Ισλάμ και Γυναίκα

2,5K

του Χρήστου Χαλαζιά, από το Άρδην τ. 12, Φεβρουάριος-Μάρτιος 1998

Οι θε­με­λιω­τές της πί­στης του Ι­σλάμ θέ­λουν σήμε­ρα να ε­πι­στρέ­ψουν στην πη­γή της πί­στης, στο Κο­ρά­νι και στο σου­νά (σου­νά εί­ναι το σύ­νο­λο των δι­δαγ­μά­των που α­πορ­ρέ­ουν α­πό τη ζω­ή και δι­δα­σκα­λί­α του προ­φή­τη Μω­ά­μεθ) της Ι­σλα­μι­κής πα­ρά­δο­σης.

Οι Ι­σλα­μι­κές χώ­ρες δο­κι­μά­ζο­νται ε­δώ και δε­κα­ε­τί­ες α­πό μια κρί­ση. Τα διά­φο­ρα πο­λι­τι­κά μο­ντέ­λα, σο­σια­λι­σμός, ε­θνι­σμός, πα­να­ρα­βι­σμός, α­πέ­τυ­χαν. Έ­να μέ­ρος της ευ­θύ­νης για τη φτώ­χεια και την α­πελ­πι­σί­α έ­χουν και οι προ­η­γού­με­νες πα­ρεμ­βά­σεις των δυ­τι­κών, που ε­ξα­κο­λου­θούν να κα­τα­πιέ­ζουν τη ζω­ή πολ­λών αν­θρώ­πων στις χώ­ρες της εγ­γύς Α­να­το­λής. Οι ο­πα­δοί αυ­τών των κι­νή­σε­ων προς τις πη­γές του Ι­σλάμ δυ­σπι­στούν στις προ­θέ­σεις των δυ­τι­κών, εί­ναι κα­χύ­πο­πτοι και α­ντι­δρούν στη δυ­τι­κο­ποί­η­ση και στον εκ­συγ­χρο­νι­σμό των χω­ρών τους, ε­πει­δή κα­τα­στρέ­φο­νται έ­τσι οι πα­ρα­δό­σεις ο πο­λι­τι­σμός και ο αρ­χι­κός τρό­πος ζω­ής του πλη­θυ­σμού. Βλέ­που­με ως μο­να­δι­κή σω­τη­ρί­α την ε­πι­στρο­φή στο “α­λη­θι­νό Ι­σλάμ”. Στό­χος της εί­ναι η συ­γκρό­τη­ση του Ι­σλα­μι­κού κρά­τους, σύμ­φω­να με τις προ­στα­γές του κο­ρα­νί­ου.
Θρη­σκεί­α και κρά­τος ο­φεί­λουν να εί­ναι μια ε­νό­τη­τα.

Ο Α­για­το­λάχ Χο­μει­νί, ο Ι­ρα­νός θε­με­λιω­τής, τα κα­τά­φε­ρε για τη χώ­ρα του, με την Ι­σλα­μι­κή ε­πα­νά­στα­ση του 1979.(1)

Το ί­διο και η Σα­ου­δι­κή Α­ρα­βί­α, τα Ε­μι­ρά­τα του Κόλ­που, το Πα­κι­στάν, το Σου­δάν και το Αφ­γα­νι­στάν(2). Εί­ναι ε­πί­ση­μα Ι­σλα­μι­κά κρά­τη στα ο­ποί­α το κο­ρά­νι και η σα­ρί­α (ο Ι­σλα­μι­κός νό­μος) υ­πα­γο­ρεύ­ουν την πο­λι­τι­κή και το δί­καιο. Οι πε­ρισ­σό­τε­ρες α­πό τις υ­πό­λοι­πες χώ­ρες με Ι­σλα­μι­κό πλη­θυ­σμό – η Τουρ­κί­α, η Αί­γυ­πτος, η Τυ­νη­σί­α, η Αλ­γε­ρί­α, το Μα­ρό­κο, η Ιορ­δα­νί­α, η Συ­ρί­α, ο Λί­βα­νος και το Ι­ράκ – με­τά την α­πό­κτη­ση της α­νε­ξαρ­τη­σί­ας τους έ­χουν προ­σεγ­γί­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο το ευ­ρω­πα­ϊ­κό δί­καιο, δί­νο­ντας λί­γες συ­νταγ­μα­τι­κές ε­λευ­θε­ρί­ες (3).

Το Ι­σλα­μι­κό κύ­μα, που ε­πη­ρέ­α­σε ό­λες σχε­δόν τις χώ­ρες αυ­τές, ε­πι­θυ­μεί να α­να­χαι­τί­σει τις και­νο­το­μί­ες, προ­κα­λώ­ντας ε­ξε­γέρ­σεις, ι­διαί­τε­ρα στην Αλ­γε­ρί­α και στην Αί­γυ­πτο. Α­κό­μα και στις Ι­σλα­μι­κές δη­μο­κρα­τί­ες της πρώ­ην Σο­βιε­τι­κής Έ­νω­σης το κο­ρά­νι αρ­χί­ζει να αυ­ξά­νει την ε­πιρ­ρο­ή του.

