του Αλαίν Μπαρλιέ (Alain Barluet)
ΕΡΕΥΝΑ – Οι άρρωστοι που πέθαναν από την πανδημία θα πρέπει να είναι τρεις με επτά φορές περισσότεροι από ό,τι λένε οι αρχές, σύμφωνα με ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, σε μια χώρα όπου διάφοροι παράγοντες, όπως η έλλειψη διαφάνειας και το «κατακόρυφον» της εξουσίας, συμβάλλουν στην κάλυψη μιας υγειονομικής κατάστασης συχνά καταστροφικής.
Στη Μόσχα
Παράξενος χώρος για νοσοκομείο. Νοτίως της Μόσχας, προς το αεροδρόμιο Ντομοντέντοβο, μία από τις τέσσερις προσωρινές εγκαταστάσεις φροντίδας κορωνοϊού της πρωτεύουσας έχει δημιουργηθεί… σε ένα γκαράζ. Αντιμέτωποι με το δεύτερο κύμα της πανδημίας που μαίνεται στη Ρωσία, και την έκρηξη κρουσμάτων, και άλλα «εφεδρικά νοσοκομεία», που αντιπροσωπεύουν συνολικά 6.000 κρεβάτια, εγκαταστάθηκαν επίσης, αυτό το φθινόπωρο, σε ένα παγοδρόμιο ή στο VDNKh, το εκθεσιακό κέντρο της Μόσχας. Το «κέντρο αυτοκινήτων», όπως το λένε, έχει έξι ορόφους χωρισμένους σε πλατφόρμες 25 κλινών με χωρίσματα εξοπλισμένα με οξυγόνο. Συνολικά, 1.800 κρεβάτια και 57 θάλαμοι για ασθενείς εντατικής θεραπείας, είναι «επί του παρόντος κατειλημμένοι κατά το 40%», δηλώνει ο Γιεβγκένι Μπελίκοφ, 33 ετών, αναπληρωτής αρχίατρος. Εκατόν ενενήντα νοσοκομειακοί, συμπεριλαμβανομένων περίπου πενήντα γιατρών, έχουν κινητοποιηθεί από το άνοιγμα του νοσοκομείου, στις 19 Οκτωβρίου.
Έντονες ελλείψει σε υγειονομικό προσωπικό
Χωρίς επίσημο πράσινο φως, οι γιατροί δεν επιτρέπεται να μιλούν στους δημοσιογράφους. Εάν ο Τύπος είναι ευπρόσδεκτος στα «πρότυπα νοσοκομεία» της Μόσχας, δεν ισχύει το ίδιο στην επαρχία, όπου η κατάσταση είναι συχνά καταστροφική: υπερφορτωμένα νοσοκομεία, ασθενείς στους διαδρόμους, έλλειψη φαρμάκων και οξυγόνου, νεκροτομεία που ξεχειλίζουν… Περισσότερα από τα μισά άτομα, που μολύνθηκαν κατά τη διάρκεια αυτού του δεύτερου κύματος του ιού, βρίσκονται εκεί και υποφέρουν από τις υποβαθμισμένες υποδομές υγείας, ενώ το πρώτο κύμα, την άνοιξη, αφορούσε κυρίως τις πόλεις της Μόσχας και Αγίας Πετρούπολης, καλύτερα εξοπλισμένες.
«Κλεμμένα» βίντεο έχουν γίνει βάιραλ στο ρωσικό διαδίκτυο, όπως εκείνο με την 90χρονη άρρωστη γυναίκα, της οποίας απαγορεύθηκε η είσοδος από ένα ανένδοτο προσωπικό, σε ένα νοσοκομείο στο Αμπακάν, στη Χακασία, μια μικρή Δημοκρατία της Σιβηρίας, όπου χρειάστηκε να επέμβει ακόμη και ο στρατός. «Σε περισσότερες από τριάντα περιοχές, το ποσοστό πληρότητας των κλινών Covid υπερβαίνει το 90%», αποκαλύπτει ο Αρνό Ντιμπιέν, διευθυντής του Γαλλορωσικού Παρατηρητηρίου στη Μόσχα. Πληθώρα οι μαρτυρίες για τη μεγάλη αθλιότητα των ασθενών με κορωνοϊό. «Τον Απρίλιο, είχαμε 30 ασθενείς στα επείγοντα κάθε μέρα, αυτή τη στιγμή κυμαίνονται μεταξύ 110 και 120», δηλώνει ο Σεργκέι, γιατρός εντατικής θεραπείας στο Νοβοσιμπίρσκ. «Σήμερα έχουμε 250 ασθενείς για 120 κρεβάτια, οι άνθρωποι βρίσκονται στους διαδρόμους, επάνω σε καναπέδες και φορεία, περιμένοντας να ελευθερωθεί μια θέση», προσθέτει.
