόσοφος Σαρτρ για τον Θεό και ήταν αυτή η αμφιβολία του κραυγή αγωνίας και το αποτέλεσμα της έντονης εσωτερικής του πάλης και βίωσης του μηδενός. Ποτέ όμως δεν θα μπορούσε να ήταν αυτή η κραυγή εφαλτήριο ανάδειξης στην επικαιρότητα και εύκολου πλουτισμού, όπως συμβαίνει με μερικούς ημεδαπούς διάττοντες αστέρες, οι οποίοι λόγω πενίας τέχνας κατεργάζονται.
Η αλήθεια όμως δεν είναι θέμα γεωγραφίας ούτε βιολογίας, καθώς η αγάπη χωρίς όρους και όρια μπορεί να εκδηλωθεί παντού και πάντοτε. Και αυτό που έκανε αυτόν τον τόπο ξεχωριστό, πέρα από τον ήλιο και τη θάλασσα, είναι αυτό που δήλωσε ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, και έχει τις καταβολές του στην Ορθόδοξη παράδοση. Όταν ρωτήθηκε ποια θεωρεί ως βασική διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και τη λεγόμενη πολιτισμένη Δυτική Ευρώπη, απάντησε, προς μεγάλη απογοήτευση των εκσυγχρονιστών: Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Δυτική Ευρώπη, είναι ότι στην Ελλάδα μπορεί να σε κεράσει κάποιος έναν καφέ ή μια πορτοκαλάδα έτσι χωρίς λόγο και χωρίς να σε ξέρει. Αυτό σαν concept, σύλληψη ιδέας δηλαδή, για την Δυτική Ευρώπη είναι όντως αδιανόητο, αντίκειται στον χαρακτήρα, τη δομή ολόκληρης της ύπαρξης του δυτικού ανθρώπου όπου τα πάντα έχουν έναν χρησιμοθηρικό σκοπό. Όλα αυτά βέβαια δεν μπορούν να εξωραΐσουν την πραγματικότητα, τη δεινή και απελπιστική για την Ελλάδα, όμως η διέξοδος δεν μπορεί να είναι η “ολλανδοποίηση” για την Ελλάδα. Μια χώρα δηλαδή με υψηλό Α.Ε.Π. και παραγωγικότητα, ακόμα και με μηδενικό εξωτερικό χρέος, αλλά χωρίς ταυτότητα πολιτισμική και ιστορική, δεν μπορεί αυτό να γίνει η έμμονη ιδέα ενός λαού, που τα τελευταία 3.000 χρόνια γράφει ποίηση συνεχώς.
Ο μεγάλος Αγιορείτης γέροντας των νεωτέρων χρόνων, πατέρας Παΐσιος, έλεγε ότι άλλη είναι η δουλειά των φαναριών στην πόλη και άλλη η δουλειά του φάρου μέσα στο πέλαγος, όταν τον κατηγορούσαν γιατί δεν έβγαινε στον κόσμο να διδάσκει μόνιμα. Εννοούσε μάλλον ότι η εμβέλειά του θα ήταν μικρότερη αν κατέβαινε στον κόσμο καθώς, ευρισκόμενος στο Άγιος Όρος, λειτουργούσε πιο δραστικά ως σημείο αναφοράς και μάλλον πιο αποτελεσματικά. Το πρόβλημα της κοινωνίας για αυτόν τον νεώτερο πατέρα της Εκκλησίας που επίσημα το μέγεθός του δεν αποτιμήθηκε όσο του πρέπει ακόμα –αν και το λαϊκό ένστικτο λειτούργησε αλάνθαστα και στην περίπτωσή του και στη συνείδηση του λαού τιμάται ως Άγιος: μια επίσκεψη στον τάφο του στην Ι. Μ. Ιωάννου Θεολόγου στη Σουρωτή Θεσ/νίκης θα πείσει και τον πλέον δύσπιστο, όπου συρρέουν χιλιάδες προσκυνητές απ’ όλη την Ελλάδα– το πρόβλημα λοιπόν σύμφωνα με τον γέροντα Παΐσιο εδράζεται στη σκέψη, στο λογισμό όπως λεει η Παράδοσή μας. Η πορεία της κοινωνίας εξαρτάται από τις σκέψεις, τους λογισμούς που παράγουν και πραγματοποιούν τα μέλη της κοινωνίας.
Διότι, κατά τον γέροντα Παΐσιο, υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων με βάση τον λογισμό. Οι μύγες και οι μέλισσες. Οι μεν μύγες αναζητούν και βρίσκουν την κοπριά, την ακαθαρσία και την βρωμιά ακόμα και μέσα σ’ έναν κήπο με λουλούδια, αγνοώντας εσκεμμένα τα λουλούδια γύρω τους. Οι δε μέλισσες, ως γνωστόν, βρίσκουν αμέσως τα λουλούδια ρουφώντας με ζήλο την γύρη τους και προσπερνώντας φυσικά τις ακαθαρσίες. Η αλληγορία είναι προφανής, διαλέγουμε και παίρνουμε. Ή είμαστε μέλισσες και μας ελκύει το ωραίο και το καθαρό χωρίς να μας δελεάζει η ασχήμια και η βρωμιά του κόσμου ή είμαστε μύγες και συσχηματιζόμαστε με την βρώμα και την δυσωδία του κόσμου τούτου διασκεδάζοντας με τις αναθυμιάσεις της κακίας και της πονηρίας.
Το μυαλό μας λοιπόν, έλεγε ο αείμνηστος γέροντας Παΐσιος, είναι μια μηχανή παραγωγής λογισμών. Από μας εξαρτάται αν θα παράγουμε όπλα και σφαίρες, πράγματα άσκοπα και καταστροφικά δηλαδή, ή αν θα παράγουμε άροτρα ή εργαλεία, πράγματα χρήσιμα και δημιουργικά.
Think positive λοιπόν, είναι πλέον το σύνθημα ακόμη και από την Εσπερία. Όπως στην οικονομία έτσι και στην σκέψη οι Έλληνες λειτουργούμε πάντα μεταπρατικά. Έστω και επανεισαγόμενο, το παλιό ασκητικό σύνθημα “Σκέψου Θετικά”, βάλε καλό λογισμό δηλαδή, ακόμη και σε συσκευασία Μακ Ντόναλντ, έχει ισχύ. Άλλωστε οι Έλληνες σαν παραγωγοί υστερούμε πάντα στη συσκευασία.
Ας αρχίσουμε να σκεφτόμαστε θετικά λοιπόν, για τον συνάνθρωπό μας, ιδιαίτερα τον μη έχοντα, ειδ’ άλλως η μόνη νομοτέλεια και νόμος πνευματικός, σύμφωνα με τον Αγιορείτη ασκητή, είναι αυτό που δηλώνεται στην προμετωπίδα του άρθρου.