Το κο­ρά­νι προ­στά­ζει τους πι­στούς να προ­σεύ­χο­νται πέ­ντε φο­ρές την η­μέ­ρα. Ο μουε­ζί­νης (4) κα­λεί α­πό τον μι­να­ρέ για την πρω­ι­νή προ­σευ­χή το ξη­μέ­ρω­μα, την με­σημ­βρι­νή, μό­λις ο ή­λιος φτά­σει στο ζε­νίθ, την α­πο­γευ­μα­τι­νή, την ε­σπε­ρι­νή με τη δύ­ση και τη νυ­χτε­ρι­νή ό­ταν πέ­σει το σκο­τά­δι. Οι πι­στοί πλέ­νο­νται με ο­ρι­σμέ­νη τε­λε­τουρ­γί­α, στρέ­φουν το πρό­σω­πό τους στη Μέκ­κα, γο­να­τί­ζουν ψάλ­λο­ντας προ­σευ­χές και ε­δά­φια α­πό το κο­ρά­νι. Την Πα­ρα­σκευ­ή, η­μέ­ρα αρ­γί­ας – ό­πως η δι­κή μας Κυ­ρια­κή – οι μου­σουλ­μά­νοι ε­πι­σκέ­πτο­νται το τζα­μί για να πα­ρα­κο­λου­θή­σουν τη λει­τουρ­γί­α χω­ρι­στά οι άν­δρες α­πό τις γυ­ναί­κες,(5) ο πι­στός πρέ­πει να εί­ναι “κα­θα­ρός” για την προ­σευ­χή. Οι γυ­ναί­κες θε­ω­ρού­νται α­κά­θαρ­τες για τους Ι­σλα­μι­στές ό­ταν έ­χουν πε­ρί­ο­δο, αλ­λά και 40 μέ­ρες με­τά τον το­κε­τό. Στο διά­στη­μα αυ­τό δεν ε­πι­τρέ­πε­ται να δια­βά­σουν ιε­ρό κεί­με­νο. Άν­δρες και γυ­ναί­κες εί­ναι “α­κά­θαρ­τοι” με­τά την σε­ξουα­λι­κή ε­πα­φή και πρέ­πει να ε­ξα­γνι­στούν με τη “με­γά­λη κά­θαρ­ση” πριν α­πό την προ­σευ­χή.(6) Αλ­λά και η νη­στεί­α στη διάρ­κεια του ρα­μα­ζάν εί­ναι κα­θή­κον των πι­στών. Ό­λοι νηστεύ­ουν α­πό το πρω­ί μέ­χρι τη δύ­ση. Μό­νο τα παι­διά, οι έ­γκυες και οι α­σθε­νείς ε­πι­τρέ­πε­ται να φά­νε κά­τι. Η τε­λευ­ταί­α μέ­ρα του ρα­μα­ζάν εί­ναι η με­γά­λη γιορ­τή. Α­κό­μα σύμ­φω­να με το κο­ρά­νι, οι πι­στοί ο­φεί­λουν να ε­λε­ούν τους φτω­χούς και, του­λά­χι­στον μια φο­ρά στη ζω­ή τους, να προ­σκυ­νή­σουν στη Μέκ­κα, την ιε­ρή πό­λη του Ι­σλάμ.

Στο κο­ρά­νι δεν υ­πάρ­χει α­κρι­βής πε­ρι­γρα­φή για το έν­δυ­μα των γυ­ναι­κών. Μια Ι­ρα­νή, η ο­ποί­α κα­λύ­πτε­ται α­πό τα πό­δια μέ­χρι το κε­φά­λι με το μαύ­ρο τσα­ντόρ, μια Υε­μέ­νια που κρύ­βει και τα μά­τια της με μαύ­ρη γά­ζα, ε­νώ α­κό­μα και στον καύ­σω­να φο­ρά­ει μαύ­ρα γά­ντια, κά­νουν πο­λύ πε­ρισ­σό­τε­ρα α­πό ε­κεί­να που προ­στά­ζει το ιε­ρό τους βι­βλί­ο. Το κο­ρά­νι λέ­ει ό­τι οι γυ­ναί­κες πρέ­πει να ρί­χνουν στο κε­φά­λι έ­να κομ­μά­τι ύ­φα­σμα. Οι διά­δο­χοι του Μω­ά­μεθ α­παί­τη­σαν την πλή­ρη κά­λυ­ψη της γυ­ναί­κας (7). Οι πι­στοί του Ι­σλάμ θε­ω­ρού­σαν και θε­ω­ρούν τις γυ­ναί­κες υ­πεύ­θυ­νες κά­θε τα­ρα­χής και πι­στεύ­ουν ό­τι η θέ­α τους α­να­στα­τώ­νει τους ά­ντρες. Έ­τσι στις διά­φο­ρες Ι­σλα­μι­κές χώ­ρες, ε­πι­κρά­τη­σαν και δια­φο­ρε­τι­κοί κα­νό­νες γυ­ναι­κεί­ου ντυ­σί­μα­τος. Α­πό το κε­φα­λο­μά­ντη­λο, μέ­χρι το αφ­γα­νι­κό τσά­ντρι, που α­φή­νει α­κά­λυ­πτα μό­νο τα μά­τια. Ο κα­νό­νας αυ­τός ι­σχύ­ει και για τα μι­κρά κο­ρί­τσια. Μό­νο μέ­σα στην οι­κο­γέ­νεια ή με­τα­ξύ στε­νών φί­λων οι γυ­ναί­κες α­φή­νουν α­κά­λυ­πτο το κε­φά­λι τους (8). Στον αιώ­να μας, πολ­λές γυ­ναί­κες των Ι­σλα­μι­κών χω­ρών, ι­διαί­τε­ρα οι μορ­φω­μέ­νες και οι ερ­γα­ζό­με­νες των πό­λε­ων, αρ­νή­θη­καν να συ­νε­χί­σουν την πα­ρά­δο­ση της κα­λύ­πτρας. Στις αρ­χές, ό­μως, της δε­κα­ε­τί­ας του 70 με την εμ­φά­νι­ση του ι­σλα­μι­κού κι­νή­μα­τος οι γυ­ναί­κες πιέ­ζο­νται να α­πο­δε­χτούν την πα­ρα­δο­σια­κή εμ­φά­νι­ση. Ό­μως, δεν το βλέ­πουν ό­λες σαν ε­ξα­να­γκα­σμό, υ­πο­στη­ρί­ζο­ντας ό­τι το κά­λυμ­μα του κε­φα­λιού εί­ναι μια προ­στα­σί­α α­πό τις α­ντρι­κές ε­νο­χλή­σεις, αλ­λά και έ­να ση­μά­δι της νέ­ας Ι­σλα­μι­κής ταυ­τό­τη­τας (9).