Η περιοχή Μπουργιατίγια, κοντά στη λίμνη Βαϊκάλη, βιώνει μια ιλιγγιώδη αύξηση της επιδημίας και η γειτονική Μογγολία έχει κλείσει τα σύνορά της με τη Ρωσία. Στο Περμ, στα δυτικά, άλλες μαρτυρίες λένε ότι «μπορεί κανείς να περιμένει ένα ασθενοφόρο για ώρες, ακόμη και μέρες(…) και ότι, ακόμη και ασθενείς με σοβαρές πνευμονικές βλάβες δεν έχουν πλέον πρόσβαση σε εξετάσεις». Σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, περισσότερες από δώδεκα περιοχές φέρονται να αντιμετωπίζουν μια δραματική έλλειψη αντιβιοτικών, αντιικών και άλλων προϊόντων που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση του Covid-19.
Οι καταστροφικές επιπτώσεις της πανδημίας στη Ρωσία οξύνονται σωρευτικά και από άλλους παράγοντες: την απουσία διαφάνειας, τις ανισορροπίες μεταξύ του κέντρου και της περιφέρειας, τη θλιβερή κατάσταση των νοσοκομείων και αυτή την «κατακόρυφη» εξουσία, που κάνει τους περιφερειακούς κυβερνήτες απλά εκτελεστικά όργανα που φοβούνται μήπως απολυθούν, από τη μια μέρα στην άλλη, από το Κρεμλίνο και, ως εκ τούτου, σπεύδουν να ωραιοποιήσουν τους απολογισμούς τους… Ο ίδιος ο Πούτιν το αποκάλυψε πρόσφατα. «Δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να εξωραΐσουμε την κατάσταση και είναι απαράδεκτο να προσποιούμαστε ότι όλα πάνε καλά. Κανείς δεν χρειάζεται καλές εκθέσεις, συγκαλύψεις, ούτε εδώ στο κέντρο, ούτε στο πόστο του», είπε απευθυνόμενος στους περιφερειακούς ηγέτες. Στη Ρωσία, όπως και αλλού, η κυβέρνηση έχει σκαλώσει μεταξύ της έγνοιας για την υγεία και της επιθυμίας να περιοριστούν οι επιπτώσεις στην οικονομία. Το Κρεμλίνο έκανε γνωστό ότι ένας νέος εγκλεισμός στο σπίτι δεν περιλαμβάνεται στην ημερήσια διάταξη. Μόνο μερικοί περιορισμοί έχουν τεθεί σε ισχύ, όπως το κλείσιμο των λυκείων στη Μόσχα και η καραντίνα σε άτομα άνω των 65 ετών (οι κάρτες τους στα μέσα μεταφοράς έχουν μπλοκαριστεί). Αρχικά, φαινομενικά ανέμελη, σήμερα η πλειονότητα των Ρώσων φοβάται την επιμόλυνση, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Γιούρι Λεβάντα. Στο μετρό της πρωτεύουσας, σχεδόν όλοι οι επιβάτες φορούν μάσκα, κάτι που δεν συνέβαινε μέχρι πρόσφατα.
Παρ’ όλα αυτά, τα επίσημα στοιχεία είναι σε άνοδο: 24.326 νέα κρούσματα την Τρίτη, 24 Νοέμβριου, εκ των οποίων 5.838 στη Μόσχα, αυξάνοντας τον αριθμό των ατόμων, που έχουν προσβληθεί από τον ιό, σε περισσότερα από 2 εκατομμύρια και τον αριθμό των νεκρών σε 37.031, εκ των οποίων 491 την Τρίτη, ένα ρεκόρ. Η Ρωσία είναι η πέμπτη πληγείσα χώρα, πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ινδία, τη Βραζιλία και τη Γαλλία. Αριθμούς που μερικοί θεωρούν εξαιρετικά υποτιμημένους. «Τα στατιστικά στοιχεία της επίσημης υπηρεσίας, υπεύθυνης για την υγεία, της Rospotrebnadzor, είναι ένα κραυγαλέο ψέμα», υποστηρίζει ο Αλεξέι Ράχσα, πρώην δημογράφος της Ρωσικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο οποίος απολύθηκε τον περασμένο Ιούλιο. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, με βάση τα στοιχεία του ληξιαρχείου και συγκρίσεις της υπερβάλλουσας θνησιμότητας από το ένα έτος στο άλλο, η Ρωσία κατέγραψε τον τελευταίο χρόνο αύξηση 330.000 θανάτων, εκ των οποίων το 80% (264.000 θάνατοι) λόγω του Covid, δηλαδή όχι μακριά από… οκτώ φορές περισσότερους από τον επίσημο απολογισμό. «Τα αυταρχικά καθεστώτα θέλουν πάντα να παρουσιάζουν μια θετική εικόνα», επικαλείται ο δημογράφος ως εξήγηση. Άλλοι ειδικοί, χωρίς να προσυπογράφουν τα επίσημα στοιχεία, θεωρούν, ωστόσο, ότι θα ήταν πιο λογικό να τους πολλαπλασιάζουν μόνο επί δύο ή τρία.
