Aναστάσιος Χαμάλης Λογογράμματα της αλήθειας, εκδόσεις Αιγαίον, 2013
Από το Άρδην τ. 93, Μάιος-Ιούλιος 2013
ν στηριζόταν σε μια κοσμοθεωρία που στη βάση της ήταν ιουδαϊκή, έδωσε όμως απαντήσεις στις ανησυχίες και τα ενδιαφέροντα του ελληνικού πνεύματος. Η εμπειρία του εκκλησιαστικού γεγονότος οδήγησε τη γλώσσα σε νέα εκφραστικά επίπεδα, προκειμένου να ορισθεί η ελευθερία ως Αιτιώδης Αρχή και να συνδυασθεί με τον τριαδικό Θεό.
Με την καταστροφή της αυτοκρατορίας, παρουσιάζεται η αναγεννώμενη Δύση να προσφεύγει στην ελληνική γραμματεία, αφενός, διότι η διαδικασία της επιδιωκόμενης ανθρωποκεντρικής της μετάβασης έγινε με την εγγραφή της στην τροχιά του ελληνικού κοσμοσυστήματος και, αφετέρου, επειδή ήταν η μόνη γραμματεία που έδινε απαντήσεις στο ανθρωποκεντρικό κοινωνικό γίγνεσθαι.
Όλα όμως αυτά φαίνεται να προβάλλονται πάνω στην αδυναμία των πρώιμων δυτικών διανοητών και φιλοσόφων να κατανοήσουν επακριβώς τις ανησυχίες του ελληνικού πνεύματος, με αποτέλεσμα ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός να αποτελεί στην ουσία μια τερατογένεση, αποτέλεσμα της διασταύρωσης των πιο μεγάλων κατακτήσεων του ανθρωπίνου πνεύματος με κοινωνίες βυθισμένες στη βαρβαρότητα.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν τον κίνδυνο που διέτρεξε ο πολιτισμός από τη στιγμή που τα πολύτιμα αρχαιοελληνικά και μεσαιωνικά-ελληνικά χειρόγραφα βρέθηκαν λεηλατημένα στις βιβλιοθήκες της Δύσης, αλλά και από την απομόνωση της ελληνικής γλώσσας από τη στενή της σχέση με την ιστορική της συνέχεια, αφ’ ενός μέσω της παραχάραξης του ελληνικού παραδείγματος και αφ’ ετέρου μέσω της παράκαμψης, που επιχειρήθηκε, του χιλιόχρονου πνευματικού οικοδομήματος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Οι ειδικότερες συνθήκες υπό τις οποίες συντελέσθηκε η μετάβαση αυτή θα δημιουργήσουν το νέο εστιακό περιβάλλον για την ίδια τη φύση του ανθρώπου, επαναφέροντας στο προσκήνιο ένστικτα και προβάλλοντας ένα είδος ανθρώπου τελείως αντίθετο προς τον Έλληνα, κληροδοτώντας στον σύγχρονο πολιτισμό μια βαρβαρότητα την οποία ο Έλληνας απέβαλε σχεδόν από την αρχαιότητα.
Όμως, κι αυτό είναι το σημαντικό γεγονός για μας τους Έλληνες, με τη διατήρηση της γλώσσας μας κατά τη διάρκεια των σκοτεινών αιώνων, έχουμε μια αδιάλειπτη διαχρονική παρουσία στα γράμματα και τον πολιτισμό τρεισήμισι χιλιάδων ετών, ικανή να συγκροτήσει και να προσφέρει στην ανθρωπότητα ένα σφαιρικό και ολοκληρωμένο σύστημα σκέψης για την κατανόηση του ιστορικού γίγνεσθαι, πράγμα το οποίο ο νεώτερος κόσμος δεν κατάφερε ακόμα να υλοποιήσει, ώστε να χειραφετηθεί από το ελληνικό πνευματικό κεκτημένο.
Αυτή ακριβώς είναι και η προοπτική που μας δίνεται για να δημιουργήσουμε έναν καινούργιο πολιτισμό, δεδομένου ότι τα πραγματολογικά δεδομένα του ελληνικού παραδείγματος, που γέννησε τους δύο πολιτισμούς, δείχνουν να μην έχουν ξεπερασθεί.
Προϋπόθεση όμως είναι να γνωρίσουμε καλά την γλώσσα μας και το ποια είναι η έκφραση των αΐδιων αρχών που διέπουν την παράδοσή μας. Αυτό είναι το μήνυμα των «Λογογραμμάτων».
Αναστάσιος Χαμάλης
για το Άρδην