Η πα­ρα­δο­σια­κή α­ντί­λη­ψη των Ι­σλα­μι­στών εί­ναι ό­τι οι γυ­ναί­κες δεν έ­χουν κα­μιά δου­λειά στους δη­μό­σιους χώ­ρους, α­νή­κουν στο σπί­τι και μα­θαί­νουν το ρό­λο τους ως σύ­ζυ­γοι, μη­τέ­ρες αλ­λά κυ­ρί­ως, ως θε­ρα­παι­νί­δες των αν­δρών. Αυ­τή την ά­πο­ψη έ­χουν οι πε­ρισ­σό­τε­ροι των θε­με­λιω­τών του νέ­ου μου­σουλ­μα­νι­κού τρό­που ζω­ής. Πί­σω α­πό την ά­πο­ψη αυ­τή βρί­σκε­ται ο φό­βος των αν­δρών ό­τι οι γυ­ναί­κες μό­νο α­νη­συ­χί­α προ­κα­λούν με την εμ­φά­νι­σή τους στη δη­μό­σια ζω­ή και με τη γο­η­τεί­α τους α­πο­σπούν τους άν­δρες α­πό τα κα­θή­κο­ντα και την προ­σή­λω­σή τους στο Θε­ό. Έ­τσι στο τζα­μί, αλ­λά α­κό­μα και στο σχο­λεί­ο, τα δύ­ο φύ­λα κά­θο­νται χω­ρι­στά. Ο Μω­ά­μεθ λί­γο πριν το θά­να­τό του προ­ει­δο­ποί­η­σε: “Με­τά την α­πέ­λευ­σή μου ο με­γά­λος κίν­δυ­νος για το λα­ό μου θα προ­έλ­θει α­πό τις γυ­ναί­κες. Προ­κα­λούν α­να­τα­ρα­χή αλ­λά εί­ναι και υ­πεύ­θυ­νες για δια­φθο­ρά και τον εκ­φυ­λι­σμό” (10). Οι ά­ντρες λοι­πόν, ο­φεί­λουν να α­να­χαι­τί­σουν την α­πει­λή ε­μπο­δί­ζο­ντας τις γυ­ναί­κες, που πρέ­πει να κα­λύ­πτουν το σώ­μα τους και να κλεί­νο­νται πί­σω α­πό τους τοί­χους του σπι­τιού. Η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ό­μως, έ­λε­γε και λέ­ει ό­τι μό­νο οι εύ­πο­ρες οι­κο­γέ­νειες (11) έ­χουν τη δυ­να­τό­τη­τα να α­κο­λου­θή­σουν αυ­τή την ε­πι­τα­γή και να κρύ­ψουν τις γυ­ναί­κες μέ­σα στα σπί­τια. Ό­πως πα­λιά, έ­τσι και τώ­ρα, οι γυ­ναί­κες των φτω­χών εί­ναι α­να­γκα­σμέ­νες να ερ­γά­ζο­νται (12).Στο με­τα­ξύ, ό­μως, η ε­παγ­γελ­μα­τι­κή α­πο­κα­τά­στα­ση των γυ­ναι­κών σε πολ­λά α­στι­κά κέ­ντρα εί­ναι πια μια αυ­το­νό­η­τη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα.