Κραυγαλέα απάτη
Ο Αλεξέι Ράχσα είναι πολύ πιο απαισιόδοξος. Μετρώντας τους θανάτους του Νοεμβρίου (κορύφωση του δεύτερου κύματος) και προβλέποντας αυτούς του Δεκεμβρίου, εκτιμά τον αριθμό των θανάτων σε 300.000 για το έτος 2020. «Με το ήμισυ του πληθυσμού των Η.Π.Α. (147 έναντι 328 εκατομμυρίων), η Ρωσία έχει λίγο περισσότερους θανάτους από εκείνους (264.000 έναντι 252.000, στις 20 Νοεμβρίου)», λέει. Σύμφωνα με τον Αλεξέι Ράχσα, το 70% των θανάτων Covid δεν καταγράφονται ως τέτοιοι στη Μόσχα και κατά 80% στις επαρχίες. Μια «χειραγώγηση» που βασίζεται στη μεθοδολογία του ρωσικού υπουργείου Υγείας, το οποίο δίνει προτεραιότητα στους παράγοντες ύπαρξης πρότερων υποκείμενων νοσημάτων. Η Μπουρατίγια, έτσι, κατέγραψε επίσημα μόνο 67 θανάτους από Covid. Αντιθέτως, οι θάνατοι από πνευμονία αυξήθηκαν κατά 35%. Ένας άλλος ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας, ο Αλεξέι Κουπριάνοφ, εντοπίζει επίσης την παραποίηση πραγματικών δεδομένων, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχει αλλαγή των αριθμών από τη μια μέρα στην άλλη, σημάδι προφανούς απάτης για αυτόν. Βασίζεται σε έναν αλγόριθμο που χρησιμοποιούν ανεξάρτητοι παρατηρητές κατά τη διάρκεια των εκλογών και που επιβεβαιώνει ότι οι περιοχές όπου οι δημοσκοπήσεις είναι οι πιο «ειλικρινείς», είναι επίσης εκείνες που δημοσιεύουν συχνά τα πιο ακριβή στοιχεία Covid: η Καρελία, η περιοχή Ψχοφ, η Δημοκρατία των Αλτάι και της Καλμίκιας θα αποτελούσε μια «ενάρετη» ομάδα, λέει. Αντίθετα, η Αγία Πετρούπολη, το Όρενμπουργκ, το Βορόνεζ και το Ταμπόφ περιλαμβάνονται μεταξύ των «κακών μαθητών».
Ίδια έλλειψη διαφάνειας αφορά το ρωσικό εμβόλιο. Η Μόσχα ξεπέρασε τους ανταγωνιστές της ανακοινώνοντας δύο προϊόντα κατά του Covid, το Sputnik V -αναφορά στον πρώτο τεχνητό δορυφόρο, στην ιστορία που ξεκίνησε από την ΕΣΣΔ- «αποτελεσματικότητα 95%» και το EpiVakCorona, που αναπτύχθηκε από το διάσημο, μυστικό εργαστήριο Vektor, στο Νοβοσιμπίρσκ. Αυτά τα δύο εμβόλια βρίσκονται ακόμη σε κλινικές δοκιμές (φάση 3). Αυτό δεν εμπόδισε τον διευθυντή του Ινστιτούτου Επιδημιολογίας και Μικροβιολογίας Γκαμαλέγια στη Μόσχα, το οποίο ανέπτυξε το Sputnik V, να ανακοινώσει ότι 1,5 εκατομμύρια Ρώσοι θα εμβολιαστούν έως το τέλος του έτους, πριν από μια τεράστια εκστρατεία, στις αρχές του 2021. «Είναι εκπληκτικό, το υπουργείο Υγείας έκανε αποδεκτά αυτά τα δύο εμβόλια ακόμη και πριν από το τέλος των κλινικών δοκιμών και ενώ δεν έχουμε σχεδόν καμία πληροφορία σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους ή την επικινδυνότητά τους, γεγονός που ευνοεί τους ψιθύρους», σχολιάζει η Ιρίνα Γιακουτένκο, μοριακή βιολόγος και δημοσιογράφος σε θέματα υγείας. Για τη Ρωσία, σημειώνει, «το κύριο είναι να αποτελέσει την πρώτη χώρα που δημιούργησε το εμβόλιο, πρόκειται για ένα οικονομικό ζήτημα, αλλά, πάνω απ’ όλα, για ένα ζήτημα κύρους».-
Πηγή: Le Figaro 24/11/2020 Μετάφραση: Στράτος Ιωαννίδης