Στα Ι­σλα­μι­κά κρά­τη άν­δρες και γυ­ναί­κες ε­ξα­κο­λου­θούν να ζού­νε χω­ρι­στά, ε­νώ οι νέ­οι δεν έ­χουν κα­μιά σχε­δόν δυ­να­τό­τη­τα να συ­να­ντη­θούν. Έ­τσι στα χω­ριά και στους κύ­κλους που κρα­τούν τις πα­ρα­δό­σεις εί­ναι α­πό­λυ­τες συ­νη­θι­σμέ­νο και α­πο­δε­κτό οι μη­τέ­ρες και οι θεί­ες να κα­νο­νί­ζουν τους γά­μους. Τις πε­ρισ­σό­τε­ρες φο­ρές πα­ντρεύ­ο­νται μα­κρι­νοί συγ­γε­νείς ή α­πό την ί­δια φυ­λή. Εί­ναι πο­λύ συ­χνό το φαι­νό­με­νο να λο­γο­δί­νο­νται ξα­δέρ­φια μό­λις γεν­νη­θούν.(13) Στο Ι­σλάμ ο γά­μος δεν εί­ναι μυ­στή­ριο, ό­πως στο χρι­στια­νι­σμό, αλ­λά βα­σί­ζε­ται σε έ­να ι­διω­τι­κό νο­μι­κό συμ­βό­λαιο με­τα­ξύ των δυο πλευ­ρών. Πριν α­κό­μα ε­νη­λι­κιω­θεί η γυ­ναί­κα, ο πα­τέ­ρας έ­χει το δι­καί­ω­μα να κλεί­σει συμ­βό­λαιο γά­μου, α­κό­μα και χω­ρίς τη θέ­λη­σή της. Ε­κεί­νη εί­ναι σχε­δόν α­δύ­να­το να ε­να­ντιω­θεί στην πα­τρι­κή θέ­λη­ση. Το εί­δος αυ­τό του γά­μου εί­ναι πια για τις πό­λεις μια ε­ξαί­ρε­ση. Ό­μως α­κό­μα και ε­κεί οι συγ­γε­νείς ε­ξα­κο­λου­θούν να προ­ξε­νεύ­ουν και να έ­χουν τον πρώ­το λό­γο στην ε­κλο­γή του συ­ντρό­φου (14).

Στη συ­νέ­χεια με­τα­ξύ αν­δρών και γυ­ναι­κών έ­χουν αλ­λά­ξει πολ­λά τις τε­λευ­ταί­ες δε­κα­ε­τί­ες (15).

Έ­νας ση­μα­ντι­κός α­ριθ­μός νέ­ων σπου­δά­ζει στο ε­ξω­τε­ρι­κό, κερ­δί­ζο­ντας έ­τσι νέ­ες α­πό­ψεις για τον έ­ρω­τα, τις σχέ­σεις και τον γά­μο. Ό­μως, πολ­λές γυ­ναί­κες Ι­σλα­μι­κών χω­ρών, α­κό­μα και σή­με­ρα, κα­ταγ­γέλ­λουν ό­τι οι ά­ντρες τους τις βλέ­πουν μό­νο σαν α­ντι­κεί­με­να σε­ξουα­λι­κής ι­κα­νο­ποί­η­σης, ό­τι δεν συ­νη­θί­ζουν, να συ­ζη­τούν μα­ζί τους ή να εκ­φρά­ζουν αι­σθή­μα­τα τρυ­φε­ρό­τη­τας και φι­λί­ας. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι σύ­ζυ­γοι θέ­λουν τη γυ­ναί­κα κτή­μα τους και ό­χι σύ­ντρο­φο. Μό­νο ό­ταν τους χα­ρί­σει γιο δεί­χνουν να την προ­σέ­χουν και να την ε­κτι­μούν πε­ρισ­σό­τε­ρο (16).

Έ­νας μου­σουλ­μά­νος ε­πι­τρέ­πε­ται να πα­ντρευ­τεί μέ­χρι τέσ­σε­ρις γυ­ναί­κες. Αυ­τό ι­σχύ­ει για ό­λα τα Ι­σλα­μι­κά κρά­τη μέ­χρι την Τυ­νη­σί­α (17), τη Σο­μα­λί­α και την πρώ­ην Νό­τια Υε­μέ­νη. Ε­πει­δή, ό­μως, για κά­θε γυ­ναί­κα πλη­ρώ­νε­ται έ­να σο­βα­ρό πο­σό στον πα­τέ­ρα και ε­πει­δή ο άν­δρας εί­ναι υ­πο­χρε­ω­μέ­νος να α­να­λά­βει τα έ­ξο­δά της, σή­με­ρα η πο­λυ­τέ­λεια των τεσ­σά­ρων γυ­ναι­κών εί­ναι μάλ­λον δύ­σκο­λη. Οι ε­μί­ρη­δες, οι γό­νοι βα­σι­λι­κών οι­κο­γε­νειών και γε­νι­κά οι πλού­σιοι έ­χουν αυ­τή τη δυ­να­τό­τη­τα. Έ­τσι, μό­νο στις α­γρο­τι­κές πε­ριο­χές, ό­που οι γυ­ναί­κες με­τρά­νε και ως ερ­γα­τι­κά χέ­ρια, μπο­ρεί να συ­να­ντή­σει κα­νείς πο­λύ­γα­μους (18). Με την υ­πο­γρα­φή του γα­μή­λιου συμ­βο­λαί­ου, η γυ­ναί­κα εί­ναι δε­μέ­νη στη ζω­ή του άν­δρα της. Πρέ­πει να υ­πα­κού­ει στη θέ­λη­σή του κι ε­κεί­νος ε­πι­τρέ­πε­ται να τη δέρ­νει αν το κρί­νει α­πα­ραί­τη­το. Στη σού­ρα 4 το κο­ρά­νι α­να­φέ­ρει: “οι ά­ντρες εί­ναι πά­νω α­πό τις γυ­ναί­κες, ε­πει­δή ο Θε­ός τους έ­δω­σε το προ­βά­δι­σμα και ε­πει­δή οι ά­ντρες α­πό την πε­ριου­σί­α τους πλη­ρώ­νουν την προί­κα… Αν ο ά­ντρας υ­πο­πτευ­θεί ι­σχυ­ρο­γνω­μο­σύ­νη…, τό­τε προ­ει­δο­ποιεί την γυ­ναίκα του, τη διώ­χνει α­πό το κρε­βά­τι και τη δέρ­νει…”Ο άν­δρας μπο­ρεί να της α­πα­γο­ρεύ­σει να α­σκή­σει ε­πάγ­γελ­μα, να βγει α­πό το σπί­τι, α­κό­μα κι αν εί­ναι να ε­πι­σκε­φθεί μια φί­λη της. Ο σύ­ζυ­γος έ­χει το δι­καί­ω­μα μέ­χρι σή­με­ρα να χω­ρί­σει τη γυ­ναί­κα του, ε­πα­να­λαμ­βά­νο­ντας τρεις φο­ρές “σε α­πο­κη­ρύσ­σω”, ε­νώ ε­κεί­νη δεν μπο­ρεί να το κά­νει.

Τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια σε με­ρι­κές Ι­σλα­μι­κές χώ­ρες έ­γι­ναν ο­ρι­σμέ­νες αλ­λα­γές με νέ­ους νό­μους, δί­νο­ντας έ­τσι πε­ρισ­σό­τε­ρα δι­καιώ­μα­τα στις γυ­ναί­κες, ό­πως στην Αί­γυ­πτο με την ε­πί­δρα­ση της Ζι­χάν Σα­ντάτ, της γυ­ναί­κας του πρώ­ην προ­έ­δρου της Αι­γύ­πτου ή στο Αφ­γα­νι­στάν (19). Ό­μως αυ­τή η με­ταρ­ρύθ­μι­ση, σύμ­φω­να με την ά­πο­ψη της Αι­γύ­πτιας Να­ο­νάλ Ελ Σα­ντού­ι, δι­κη­γό­ρου, εί­ναι μό­νο δια­κο­σμη­τι­κή, για­τί “οι νέ­οι νό­μοι εί­ναι γε­λοί­οι, ά­σχε­τοι και σχε­δόν δεν μπο­ρούν να ε­φαρ­μο­στούν στην πρά­ξη. Για πα­ρά­δειγ­μα, δεν έ­χουν καν αγ­γί­ξει το α­πε­ριό­ρι­στο α­ντρι­κό δι­καί­ω­μα στη σε­ξουα­λι­κή ι­κα­νο­ποί­η­ση. Α­κό­μα, οι ά­ντρες ε­ξα­κο­λου­θούν να παίρ­νουν δια­ζύ­γιο με τον ί­διο ά­κο­πο τρό­πο, ε­νώ οι γυ­ναί­κες για να χω­ρί­σουν α­ντι­με­τω­πί­ζουν α­μέ­τρη­τες προ­ϋ­πο­θέ­σεις και κοι­νω­νι­κούς α­να­σταλ­τι­κούς πα­ρά­γο­ντες”.

Στο Μα­ρό­κο μια γυ­ναί­κα που τη δέρ­νει ο ά­ντρας της μπο­ρεί να τον κα­τη­γο­ρή­σει αλ­λά για να χω­ρί­σει πρέ­πει να α­πο­δεί­ξει ό­τι οι ε­πι­θέ­σεις του ξε­πέ­ρα­σαν το ό­ριο της α­ντο­χής της. Η Μα­ρο­κι­νή κοι­νω­νιο­λό­γος Φα­τί­μα Μερ­νί­στ γρά­φει: “Εί­ναι στην κρί­ση του δι­κα­στή να α­πο­δε­χτεί την πε­ρί­πτω­ση. Ε­πει­δή ό­μως οι δι­κα­στές δεν έ­χουν τη φή­μη ό­τι εκ­δί­δουν α­πο­φά­σεις θε­τι­κές για τις γυ­ναί­κες, δεν αμ­φι­σβη­τεί­ται το αν­δρι­κό συ­ζυ­γι­κό δί­καιο”.

Εί­ναι γε­γο­νός ό­τι σή­με­ρα σε πολ­λά Ι­σλα­μι­κά κρά­τη τα πράγ­μα­τα έ­γι­ναν α­κό­μα χει­ρό­τε­ρα και οι νό­μοι ε­πα­νήλ­θαν δρι­μύ­τε­ροι.

Έ­τσι στο Ι­ράκ, α­πό το 1990 έ­νας άν­δρας που πλη­γώ­θη­κε η τι­μή του έ­χει το δι­καί­ω­μα να σκο­τώ­σει τη γυ­ναί­κα του, την α­δελ­φή και την ε­ξα­δέλ­φη της κα­τη­γο­ρώ­ντας την για μοι­χεί­α.

Η κυ­ριαρ­χί­α του άν­δρα δεν στα­μα­τά­ει μό­νο στη γυ­ναί­κα του, ε­πε­κτεί­νε­ται και στα παι­διά. Ε­κεί­νος και μό­νο έ­χει τη νο­μι­κή ευ­θύ­νη. Και η θρη­σκευ­τι­κή α­γω­γή δί­νε­ται σύμ­φω­να με τις πε­ποι­θή­σεις του, ε­νώ εί­ναι αυ­το­νό­η­το πως κα­τέ­χει την “πα­τρι­κή ε­ξου­σί­α”. Τα παι­διά α­νή­κουν α­πο­κλει­στι­κά στην οι­κο­γέ­νεια του ά­ντρα. Αν οι γο­νείς χω­ρί­σουν, η μη­τέ­ρα έ­χει τη φρο­ντί­δα του γιου μέ­χρι τα δέ­κα του χρό­νια και της κό­ρης τους μέ­χρι τα δώ­δε­κα. Σή­με­ρα, ό­μως, εί­ναι πιο συ­χνές οι πε­ρι­πτώ­σεις που τα παι­διά, α­κό­μα και τα με­γα­λύ­τε­ρα μέ­νουν κο­ντά στη μη­τέ­ρα.

Το μα­στί­γω­μα και ο λι­θο­βο­λι­σμός προ­βλέ­πε­ται α­πό το κο­ρά­νι και το Ι­σλα­μι­κό δί­καιο και για τα δύ­ο φύ­λα. Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, ό­μως, τα θύ­μα­τα εί­ναι κυ­ρί­ως γυ­ναί­κες. Έ­τσι α­να­φέ­ρουν οι πλη­ρο­φο­ρί­ες της Ορ­γά­νω­σης για τα Αν­θρώ­πι­να Δι­καιώ­μα­τα (20). Με την Ι­σλα­μι­κή ε­πα­νά­στα­ση, α­πό το 1979 έ­χουν λι­θο­βο­λη­θεί πε­ρισ­σό­τε­ρες α­πό 10.000 γυ­ναί­κες. Ο θά­να­τος δια λι­θο­βο­λι­σμού προ­βλέ­πε­ται και αυ­τός α­πό το κο­ρά­νιο στην πε­ρί­πτω­ση της μοι­χεί­ας και το μα­στί­γω­μα για ό­σους συ­κο­φά­ντη­σαν κά­ποιον για μοι­χεί­α. Οι ποι­νές αυ­τού του εί­δους ε­φαρ­μό­ζο­νται στα Ι­σλα­μι­κά κρά­τη που ι­σχύ­ει η σα­ρί­α, το Ι­σλα­μι­κό δί­καιο και εί­ναι η Σα­ου­δι­κή Α­ρα­βί­α, ο­ρι­σμέ­να Ε­μι­ρά­τα του Κόλ­που, το Πα­κι­στάν, το Σου­δάν, το Ι­ράν. Αν αυ­τή η μέ­θο­δος τι­μω­ρί­ας θα ε­ξα­πλω­θεί και στον υ­πό­λοι­πο κό­σμο του Ι­σλάμ, ε­ξαρ­τά­ται α­πό το αν θα ε­πι­βλη­θεί η ι­σλα­μι­κή στρα­τιω­τι­κή ε­πα­νά­στα­ση με τη σα­ρί­α και σε άλ­λες χώ­ρες.
Κα­τά τον 9ο αιώ­να οι μου­σουλ­μά­νοι δια­φω­τι­στές συ­νέ­θε­σαν νό­μους με βά­ση το κο­ρά­νι, οι ο­ποί­οι ο­νο­μά­στη­καν σα­ρί­α, ρυθ­μί­ζο­ντας έ­τσι τη θρη­σκευ­τι­κή και την κοι­νω­νι­κή ζω­ή, αρ­χί­ζο­ντας α­πό την προ­σευ­χή, τη νη­στεί­α, και το προ­σκύ­νη­μα στη Μέκ­κα, μέ­χρι τους κα­νό­νες του γά­μου, των συμ­βο­λαί­ων, των κλη­ρο­νο­μιών και α­κό­μα την προ­σω­πι­κή υ­γιει­νή. Η σα­ρί­α προ­βλέ­πει α­πάν­θρω­πες τι­μω­ρί­ες για ό­σους δεν υ­πα­κού­σουν ό­πως μα­στί­γω­μα, κό­ψι­μο του χε­ριού, λι­θο­βο­λι­σμός. Οι δυ­τι­κές α­ποι­κια­κές δυ­νά­μεις στις Ι­σλα­μι­κές χώ­ρες έ­φε­ραν τους ευ­ρω­πα­ϊ­κούς νό­μους και έ­τσι οι κα­νό­νες της σα­ρί­α πε­ριο­ρί­στη­καν στο οι­κο­γε­νεια­κό, γα­μή­λιο, και κλη­ρο­νο­μι­κό δί­καιο. Σή­με­ρα οι θε­με­λιω­τές της πί­στης θέ­λουν πά­λι να την ε­πι­βάλ­λουν ως μο­να­δι­κό νό­μο στις Ι­σλα­μι­κές χώ­ρες.

Στα πε­ρισ­σό­τε­ρα Ι­σλα­μι­κά κρά­τη οι γυ­ναί­κες ψη­φί­ζουν. Τώ­ρα, πό­σο μπο­ρούν να έ­χουν δι­κή τους πο­λι­τι­κή γνώ­μη και α­νε­ξάρ­τη­τα α­πό τον ά­ντρα τους α­πό­φα­ση εί­ναι μια άλ­λη ι­στο­ρί­α. Πολ­λές γυ­ναί­κες δεν ε­πι­τρέ­πε­ται να πη­γαί­νουν σχο­λεί­ο. Ε­πο­μέ­νως δεν ξέ­ρουν να ξέ­ρουν να γρά­ψουν και να δια­βά­σουν. Στην Αί­γυ­πτο, την Τυ­νη­σί­α, την Αλ­γε­ρί­α, την Πα­λαι­στί­νη, το Κου­βέ­ιτ, το Ι­ράκ και το Μα­ρό­κο, υ­πάρ­χουν γυ­ναί­κες α­νε­ξάρ­τη­τες. Εί­ναι για­τροί, δι­κη­γό­ροι, δη­μο­σιο­γρά­φοι, συγ­γρα­φείς, κα­θη­γή­τριες, καλ­λι­τέ­χνι­δες. Ο­ρι­σμέ­νες έ­χουν κα­τα­λά­βει με­γά­λες θέ­σεις. Για πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες, η Αι­γυ­πτια­κή τη­λε­ό­ρα­ση, με 12.000 υ­παλ­λή­λους εί­χε γυ­ναί­κα διευ­θύ­ντρια. Δεν εί­ναι α­πί­θα­νη α­κό­μα η συμ­με­το­χή στα κοι­νά. Η Ί­ντι­ρα Γκά­ντι στις Ιν­δί­ες, η Μπε­να­ζίρ Μπού­το στο Πα­κι­στάν, α­πέ­δει­ξαν ό­τι α­κό­μα και στις χώ­ρες του Ι­σλάμ μια γυ­ναί­κα μπο­ρεί να α­σκή­σει πο­λι­τι­κή ε­ξου­σί­α. Ό­μως αυ­τό το προ­νό­μιο των μορ­φω­μέ­νων γυ­ναι­κών, που προ­έρ­χο­νται κυ­ρί­ως α­πό εύ­πο­ρες οι­κο­γέ­νειες, δεί­χνει την α­ντί­θε­ση με τις υ­πό­λοι­πες, οι ο­ποί­ες μέ­νουν πε­ριο­ρι­σμέ­νες στο σπί­τι.

Α­πό τις αρ­χές του αιώ­να, πολ­λές γυ­ναί­κες α­γω­νί­στη­καν για την κα­τάρ­γη­ση του φε­ρε­τζέ και το δι­καί­ω­μα για μόρ­φω­ση και ε­παγ­γελ­μα­τι­κή α­πο­κα­τά­στα­ση. Ή­δη, το 1915 το φι­λο­λο­γι­κό σα­λό­νι της Μέ­ι Ζιά­ντα στο Κά­ϊ­ρο ή­ταν τό­πος συ­νά­ντη­σης συγ­γρα­φέ­ων και καλ­λι­τε­χνών. Πολ­λές γυ­ναί­κες του α­ρα­βι­κού κό­σμου έ­χουν γί­νει διά­ση­μες με τα βι­βλί­α τους. Ό­πως η Αι­γύ­πτια Να­ουάλ, η Πα­λαι­στί­νια Σα­χάρ Κα­λί­φα, η Κου­βε­τια­νή Λε­ϊ­λά αλ Ο­σμάν, η Ι­ρα­νή Μπέ­τι Μαχ­μού­ντι. Σή­με­ρα οι φε­μι­νί­στριες των Ι­σλα­μι­κών χω­ρών α­σχο­λού­νται, κυ­ρί­ως με τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα των γυ­ναι­κών, την ι­σό­τη­τα, την α­ντί­στα­ση στον υ­πο­βι­βα­σμό. Σί­γου­ρο εί­ναι πως σε μια πα­ρα­δο­σια­κά πα­τριαρ­χι­κή κοι­νω­νί­α η ε­πι­βο­λή αυ­τών των θέ­σε­ων εί­ναι ε­ξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λη (21).
Σε μια χώ­ρα ό­πως η Σα­ου­δι­κή Α­ρα­βί­α το τα­ξί­δι ε­πι­τρέ­πε­ται μό­νο με τη συ­νο­δεί­α ε­νός άν­δρα που πρέ­πει να εί­ναι σύ­ζυ­γος ή κά­ποιος συγ­γε­νής. Το ί­διο προ­βλη­μα­τι­κό εί­ναι και το τα­ξί­δι στο Πα­κι­στάν, στο Ι­ράν και στο Σου­δάν. Πιο ε­λεύ­θε­ρα κι­νεί­ται μια γυ­ναί­κα στο Μα­ρό­κο, την Τυ­νη­σί­α, την Αί­γυ­πτο και την Τουρ­κί­α. Για τις χώ­ρες αυ­τές ο του­ρι­σμός εί­ναι ση­μα­ντι­κή πη­γή ε­σό­δων και ε­πο­μέ­νως η εί­σο­δος των γυ­ναι­κών γί­νε­ται ευ­κο­λό­τε­ρη (22). Οι Ευ­ρω­παί­ες που ε­πι­σκέ­πτο­νται τις Ι­σλα­μι­κές χώ­ρες πρέ­πει να εί­ναι ευ­πρε­πώς ντυ­μέ­νες. Στην πλαζ δεν ε­πι­τρέ­πε­ται να κυ­κλο­φο­ρούν γυ­μνό­στη­θες και αν μπο­ρέ­σουν να ε­πι­σκε­φθούν τζα­μί, πρέ­πει να φο­ρέ­σουν μα­ντί­λι στο κε­φά­λι και μα­κριά μα­νί­κια.

Στη Γερ­μα­νί­α δεν υ­πάρ­χει σχε­δόν πό­λη χω­ρίς τζα­μί και 100.000 Γερ­μα­νοί έ­χουν α­σπα­στεί τον Ι­σλα­μι­σμό. Στη Γαλ­λί­α το φαι­νό­με­νο εί­ναι ε­πί­σης σε ε­ξέ­λι­ξη. Ο­ρί­στε τι λέ­ει μια Γερ­μα­νί­δα που α­φιέ­ρω­σε τη ζω­ή της στην Ι­σλα­μι­κή θρη­σκεί­α. “Μου α­ρέ­σει που το κο­ρά­νι α­ντι­με­τω­πί­ζει θρη­σκεί­α και πο­λι­τι­κή σαν σύ­νο­λο και α­πό την υ­γιει­νή μέ­χρι τη νη­στεί­α και την προ­σευ­χή ό­λα εί­ναι γραμ­μέ­να και κα­θο­ρι­σμέ­να. Αν δεν α­φή­σω να με κυ­ριεύ­σουν οι σκέ­ψεις και οι ε­πι­θυ­μί­ες μου, αλ­λά ζή­σω υ­γιει­νά και ε­λέγ­χω τον ε­αυ­τό μου τό­τε σώ­μα και ψυ­χή θα αλ­λη­λο­συ­μπλη­ρώ­νο­νται και θα α­πο­κτή­σω την ε­πι­θυ­μη­τή η­ρε­μί­α”(23). Το Ι­σλάμ, ε­ξου­σί­α θρη­σκευ­τι­κή και πο­λι­τι­κή, έ­χει σί­γου­ρα ε­πη­ρε­ά­σει με νό­μους και θε­σμούς τις γει­το­νι­κές του χρι­στια­νι­κές χώ­ρες. Το γε­γο­νός ό­τι αρ­χί­ζει να ε­πη­ρε­ά­ζει και την καρ­διά της Ευ­ρώ­πης εί­ναι έ­να φαι­νό­με­νο, η ε­ξι­χνί­α­ση του ο­ποί­ου α­παι­τεί την κρί­ση των κοι­νω­νιο­λό­γων και των ει­δι­κών ε­ρευ­νη­τών της ε­πο­χής μας.

1.Χο­με­ϊ­νί Α­για­τολ­λάχ: Το… πι­στεύ­ω μας, σελ.61, Κά­κτος 1997
2.Νηλ, Τζό­να­θαν: Αφ­γα­νι­στάν. Η τρα­γω­δί­α ε­νός λα­ού. σελ.32. Εκ­δ. Αν­δρο­μέ­δα
3.Ρό­ντι­σον, Μα­ξίμ: Οι Ά­ρα­βες. Εκ­δ. Θε­μέ­λιο. σελ. 55-87
4.Μουε­ζί­νης: Μου­σουλ­μά­νος θρη­σκευ­τι­κός λει­τουρ­γός, ε­πι­φορ­τι­σμέ­νος να κα­λεί α­πό τον μι­να­ρέ τους πι­στούς σε προ­σευ­χή.
5.Κο­ρά­νι (Σού­ρα 24): Και να πεις στις γυ­ναί­κες που πι­στεύ­ουν να χα­μη­λώ­νουν το βλέμ­μα τους και να εί­ναι σε­μνές, να κα­λύ­πτουν το στή­θος τους και να μην α­πο­κα­λύ­πτουν τα α­πό­κρυ­φα μέ­ρη τους πα­ρά μό­νο στους συ­ζύ­γους ή τους πα­τέ­ρες τους ή στους πα­τέ­ρες των συ­ζύ­γων τους ή στους γιους των συ­ζύ­γων τους, ή στους α­δερ­φούς, ή στους γιους των α­δερ­φών ή στις γυ­ναί­κες τους, ή στους σκλά­βους ή στους άρ­ρε­νες υ­πη­ρέ­τες που έ­χουν χά­σει τον αν­δρι­σμό τους (έ­χουν ευ­νου­χι­σθεί) ή στα παι­διά που δε γνω­ρί­ζουν τί­πο­τα α­πό τη γυ­ναι­κεί­α γύ­μνια.
6.Στε­φα­νί­δη Α­θαν.: Η γυ­ναί­κα στο Ι­σλάμ. Μύ­θος και πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, σελ. 56 ή Κο­ρά­νι Κεφ.2
7.Κο­ρά­νι: Σού­ρα 26
8.Shahidi Safar: Α­να­λυ­τι­κή ι­στο­ρί­α του Ι­σλάμ, σελ.110-111
9.Ζιά­κα Γρη­γο­ρί­ου: Ι­στο­ρί­α των θρη­σκευ­μά­των τομ. Β’- Ι­σλάμ σελ.293
10.Νο­μι­κού Χ.Α., Οι Ά­ρα­βες, σελ.64-65
11.Khaldum Ibn: Προ­λε­γό­με­να σελ.129. Εκ­δ. Κάλ­βος
12.Ζιά­κα Γρη­γο­ρί­ου: Η έν­νοια της ε­λευ­θε­ρί­ας της βου­λή­σε­ως και του κα­κού εις τον με­τα­γε­νέ­στε­ρον ι­σλα­μι­κό μυ­στι­κι­σμό, σελ. 489
13.Γιαν­νου­λά­του Α­να­στ.: Ι­σλάμ, σελ.196, βλέ­πε Κο­ρά­νι, Βαθ­μί­δες 70
14.Dermenghem: Χρι­στια­νι­σμός και ι­σλα­μι­σμός σελ.28. Εκ­δ. Γκο­βό­στη 1951
15.Κο­ρά­νι: σελ.401, Γυ­ναί­κες. Εκ­δ. Κά­κτος
16.Βα­τι­κιώ­τη Π.: Ι­σλάμ και κρά­τος, σελ.111
17.”….” : “………..”
18.Κο­ρά­νι: σελ.402
19.Νηλ, Τζό­να­θαν: Αφ­γα­νι­στάν,σελ.39
20.Le Monde: 28/2/1979
21.Rodinson M.: Ι­σλάμ και κα­πι­τα­λι­σμός σελ.138-143